Tak uznał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 27 maja 2015 r., II CZ 20/15.

Sąd apelacyjny wydał postanowienie, którym odrzucił apelację powodów, jako wniesioną po terminie, ponieważ apelacja została złożona faksem po upływie terminu. W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik procesowy powodów wniósł o jego uchylenie oraz o nadanie dalszego biegu wniesionej apelacji. Pełnomocnik uzasadniał, że zgodnie z raportem, faks został nadany 5 sierpnia 2014 r. między godziną 23:36 a 23:43. Sąd Najwyższy nie uwzględnił zażalenia. Wskazał, że w przypadku wniesienia środka odwoławczego w piśmie, które nadano faksem, uważa się, że środek ten został wniesiony w dacie „prezentaty", czyli adnotacji o wpływie pisma uczynionej przez upoważnionego pracownika sądu. Zdaniem sądu w zażaleniu nie wykazano, że wniesienie apelacji w sposób wskazany powyżej nastąpiło w terminie. Samo wysłanie pisma faksem nie jest równoznaczne z zarejestrowaniem czynności w urządzeniach ewidencyjnych sądu i potwierdzeniem tego faktu przez upoważnionego pracownika przez umieszczenie prezentaty. Tym samym należy przyjąć, że apelacja powodów została wniesiona dopiero następnego dnia, gdy pracownik sądu zarejestrował pismo i jako czynność dokonana po terminie wynikającym z art. 369 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego podlegała odrzuceniu.

Komentarz eksperta

Katarzyna Małaniuk, radca prawny i Senior Associate w poznańskim biurze Rödl & Partner

W dobie powszechnej informatyzacji nadawanie pisma faksem czy też e-mailem wielu osobom może wydawać się równoznaczne ze złożeniem pisma w biurze podawczym sądu. Tak jednak, niestety, nie jest. W art. 165 k.p.c. wyraźnie wymieniono przypadki, w których złożenie pisma poza budynkiem sądu jest równoznaczne ze złożeniem go w sądzie. Są to:

- oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z 23 listopada 2012 r. – prawo pocztowe lub w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim UE,

- złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej, przez osobę pozbawiona wolności w administracji zakładu karnego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku,

- wprowadzenie pisma do systemu teleinformatycznego sądów

Najpowszechniejszym sposobem złożenia pisma procesowego w sądzie jest niewątpliwie nadanie pisma pocztą. Warto wskazać, że zgodnie z art. 3 ustawy z 23 listopada 2012 r. prawo pocztowe (DzU z 2016 r. poz. 1113) operatorem wyznaczonym jest operator pocztowy obowiązany do świadczenia usług powszechnych (pkt 13), tj. usług wchodzących w zakres świadczeń określonych w punkcie 30 tego przepisu. Na podstawie art. 71 ust. 1 prawa pocztowego, operator wyznaczony jest wybierany decyzją prezesa UKE na okres 10 lat spośród operatorów pocztowych w konkursie ogłoszonym przez prezesa UKE. Na okres od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2025 r. Poczta Polska SA została decyzją prezesa UKE z dnia 30 czerwca 2015 r. (DRP.WKP.710.2.2015.26,27) wybrana tym operatorem (wpis do prowadzonego przez Prezesa UKE rejestru operatorów pocztowych pod numerem B-00106). Tak więc tylko nadanie przesyłki w placówce spółki Poczta Polska S.A. będzie równoznaczne z jej złożeniem w budynku sądu. Od 2013 roku również złożenie pisma procesowego w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim UE jest równoznaczne ze złożeniem pisma w budynku sądu. Taki sposób złożenia pisma poza budynkiem sądu jest najbezpieczniejszy i wart polecenia.

Wskazane postanowienie potwierdza dotychczasowe stanowisko Sądu Najwyższego dotyczące zachowania terminu przy wnoszeniu pism procesowych faksem (postanowienie Sądu Najwyższego z 15 kwietna 2011 r., III CZ 18/11, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2003 r. I CZ 192/02, OSNC 2004, Nr 4, poz. 64, postanowienie Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2003 r. I CZ 142/02, Wokanda 2003/9/10) z których wynikało, że pismo złożone faksem zostaje złożone w dacie wskazanej na prezentacie umieszczonej na piśmie.

Uznaje się za dopuszczalne wniesienie środka odwoławczego w postaci pisma nadanego faksem lub e-mailem, a nawet telegramem, ponieważ przepisy k.p.c. nie wskazują sposobu sporządzenia pisma procesowego. Takie pismo nie zawiera co prawda oryginalnego podpisu autora. Jednak brak ten może być usunięty w trybie przewidzianym w art. 130 k.p.c. Natomiast w przypadku nadania pisma faksem lub e-mailem bardziej problematyczne może być dotrzymanie terminu do złożenia środka odwoławczego.

W komentowanym postanowieniu Sąd Najwyższy uznał, że pismo złożone faksem zostało złożone dopiero w dacie zarejestrowania pisma w urządzeniach ewidencyjnych sądu i potwierdzenia tego faktu przez upoważnionego pracownika na składanym dokumencie przez umieszczenie tzw. Prezentaty, a czynności takie są dokonane jedynie w godzinach urzędowania sądu. Strona postępowania sądowego nie ma więc wpływu na to, w jakiej dacie to nastąpi, a jeśli twierdzi, że wydruk wykonano w innej dacie niż wskazana w prezentacie – np. wskutek pomyłki pracownika sądu – musi udowodnić, że pismo wpłynęło do sądu i zostało zarejestrowane przez upoważnionego pracownika w innej dacie niż wskazana w prezentacie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., III CZP 9/12, OSNC 2012, Nr 11, poz. 128).

Inaczej niż nadanie pisma faksem należałoby traktować wniesienie pisma w telegramie nadanym w placówce pocztowej operatora wyznaczonego. Już w roku 1977 Sąd Najwyższy (w uchwale z 29 kwietnia 1977 r., III CZP 23/77) dopuścił możliwość wniesienia środka odwoławczego w telegramie. Sąd przyjął, że w takim wypadku środek odwoławczy uważa się za wniesiony w dacie nadania telegramu, ponieważ dowód nadania pochodzi z urzędu pocztowego, a więc data nadania telegramu stwierdzona została przez ten urząd.

Podsumowując, warto pamiętać, że nadanie pisma e-mailem, za pomocą innego operatora pocztowego, firmy kurierskiej będzie traktowane tak samo, jak wysłanie pisma faksem, czyli złożenie pisma nastąpi dopiero w dacie umieszczonej na prezentacie właściwego sądu, więc trudniejsze będzie dotrzymanie terminu do złożenia pisma.