Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej podatnik nabywa rzeczy ruchome (m.in. książki, numizmaty, sprzęt elektroniczny) na polskich aukcjach internetowych (głównie Allegro). Kupuje je od zamieszkałych w Polsce osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i niebędących podatnikami VAT. Czy od zawartych umów sprzedaży rzeczy za pośrednictwem internetowego portalu aukcyjnego trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych? – pyta czytelnik.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC) posługuje się zamkniętym katalogiem czynności cywilnoprawnych opodatkowanych tym podatkiem. Wśród tych czynności ustawodawca wymienia w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Umowy sprzedaży rzeczy podlegają więc opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych także wtedy, gdy są zawarte za pośrednictwem internetowego portalu aukcyjnego (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 4 sierpnia 2014 r., IBPBII/1/ 436-152/14/MZ).

Aby tak się stało, muszą być jednak spełnione warunki określone w art. 1 ust. 4 ustawy o PCC.

Tylko w Polsce

Czynności cywilnoprawne takie jak sprzedaż rzeczy lub praw majątkowych, zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o PCC, podlegają opodatkowaniu, jeżeli ich przedmiotem są:

1) rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została wykonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Oznacza to, że jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy znajdujące się w Polsce, a jak rozumiem, ma to miejsce w przedstawionym stanie faktycznym, to umowa taka zawsze podlega opodatkowaniu PCC (bez względu na miejsce jej zawarcia i status stron).

Natomiast jeżeli sprzedawane byłyby rzeczy znajdujące się za granicą, to umowa ich sprzedaży podlega opodatkowaniu PCC, tylko wtedy, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski i w Polsce została zawarta umowa sprzedaży >patrz ramka.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że podmioty sprzedające rzeczy (jak rozumiem składające ofertę sprzedaży za pośrednictwem internetowego portalu aukcyjnego) zamieszkują na terytorium Polski, zatem zakładam, że miejscem zawarcia umowy będzie Polska. Oznacza to, że nawet gdyby w momencie sprzedaży rzeczy ruchome znajdowały się poza Polską, to umowa ich sprzedaży i tak podlega opodatkowaniu PCC, gdyż nabywca mieszka w Polsce, a umowa sprzedaży (czynność cywilnoprawna) jest dokonana w Polsce.

Zapłaci nabywca

W przypadku umów sprzedaży rzeczy ruchowych zawieranych za pośrednictwem polskiego portalu aukcyjnego:

- obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (zob. art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC) i ciąży na kupującym (zob. art. 4 pkt 1 ustawy o PCC),

- podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa rzeczy (zob. art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC),

- stawka podatku wynosi 2 proc. (zob. art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC), chyba że w danym przypadku będziemy mieć do czynienia ze zwolnieniem.

Deklaracja i zapłata w ciągu 14 dni

Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych według ustalonego wzoru (PCC-3) oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (zob. art. 10 ust. 1 ustawy o PCC). W przypadku umów sprzedaży zawieranych za pośrednictwem internetowego portalu aukcyjnego podatek nie jest pobierany przez płatnika, a więc ciężar zapłaty i rozliczenia z urzędem skarbowym podatku spoczywa na podatniku, tj. kupującym.

Drobne transakcje bez daniny

W ustawie o PCC przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z PCC.

I tak w myśl art. 9 pkt 6 ustawy o PCC zwalnia się od podatku sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł.

Jeżeli zatem faktycznie wartość rynkowa przedmiotu konkretnej umowy sprzedaży zawartej za pośrednictwem internetowego portalu aukcyjnego nie przekracza kwoty 1000 zł, to ma zastosowanie zwolnienie podatkowe i na kupującym nie ciąży obowiązek zapłaty PCC. Chodzi tu o wartość rynkową przedmiotu jednej umowy, co oznacza, że nie należy sumować wartości umów zawartych danego dnia. Przepisy ustawy o PCC jednoznacznie bowiem wskazują, że opodatkowaniu podlega umowa sprzedaży. Jeśli zatem w ciągu dnia zawarto kilka umów sprzedaży, to każdą należy traktować oddzielnie (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 4 sierpnia 2014 r., IBPBII/1/436-152/14/MZ).

Przykład

30 września 2015 r. podatnik kupił od osób fizycznych (niebędących podatnikami VAT) za pośrednictwem Allegro:

- książki od pana Zbigniewa (wartość umowy sprzedaży 400 zł) – umowa sprzedaży korzysta ze zwolnienia z PCC,

- używany aparat fotograficzny od pani Heleny (wartość umowy sprzedaży 350 zł) – umowa sprzedaży korzysta ze zwolnienia z PCC,

- numizmaty od pana Roberta (wartość umowy 1400 zł) – umowa sprzedaży jest opodatkowana 2-proc. podatkiem (tj. kwota podatku wynosi 28 zł), obowiązek podatkowy powstaje w dniu jej zawarcia, tj. 30 września 2015 r., i w terminie do 14 października 2015 r. podatnik (nabywca) musi zapłacić podatek i złożyć w urzędzie skarbowym deklarację PCC-3.

Nie ma obowiązku zapłaty VAT

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b) zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

– umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że sprzedawcami są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i niebędące podatnikami VAT, a zatem wyłączenie przewidziane w art. 2 pkt 4 ustawy o PCC w stosunku do tych osób nie znajdzie zastosowania. Jeżeli jednak czytelnik nabyłby za pośrednictwem internetowego portalu aukcyjnego rzeczy ruchome od podatnika VAT (także korzystającego ze zwolnienia), to umowa sprzedaży byłaby wyłączona z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Przykład

Załóżmy, że znany nam z poprzedniego przykładu pan Robert jest podatnikiem VAT i sprzedał numizmaty w ramach działalności gospodarczej. Umowa sprzedaży tych numizmatów nie podlega przy takim założeniu opodatkowaniu PCC.

Autor jest doradcą podatkowym

Umowa zawarta w miejscu otrzymania oświadczenia o przyjęciu oferty

W obecnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej, w której masowo wykorzystuje się nowoczesne środki komunikacji, np. internet, ustalenie miejsca dokonania czynności cywilnoprawnej może powodować poważne trudności. Przepisy kodeksu cywilnego nie regulują kompleksowo tego zagadnienia. Jedynie w przypadku niektórych form zawarcia umowy zagadnienia te zostały uregulowane wprost w przepisach.

Przykładowo w przypadku zawarcia umowy w drodze przyjęcia oferty, zgodnie z art. 70 § 2 kodeksu cywilnego, w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej – w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.