Kodeks spółek handlowych przewiduje możliwość przeprowadzenia procesu bezpośredniego przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową (art. 5841 do art. 58413 k.s.h.). Zmiana przedsiębiorcy w inną spółkę (poza spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjną) wymaga kolejnego przekształcenia.
Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową następuje w tzw. dniu przekształcenia. Dniem tym jest dzień wpisu nowej spółki do odpowiedniego rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez właściwy miejscowo sąd rejestrowy. Równocześnie z wpisem nowej spółki następuje wykreślenie przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wykreślenia dokonuje z urzędu organ ewidencyjny, niezwłocznie po otrzymaniu od sądu rejestrowego postanowienia o wpisie do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej na skutek przekształcenia.
W wyniku przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową następuje sukcesja generalna, tzn. nowa spółka wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy (również ulgi, koncesje, licencje oraz zezwolenia, chyba że co innego wynika z przepisów szczególnych).
Przykład
Przedsiębiorca Jan Kowalski prowadzący działalność pod nazwą ABC Jan Kowalski zajmuje się sprzedażą paliw ciekłych, ma koncesję na obrót paliwami. Po przekształceniu w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością ABC Jan Kowalski sp. z o.o. będzie dalej uprawniona do sprzedaży paliw ciekłych, gdyż posiadana koncesja przejdzie na nią w drodze sukcesji generalnej.
Przedsiębiorca przekształcany musi pamiętać o doborze właściwej firmy, czyli nazwy nowej spółki. Co do zasady firma powinna brzmieć identycznie jak dotychczasowa z uzupełnieniem właściwej formy prawnej (np.: ABC Jan Kowalski – ABC Jan Kowalski sp. z o.o.). Jeśli jednak przedsiębiorca chce obrać całkowicie nową firmę dla swojej spółki, to przez co najmniej rok od dnia przekształcenia (ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego) będzie musiał obok nowej firmy spółki podawać równocześnie w nawiasie dawną firmę przedsiębiorcy z dopiskiem „dawniej", np. ABC Jan Kowalski – BAC sp. z o.o. (dawniej „ABC Jan Kowalski").
Przekształcając przedsiębiorcę w spółkę kapitałową, należy pamiętać o właściwej dokumentacji. Fundamentalnym dokumentem jest plan przekształcenia. Powinien on zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy (plan przekształcenia przygotowany w maju 2014 r. – wartość bilansowa majątku przedsiębiorcy na kwiecień 2014 r.). Plan należy przygotować w formie aktu notarialnego. Dołącza się do niego właściwe załączniki: projekt oświadczenia o przekształceniu, projekt aktu założycielskiego (statutu); wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy oraz sprawozdanie finansowe.
Po sporządzeniu planu przekształcenia w formie notarialnej należy poddać go badaniu przez biegłego rewidenta, którego wyznacza sąd, zaznaczając termin na sporządzenie opinii (nie dłuższy niż dwa miesiące). Następnie przedsiębiorca musi przygotować: oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy (akt notarialny), akt założycielski spółki (akt notarialny). Oświadczenie przedsiębiorcy powinno zawierać: typ spółki, w jaki zostaje przekształcony przedsiębiorca, wysokość kapitału zakładowego, zakres praw przyznanych osobiście przedsiębiorcy przekształcanemu jako wspólnikowi albo akcjonariuszowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane, oraz nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej.
Ostatnim etapem jest rejestracja we właściwym sądzie. Wymaga to złożenia do sądu wszystkich ww. dokumentów z odpowiednimi wnioskami KRS oraz dowodem uiszczenia opłaty. Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej. Ogłoszenie o przekształceniu przedsiębiorcy jest dokonywane na wniosek zarządu spółki przekształconej.
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radców Prawnych i Doradców Podatkowych Bernatowicz Komorniczak Mazur sp.p.
