Firma może bronić się w postępowaniu egzekucyjnym

Komornika każdy wierzyciel może dziś wybrać dowolnie. ?W praktyce oznacza to, że skutecznego egzekutora można poszukiwać na terenie całego kraju, również spoza danego rewiru komorniczego. Wyjątek dotyczy tylko spraw o egzekucję z nieruchomości – tu obowiązuje reguła właściwości wyłącznej. Co ważne, zasadą jest zakaz odmowy przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji przez wybranego przez wierzyciela komornika. W konsekwencji największe kancelarie komornicze prowadzą nawet po kilkaset tysięcy spraw rocznie. Do średnich kancelarii komorniczych trafia najczęściej 2–5 tysięcy spraw rocznie.

W natłoku tak dużej liczby spraw przeciw dłużnikom, jakie każdego roku trafiają do komorników, nierzadko się zdarza, że o przeprowadzenie egzekucji ubiegają się wierzyciele, których roszczenia zostały już przedawnione lub uregulowane. Firmy, wobec których zostaną wszczęte takie postępowania, powinny pamiętać o tym, że nawet pomimo prawomocnego wyroku sądu i wszczętej już egzekucji mogą bronić swoich racji i nie muszą płacić niezasadnego długu.

Jest szansa

Dłużnik przede wszystkim może wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne. Powództwo to służy pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo jego ograniczeniu. Z powództwem takim trzeba się zwrócić do sądu, ponieważ organy egzekucyjne, do których należą komornicy, nie są uprawnione do badania zasadności tytułu wykonawczego. Może je przeprowadzić jedynie sąd w drodze postępowania o pozbawienie tytułu wykonalności, wytoczonego przez dłużnika (wyrok Sądu Najwyższego ?z 24 lipca 2008 r., IV CSK 95/08).

Wytoczenie powództwa nie prowadzi do ponownego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym wyrokiem. Ma ono jedynie na celu pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, a nie podważenie treści wyroku. Za pomocą tego powództwa dłużnik może zaatakować każdy sądowy tytuł wykonawczy, bez względu na to, od jakiego organu pochodzi tytuł egzekucyjny, a istotą powództwa opozycyjnego jest wykazanie, że sam tytuł wykonawczy nie odpowiada istotnemu i rzeczywistemu stanowi rzeczy, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku ?z 26 lipca 2012 r. (II CSK 760/11).

Przede wszystkim dłużnik może wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne

Co ważne, omawiane powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku ?z 20 grudnia 2013 r. ( I ACa 607/13), jest to termin prawa materialnego i nie podlega przywróceniu, a uchybienie mu skutkuje oddaleniem powództwa. W innym wyroku, ?z 10 czerwca 2013 r. (I ACa 114/13), Sąd Najwyższy wskazał, że celem ustawodawcy było uniknięcie skutków tamowania postępowania egzekucyjnego na nieograniczony czas.

Który sąd

Dłużnik może wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne przede wszystkim wówczas, gdy przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności. Chodzi tu m.in. o zaprzeczenie istnieniu obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu, którym jest chociażby bankowy tytuł egzekucyjny. Dłużnik może też kwestionować przejście na niego obowiązku zapłaty mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście. Rozłożenie przez wierzyciela na raty przysługującej mu od dłużnika należności również może być podstawą powództwa przeciwegzekucyjnego, jeżeli rozłożenie na raty miało miejsce przed wytoczeniem powództwa, a wierzyciel wszczął egzekucję do całej należnej sumy. Wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego będzie także zasadne, gdy po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpi zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Przede wszystkim chodzi o całkowitą spłatę zadłużenia, potrącenie wzajemnych wierzytelności czy też przedawnienie roszczenia.

Powództwo przeciwegzekucyjne może być wytoczone zarówno po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, jak ?i przed jego wszczęciem. Trzeba je złożyć do sądu, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo wytacza się do sądu według przepisów o właściwości ogólnej, a więc najczęściej do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę dłużnika. Firma wnosząca pozew powinna pamiętać o jego opłaceniu. Opłata od pozwu przeciwegzekucyjnego wynosi 5 proc. wartości przedmiotu sporu, a więc kwoty kwestionowanego długu.

Dowody i dokumenty

Powództwo przeciwegzekucyjne powinno być wytoczone przeciwko wierzycielowi. ?W pozwie należy przytoczyć wszystkie zarzuty oraz dowody na ich poparcie, a więc np. dołączyć potwierdzenia zapłaty całości lub części długu czy też potwierdzenie dokonania potrącenia wierzytelności. Już w pozwie dłużnik powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie są mu znane. Jeżeli tego nie zrobi, może utracić prawo do korzystania ?z nich w dalszym postępowaniu.

Warto mieć zabezpieczenie

Z uwagi na fakt, że wniesienie powództwa nie powoduje automatycznego zawieszenia postępowania egzekucyjnego, warto zawrzeć w nim wniosek o udzielenie przez sąd zabezpieczenia powództwa przez zawieszenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego w całości lub części. Dzięki temu organ egzekucyjny będzie zobowiązany powstrzymać się z podejmowaniem czynności egzekucyjnych aż do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia powództwa.

Uwzględnienie powództwa uzasadnia złożenie wniosku ?o umorzenie postępowania egzekucyjnego przez organ egzekucyjny. Ponowna egzekucja na podstawie tak podważonego tytułu nie może zostać wszczęta.

podstawa prawna: art. 840–843 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 101 ze zm.)