Taką interpretację indywidualną wydała Komisja Nadzoru Finansowego ?8 czerwca 2012 r. (Ldz DLU/6261/6/?2/2012).

KNF odpowiadała na pytanie, jak dokonać podziału i wypłaty środków ?z PPE w przypadku, gdy uposażony zmarł przed uczestnikiem PPE. Pracodawca, który zwrócił się z tym pytaniem, miał wątpliwość, czy zgromadzony kapitał należy podzielić proporcjonalnie między pozostałych uposażonych. Jeśli zaś pozostanie tylko jeden uposażony – czy to on otrzymuje całość zgromadzonych środków, czy też uprawniony jest wyłącznie do tej części środków zgromadzonych na rachunku, jaka przypada mu zgodnie z dyspozycją zmarłego uczestnika PPE. Reszta zaś środków zgromadzonych na rachunku uczestnika PPE jest dziedziczona na ogólnych zasadach wynikających z przepisów kodeksu cywilnego.

Jak stwierdziła KNF – stosownie do treści art. 42 ust. 1 pkt 4 ustawy ?z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (DzU ?nr 116, poz. 1207 ze zm., dalej: ustawa o PPE), wypłata następuje na wniosek osoby uprawnionej w przypadku śmierci uczestnika. Osobą uprawnioną – zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 12 ustawy o PPE – jest natomiast:

- ?osoba wskazana przez uczestnika ?w deklaracji, która otrzyma środki ?z programu w przypadku jego śmierci,

- ?osoba, o której mowa w art. 832 § 2 kodeksu cywilnego, oraz

- ?spadkobierca uczestnika.

W deklaracji uczestnik może dokonać rozrządzenia środkami zgromadzonymi na jego rachunku w ramach programu, wskazując osobę fizyczną uprawnioną do odbioru środków na wypadek jego śmierci. Jednocześnie ?w każdej chwili może zmienić lub odwołać swoje rozrządzenie. Jeżeli wskazał kilka osób uprawnionych do otrzymania środków po jego śmierci, ?a nie oznaczył ich udziału w tych środkach, uważa się, że udziały tych osób są równe. W razie braku rozrządzenia na wypadek śmierci uprawnieni są spadkobiercy na ogólnych zasadach.

Zatem osoba uprawniona uzyskuje prawo do środków (udziału w środkach) zgromadzonych na rachunku uczestnika PPE w momencie jego śmierci. Za życia uczestnika PPE uprawnieni nie mają żadnych praw do środków na jego koncie. A dokonane rozrządzenie przez uczestnika w deklaracji tymi środkami wywiera skutki dopiero po jego śmierci.

Oznacza to, że aby osoba uprawniona nabyła prawo do środków zgromadzonych przez uczestnika PPE, musi żyć w chwili jego śmierci. Nie uzyska tego prawa, jeżeli zmarła przed lub równocześnie z uczestnikiem.

Komentarz eksperta:

Anna ?Wijkowska, radca prawny ?w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Stanowisko KNF przedstawione ?w odpowiedzi na pytanie pracodawcy ?w pełni odpowiada powszechnie obowiązującym regulacjom prawnym ?i zasadom interpretacji norm prawnych. KNF słusznie uznała, że jeśli osoba uprawniona umrze wcześniej niż uczestnik PPE, należy przyjąć, że rozrządzanie środkami przypadającymi dotychczas zmarłej osobie uprawnionej jest nieskuteczne. Wchodzą one w części, która nie przysługuje innym żyjącym uprawnionym, w skład masy spadkowej uczestnika PPE. Uprawnieni są do nich jego spadkobiercy na ogólnych zasadach – tj. na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów kodeksu cywilnego (art. 922?§ 1 i § 2 k.c.). Do spadku nie należą jednak prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby – niezależnie od tego, czy są spadkobiercami.

Ze względu na brak przepisu szczególnego, nieuprawnione jest twierdzenie, że środki przypadające zmarłej osobie uprawnionej powinny zostać proporcjonalnie rozdzielone ?między pozostałych uprawnionych. ?Tak samo jest w przypadku, gdy pozostaje tylko jeden uprawniony – nie może on otrzymać całości zgromadzonych ?środków.