Wybór właściwych pracowników pomaga firmie nie tylko w rozwoju, lecz może także uchronić ją przed poważnymi stratami finansowymi. Jeśli bowiem nieuczciwy pracownik podejmie działania niezgodne z prawem i zostanie za nie pociągnięty do odpowiedzialności karnej, to firma (spółka) może zapłacić za jego czyny. Każda osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej jest zobowiązana do zwrotu korzyści, jaką uzyskała w wyniku popełnienia przestępstwa przez osobę fizyczną.

Spółka może zostać pociągnięta do odpowiedzialności finansowej wówczas, gdy jej pracownik zostanie prawomocnie skazany za przestępstwo, które przyniosło jej korzyść majątkową. Co ważne, nie jest konieczne, aby zatrudniony (prezes, zwykły pracownik, wspólnik, pełnomocnik czy zarządca) działał za wiedzą czy przyzwoleniem spółki. Może on bowiem nie zdawać sobie sprawy, że popełnia przestępstwo, dzięki któremu firma uzyskuje dodatkowe dochody. Wystarczy jedynie wykazanie, że na skutek działalności osoby fizycznej firma takie korzyści uzyskała oraz że działała ona w imieniu lub interesie przedsiębiorstwa.

Orzeczenie zwrotu korzyści majątkowej od podmiotu gospodarczego, który ją uzyskał, jest możliwe jedynie na wniosek. Oznacza to, że sąd nie działa w tym zakresie z własnej inicjatywy, czyli z urzędu. Wniosek w tym zakresie może złożyć jedynie prokurator wraz ze wniesieniem do sądu aktu oskarżenia. Wniosek ten nie jest jednak częścią aktu oskarżenia, powinien stanowić odrębne pismo wraz z uzasadnieniem.

Jeżeli w konkretnej sprawie zajdą wszystkie wymagane przez prawo okoliczności, zostanie popełnione przestępstwo przynoszące podmiotowi gospodarczemu korzyść majątkową, sprawca zostanie za nie prawomocnie skazany, a prokurator złoży wniosek o zwrot korzyści na rzecz Skarbu Państwa, to sąd ma obowiązek orzeczenia obowiązku zwrotu korzyści majątkowej. Nie może on odstąpić od orzeczenia tego obowiązku.

W wyroku sąd ma prawo zobowiązać spółkę do zwrotu całej uzyskanej z przestępstwa korzyści majątkowej lub tylko jej części. W praktyce jednak ta druga sytuacja ma wyjątkowy charakter i  zdarza się wyłącznie wówczas, gdy trudno jest dokładnie określić wysokość korzyści, jaką spółka uzyskała. Sąd zawsze musi bowiem podać dokładną wartość korzyści, jaka powinna być zwrócona. W każdym wypadku zwrot korzyści majątkowej może nastąpić jedynie na rzecz Skarbu Państwa. Nie jest zatem dopuszczalne orzeczenie na tej podstawie zwrotu korzyści na rzecz podmiotu prywatnego czy osoby fizycznej.

Reklama
Reklama

Przedstawiciel firmy zobowiązanej do zwrotu korzyści uzyskanej z przestępstwa nie jest stroną postępowania karnego. Może jednak uczestniczyć w toczącym się postępowaniu i np. zadawać pytania przesłuchiwanym świadkom czy składać wnioski dowodowe. W toku procesu sądowego przedstawiciel spółki  zobowiązanej do zwrotu korzyści majątkowej musi zostać przesłuchany w charakterze świadka. Jest to obowiązek sądu i jeżeli czynność ta nie zostanie przeprowadzona, to niedopuszczalne jest nałożenie obowiązku zwrotu korzyści majątkowej. Jeśli w toku postępowania sąd dojdzie do przekonania, że są okoliczności uzasadniające umorzenie postępowania lub warunkowe umorzenie, to nie ma obowiązku przeprowadzania takiego przesłuchiwania. W takich bowiem okolicznościach orzeczenie obowiązku zwrotu uzyskanych korzyści majątkowych nie jest bowiem dopuszczalne.

Jeżeli sąd w wyroku zobowiąże firmę do zwrotu korzyści uzyskanej z przestępstwa, to przedstawiciel firmy może odwołać się od niekorzystnego dla siebie orzeczenia. W tym celu powinien złożyć apelację do sądu wyższego rzędu za pośrednictwem sądu, który wydał wyrok. Termin na złożenie apelacji wynosi 14 dni od dnia doręczenia wyroku z uzasadnieniem.