W omawianym kontekście uwagę należy zwrócić także na kwestię długości terminów przedawnienia. Ustawodawca w art. 118 k.c. wskazuje, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi dziesięć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych ?z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Komentowany przepis określa ?w pierwszej kolejności ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych, który wynosi dziesięć lat i jest liczony od chwili wymagalności roszczenia. W przypadku świadczeń okresowych dłużnik jest zobowiązany spełniać świadczenia na rzecz uprawnionego – wierzyciela w regularnych (periodycznych) odstępach czasu.

Czynsze i renty

Świadczeniami okresowymi są wobec tego m.in. czynsz najmu bądź dzierżawy czy renta, ?a roszczeniami o te świadczenia okresowe będą roszczenia ?o zapłatę czynszu czy renty. Trzeba wskazać, że nie jest świadczeniem okresowym świadczenie jednorazowe, które zostanie rozłożone na części w postaci rat. Trzyletni termin przedawnienia ma zastosowanie również do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, choć nie do każdego roszczenia podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą będzie się on odnosił. Chodzi tylko o takie roszczenia, które powstały w wyniku czynności prawnych podjętych w ramach działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy. Kodeks cywilny w art. 120 wskazuje początek biegu terminu przedawnienia roszczeń. Zgodnie z treścią § 1 ww. przepisu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, ?w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia przez uprawnionego określonej czynności, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, ?w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniejszym możliwym terminie. Przyjmuje się, że roszczenie staje się wymagalne, kiedy wierzyciel może skutecznie żądać realizacji świadczenia. Zazwyczaj dniem wymagalności jest dzień powstania roszczenia, choć data, od jakiej roszczenie będzie wymagalne, może być ustalona w umowie lub wynikać z przepisów ustawy. Niekiedy wymagalność roszczeń jest zależna od podjęcia działań przez wierzyciela np. poprzez wezwanie dłużnika do wykonania świadczenia (art. 455 k.c.). Bieg terminu przedawnienia roszczenia o zaniechanie rozpoczyna się jednak od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia (art. 120 ?§ 2 k.c.). Przykładowo można tu wskazać na roszczenia kupującego wynikające z umowy ?o wyłączność sprzedaży (art. 550 k.c.).

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo

Należy też zwrócić uwagę na art. 119 k.c., zgodnie z którym terminy przedawnienia roszczeń nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Wskazany przepis zabrania dokonywać zmian ?w długości okresów przedawnienia wynikających z mocy ustawy (to tzw. przepis bezwzględnie obowiązujący).

Co przerywa bieg

Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na kwestię przerwania biegu terminu przedawnienia, którą reguluje art. 123 ?§ 1 k.c. Stanowi on, że bieg przedawnienia przerywa się przez:

Przerwanie biegu terminu przedawnienia może nastąpić w wyniku ww. czynności podjętych przez dłużnika lub wierzyciela i dotyczyć całego roszczenia bądź jego części.

Bieg terminu przedawnienia przerywa jedynie czynność podjęta przed sądem lub ww. właściwym organem, a nie np. zlecenie firmie windykacyjnej dochodzenia należności od dłużnika. Przerwania biegu terminu przedawnienia nie spowoduje np. wezwanie dłużnika do zapłaty czy też zgłoszenie reklamacji. Do czynności przerywających bieg terminu przedawnienia w świetle komentowanego przepisu należą:

Uznanie roszczenia, o którym stanowi art. 123 § 1 pkt 2 k.c., może mieć charakter:

Co warto zaznaczyć, uznanie może być dokonane w dowolnej formie.

Bieg terminu przedawnienia zgodnie z komentowanym przepisem przerywa również wszczęcie mediacji, która polega na podjęciu przy udziale bezstronnej osoby – mediatora próby ugodowego rozwiązania istniejącego pomiędzy stronami sporu. Mediacja może być prowadzona przed wszczęciem postępowania sądowego lub w jego trakcie po skierowaniu stron przez sąd do mediacji. Warto jednak podkreślić, że tylko mediacja prowadzona na wniosek strony przed wszczęciem postępowania sądowego będzie skutkować przerwaniem biegu terminu przedawnienia. Tryb mediacji został unormowany ?w art. 1831–18315  k.p.c.

Nawet kilka razy

Należy zaznaczyć, że po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. ?W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki to postępowanie nie zostanie zakończone (art. 124 k.c.). Warto pamiętać, że bieg przedawnienia tego samego roszczenia może być przerywany nawet kilkakrotnie, a po każdym przerwaniu przedawnienie rozpoczyna swój bieg się od początku.

Ponadto, co istotne, roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem dziesięciu lat, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Natomiast jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenia ?o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu (art. 125 k.c.).