Dlatego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ?(TS UE) zakwestionował stosowanie takiej regulacji w wyroku z 13 marca 2014 r. w sprawie Małgorzaty Nierodzik przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Psychiatrycznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej im. dr. Stanisława Deresza ?w Choroszczy (C-38/13).
Pracownica była zatrudniona w publicznej placówce opieki zdrowotnej przez dłuższy okres na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Po nabyciu przez nią prawa do wcześniejszej emerytury strony rozstały się za porozumieniem i zawarły kolejną umowę. Tym razem na czas określony, na część etatu. Nowy angaż miał obowiązywać przez pięć lat ?i przewidywał możliwość jego rozwiązania za wypowiedzeniem. Po dwóch latach pracodawca skorzystał z przysługującego mu prawa i rozwiązał umowę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.
Pracownica odwołała się od tego, domagając się ustalenia istnienia stosunku pracy na czas nieokreślony. W takiej sytuacji przysługiwałoby jej trzymiesięczne, a nie dwutygodniowe, wypowiedzenie. Argumentowała, że zawarcie wieloletniej umowy na czas określony było niezgodne z prawem ?i zmierzało do obejścia przepisów. Wątpliwości polskiego sądu wzbudziła jednak możliwość rozwiązania umowy na czas określony za dwutygodniowym wypowiedzeniem niezależnie od długości zakładowego stażu pracy.
Rozpatrując sprawę, TS UE badał zgodność polskich regulacji o rozwiązywaniu umów ?o pracę z ogólną zasadą niedyskryminacji, wyrażoną w dyrektywie Rady 99/70/WE z 28 czerwca 1999 r. dotyczącej porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony. ?W tym celu Trybunał oceniał, czy sytuacja osób zatrudnionych na czas określony jest porównywalna z tą, w jakiej ?są pracownicy zaangażowani na stałe. Wziął przy tym pod uwagę takie czynniki, jak charakter pracy, możliwości kształcenia czy warunki pracy.
W tej sprawie charakter czynności wykonywanych przez pracownicę nie różnił się od obowiązków, które realizowali zatrudnieni na stałe. W szczególności kobieta wykonywała te same czynności, które należały do zakresu jej obowiązków w czasie, gdy pracowała na podstawie umowy na czas nieokreślony.
Trybunał słusznie zauważył, ?że zróżnicowanie sytuacji pracowników jest dopuszczalne, jeżeli wynika z powodów o charakterze obiektywnym. Za obiektywny powód nie można jednak uznać tymczasowego charakteru zatrudnienia pracownicy, a inne obiektywne kryteria w tej sprawie nie istniały.
Po analizie TS UE uznał, że stosowanie przez pracodawcę sztywnego dwutygodniowego okresu wypowiedzenia umowy terminowej, niezależnego od długości zakładowego stażu pracy konkretnego pracownika, narusza unijną zasadę niedyskryminacji. Wynika to ?z tego, że długość okresu wypowiedzenia u zatrudnionych na stałe określa się stosownie do ich stażu pracy i może wynosić od dwóch tygodni do trzech miesięcy. Takie zróżnicowanie pracowników TS UE uznał za niedopuszczalne.
Jak to wpływa na nasze prawo
Katarzyna Dulewicz?, partner ?w CMS Cameron McKenna
Wyrok jest szczególnie interesujący, gdyż wydano go ?na podstawie stanu przedstawionego przez polski sąd i odnosi się do naszych przepisów ?o wypowiadaniu umów o pracę.
W praktyce stanowisko Trybunału przesądza o konieczności zmian krajowych regulacji o wypowiadaniu umów o pracę. W rezultacie w kodeksie pracy mogą się znaleźć uregulowania, które uzależnią długość okresu wypowiedzenia umowy na czas określony od zakładowego stażu etatowca. Najbardziej prawdopodobne jest wprowadzenie regulacji wzorowanych na przepisach o wypowiadaniu umów na czas nieokreślony. Takie rozwiązanie byłoby zgodne z unijną zasadą niedyskryminacji.
Do chwili nowelizacji kodeksu pracy wyrok TS UE nie będzie bezpośrednio wpływał na pracodawców. Powinni oni stosować dotychczasowe zasady rozwiązywania umów terminowych. Polskie sądy nie mogą ?w tym wypadku stosować prounijnej wykładni prawa krajowego (tzw. zasada pośredniej skuteczności). Wykładni takiej wolno dokonywać tak dalece, ?jak to jest dopuszczalne, ale nie może ona stać w sprzeczności ?z przepisami. Natomiast obecne regulacje są jasne i umożliwiają rozwiązanie angażu na czas określony za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
