Jeszcze rok temu przedsiębiorcy musieli się rozliczyć z wpływu na środowisko do końca stycznia. W tym terminie składali sprawozdania i wnosili tzw. opłaty środowiskowe za drugie półrocze poprzedniego roku. Jednak za sprawą zmiany przepisów ustawy – Prawo ochrony środowiska za wyemitowane zanieczyszczenia w całym 2013 r. firmy rozliczają się raz – do 31 marca 2014 r.

Opłaty środowiskowe uiszcza się za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód, składowanie odpadów. Dla przykładu: jeżeli działalność przedsiębiorcy wiąże się ze spalaniem paliw (np. węgla) w dużych kotłach, to należy się rozliczać z wpływu na środowisko. Obowiązek ten spoczywa nie tylko na elektrowniach, zakładach chemicznych czy produkcyjnych. Także mniejsi przedsiębiorcy w określonych sytuacjach muszą płacić za szkodliwy wpływ na otoczenie.

Krok 1.

Sprawdź, czy musisz się rozliczać

Emisja gazów czy pyłów powstaje także w przypadku korzystania ze środków transportu. Wystarczy więc, że w firmie są samochody służbowe czy wózki widłowe, by powstał obowiązek rozliczenia się za emisję spalin przez te pojazdy. Zapłacić trzeba także za wyemitowane substancje, które powstają choćby w trakcie lakierowania pojazdów, procesów spawalniczych czy malowania.

Płacić należy również za pobraną wodę powierzchniową lub podziemną na potrzeby działalności czy za zanieczyszczenia spływające do ziemi np. z dużych parkingów. Do tego dochodzi także składowanie odpadów czy emisja gazów powstających podczas hodowli drobiu. Także za wspomniane wcześniej emisje gazów czy pyłów powstających przez spalanie w firmowych kotłowniach należy się rozliczyć.

Obowiązek  płacenia za korzystanie ze środowiska mają również ci, którzy prowadzą działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także osoby prowadzące indywidualną praktykę lekarską.

Krok 2.

Wylicz należność ?za samochody

Z wpływu na środowisko należy się rozliczyć, przygotowując odpowiednie sprawozdanie i wnosząc opłatę, którą trzeba samemu wyliczyć. To, ile trzeba zapłacić za szkodzenie przyrodzie, zależy od stopnia spowodowanych zanieczyszczeń.

Wyliczenie wysokości opłaty w niektórych przypadkach nie jest skomplikowane. Są jednak sytuacje, gdy bez wsparcia specjalisty samemu ciężko jest ustalić w jakim stopniu zaszkodziło się środowisko i ile trzeba za to zapłacić. Ponadto zdarza się, że trzeba ustalić opłatę dla kilkunastu lub więcej związków chemicznych, które wyemitowano do atmosfery w określonym czasie.

Najczęściej przedsiębiorcy muszą się rozliczyć za zanieczyszczenia wyemitowane do atmosfery przez firmowe samochody. Z tym że w tym przypadku nie jest to skomplikowane zadanie. Najpierw należy pomnożyć ilość zużytego paliwa przez jednostkową stawkę opłaty, które są co roku podawane przez ministra środowiska w drodze obwieszczenia. Stawki te są różne, a ich wysokość zależy od rodzaju paliwa, jakim zasilany jest silnik pojazdu, oraz od spełnianej normy ekologicznej.

Stawki jednostkowe są podawane za kilogram spalonego paliwa. Dlatego trzeba zamienić liczbę spalonych przez samochody litrów benzyny, gazu czy oleju napędowego na kilogramy. Z tym że paliwa mają różną gęstość i trzeba to uwzględnić przy wyliczeniu. I tak jeden litr benzyny odpowiada 0,755 kg, litr oleju napędowego to 0,84 kg, a litr gazu płynnego wynosi 0,5 kg.

Przykład

Przedsiębiorca zużył np. 10 tys. litrów oleju napędowego. ?Po zamianie na kilogramy daje to 8400 kg tego paliwa. ?Teraz wystarczy pomnożyć wypaloną ilość danego paliwa przez odpowiednią stawkę jednostkową. Są podane ?w załączniku nr 2 do obwieszczenia ministra środowiska ?w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2013 (MP z 10 września 2012 r., ?poz. 766). I jeżeli flota składała się z samochodów osobowych, które spełniały normę EURO 5, to stawka ?za każdą tonę w takim przypadku wynosi 4,29 zł za tonę paliwa. Tak więc w tym przypadku opłata wynosi?(8,4 tony x 4,29 zł) 36,03 zł.

Krok 3.

Policz opłatę za inne ?zanieczyszczenia

Firmy, które mają własne kotły grzewcze, muszą zapłacić za zanieczyszczenia spowodowane przez spalony węgiel, olej opałowy czy gaz. Wysokość opłaty zależy m.in. od rodzaju paliwa, na jakie jest dany piec (inne stawki są dla kotłów na węgiel, a inne dla tych na olej opałowy), i jego ilości. Znaczenie ma także moc grzewcza takiego kotła.

Wówczas mnoży się ilość zużytego w 2013 r. paliwa do ogrzewania przez odpowiednią stawkę jednostkową. W przypadku gazu stawki są za zużyty metr sześcienny, a nie tonę tego paliwa.

Obowiązek zapłacenia może być też za wody opadowe lub roztopowe pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych. Dlatego gdy firma dysponuje terenami przemysłowymi, posiada bazy transportowe czy parkingi, to może istnieć konieczność zapłacenia. Wyjątkiem jest  sytuacja, gdy wody opadowe i roztopowe trafiają do kanalizacji ogólnospławnej. Należność liczy się, mnożąc liczbę metrów kwadratowych danego terenu (np. parkingu) przez odpowiednią stawkę jednostkową.

Opłaty środowiskowe należy uiszczać, gdy firma wykorzystuje w swojej działalności wodę podziemną lub powierzchniową. W tym przypadku wysokość opłaty zależy od kilku czynników. Inne są stawki za pobór wód podziemnych na zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, a inne na potrzeby produkcji, w której woda wchodzi w skład produktów żywnościowych. Ponadto w przypadku wód podziemnych bierze się pod uwagę także proces uzdatniania wody. Jeżeli zatem przedsiębiorca pobiera wodę, to mnoży jej ilość przez odpowiednią stawkę jednostkową oraz współczynnik różnicujący, który jest uzależniony od sposobu uzdatniana.

W przypadku wód powierzchniowych (np. rzeki, jeziora) jednostkowe stawki opłat mnoży się przez współczynniki różnicujące. Są tu dwa współczynniki: jeden zależy od sposobu uzdatniania wody, a drugi od rejonu kraju, w którym woda została pobrana. Przedsiębiorcy nie muszą jednak płacić za wpływ na środowisko, gdy wodę pobierają z wodociągów.  Podobnie, gdy pobór wody jest dokonywany na potrzeby np. energetyki wodnej, pod warunkiem zwrotu takiej samej ilości wody i co najmniej tej samej jakości.

Krok 4.

Skorzystaj ?z pomocy specjalisty

Zdarza się, że bez wsparcia specjalisty policzenie opłaty środowiskowej będzie trudne, a przede wszystkim czasochłonne. Tak jest wtedy, gdy jedna czynność powoduje, że do środowiska przedostaje się wiele różnych substancji. Sytuacja taka następuje w przypadku lakierowania czy malowania. Do wyliczenia opłaty wykorzystuje się wówczas: wskaźniki emisji, wskaźniki pomiarowe obliczone na podstawie pomiarów emisji na źródle oraz wartość emisji i czasu pracy źródła, czyli tzw. emitora, którym w tym przypadku jest pistolet do lakierowania.

Jeżeli wiemy, ile i jakich substancji zostało wyemitowanych (np. w ciągu godziny pracy pistoletu do lakierowania), to mamy ułatwione zadanie. Należy wówczas pomnożyć ilość każdej substancji emitowanej do atmosfery przez czas, w jakim pracowało urządzenie do lakierowania. Stawki jednostkowe są dla każdej substancji chemicznej.

Po przemnożeniu przez stawki jednostkowe i czas, przez jaki pracowało urządzenie, należy jeszcze wszystko zsumować. A to, jakie substancje są emitowane przez dany lakier, możemy wyczytać na opakowaniach produktu lub załączonych ulotkach do takich produktów.

Należy pamiętać nie tylko o lakierach, ale też ?o substancjach lotnych z zastosowanych podkładów czy rozpuszczalników.

Krok 5.

Wypełnij sprawozdanie ?i zapłać

Sprawozdanie składa się na drukach określonych w rozporządzeniu ministra środowiska z 18 czerwca 2009 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat. Przedsiębiorca, który wprowadza gazy lub pyły do powietrza, musi w nich podać np. ilość i rodzaj spalanego paliwa przez poszczególne rodzaje pojazdów czy ilość i rodzaj opału spalanego w kotłowniach. Lakiernie muszą na przykład informować o tym, ile i jakich substancji powstało w trakcie np. lakierowania. Jeżeli firma pobiera wodę, to podaje dane o jej ilości i jakości. Informuje również cele, na jakie została ona przeznaczona. Przedsiębiorca, który wprowadza do wody lub ziemi ścieki, podaje dane nie tylko o ich ilości, ale też informacje o ich stanie i składzie.

Jeżeli przedsiębiorca w różny sposób wpływa na środowisko, np. ma służbowe samochody, wózki widłowe, kotłownię i pobiera wodę, to wyliczone kwoty za poszczególne elementy trzeba zsumować.

Sprawozdanie trzeba przekazać marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce prowadzonej działalności do 31 marca. A marszałek dane ze sprawozdań uzyskane od przedsiębiorcy przekazuje także wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (WIOŚ).

Krok 6.

Upewnij się, ?czy musisz zapłacić

Opłatę środowiskową uiszcza się na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Trzeba to zrobić najpóźniej do 31 marca. Z tym że płaci się tylko wtedy, gdy należność za cały rok przekracza 800 zł. Jednak nawet gdy opłata okaże się niższa i nie trzeba płacić, to pozostaje konieczność przesłania do urzędu marszałkowskiego sprawozdania, w którym przedsiębiorca musi wskazać, w jakim stopniu korzystał ze środowiska.

Podstawa prawna: ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (DzU z 2013, poz. 1232 ze zm.)

Podstawa prawna: obwieszczenie ministra środowiska w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2013 (MP z 10 września 2012 r., poz. 766)

Podstawa prawna: rozporządzenie ministra środowiska z 18 czerwca 2009 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat (DzU z 2009 r. nr 97, poz. 816)