Producent gier komputerowych nie może bezpośrednio zatrudnić dziecka, ale będzie to mogła zrobić agencja reklamowa działająca na jego zlecenie. Na zatrudnianie nieletnich, którzy nie ukończyli 16 lat, muszą zgodzić się rodzice i inspektor pracy, a zakres wykonywanych zadań jest mocno ograniczony.
Co do zasady nie wolno zatrudniać osób poniżej 16. roku życia, co potwierdza art. 65 konstytucji. Powtarza to też art. 190 k.p. Jednak kodeks dopuszcza zatrudnienie osób poniżej 16. roku życia, a warunki takiego zaangażowania określa w art. 304
5
§ 1 k.p.
Jakie wymogi
Zgodnie z nim wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16. roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. To zamknięty katalog. Powierzenie dziecku innych zadań jest zabronione.
Ponadto zaangażowanie niepełnoletniego wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy. Może on jednak odmówić takiej akceptacji, jeżeli wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych zagraża życiu, zdrowiu i rozwojowi psychofizycznemu dziecka lub wypełnianiu obowiązku szkolnego.
Zgoda jednego z rodziców na zaangażowanie dziecka może nie wystarczyć. Na podstawie art. 97 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednak o istotnych sprawach potomka rodzice rozstrzygają wspólnie, a gdy nie ma porozumienia między nimi, robi to sąd opiekuńczy. Z pewnością zatrudnienie nieletniego należy do istotnych spraw dziecka, dlatego zgoda obojga rodziców jest tu niezbędna.
Czyj podpis
Rodzice muszą być także obecni przy zawarciu właściwej umowy o pracę. Zgodnie z art. 12 kodeksu cywilnego osoby, które nie ukończyły 13. lat, nie mają zdolności do czynności prawnych. Umowę w ich imieniu powinni zawrzeć przedstawiciele ustawowi, gdyż czynność prawna dokonana przez osobę bez zdolności do czynności prawnych jest nieważna. Nieco inaczej wygląda sytuacja dzieci, które ukończyły 13. rok życia. Takie osoby (do 18. roku życia) mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych – mogą więc parafować umowę o pracę. Jej ważność będzie jednak zależała od jej potwierdzenia przez przedstawicieli ustawowych.
Cofnięcie decyzji
Na wniosek przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka właściwy inspektor pracy cofa wydane zezwolenie. Rodzice nie muszą zatem podawać żadnych przyczyn swojego żądania. Jednocześnie inspektor cofa wydane zezwolenie z urzędu, jeżeli stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają tym określonym we wcześniejszej decyzji.
Autor jest adwokatem
Co grozi za naruszenie przepisów
Czy warto podejmować ryzyko zatrudnienia nieletniego bez zezwolenia inspektora? Zdecydowanie nie. Na podstawie art. 283 § 2 pkt 9 k.p. grzywnie od 1 tys. do 30 tys. zł podlega ten, kto bez zezwolenia inspektora dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych dziecko do 16. roku życia.
