Zawarliśmy z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji, która ma obowiązywać przez 12 miesięcy po ustaniu zatrudnienia. Z tego tytułu będziemy mu wypłacać odszkodowanie w wysokości 75 proc. wynagrodzenia otrzymanego przed rozwiązaniem umowy. Czy od tego odszkodowania należą się składki na ZUS i podatek?

Umowa o zakazie konkurencji służyć ma zabezpieczeniu się pracodawcy przed działaniami, które mogłyby mu zaszkodzić. Jak wynika z art. 1011 § 1 k.p. w zakresie wynikającym z takiej umowy pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.

Przepis ten stosuje się odpowiednio – na mocy art. 1012 § 1 k.p. – po ustaniu zatrudnienia wobec pracowników, którzy mają dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. W takiej umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania, które z tego tytułu będzie przysługiwać byłemu pracownikowi. Nie może ono być niższe niż 25 proc. wynagrodzenia otrzymanego przed ustaniem zatrudnienia przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Były pracodawca może je wypłacać w miesięcznych ratach.

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji stanowi dla byłego pracownika przychód ze stosunku pracy. Jak bowiem wynika z art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Natomiast za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich finansowania (art. 12 ust. 1 updof). Przychód ten należy tak samo rozliczyć podatkowo jak wynagrodzenie za pracę, z tym że należy stosować podstawowe koszty uzyskania przychodów (111,25 zł) i nie wolno od zaliczki odliczyć 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (46,33 zł).

Przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych to również podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jednak art. 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.) przewiduje, że tego rodzaju świadczenie jest zwolnione ze składek.