Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 czerwca 2013 r. (II PK 297/12).
To orzeczenie uchyliło wyrok sądu okręgowego z 10 maja 2012 r. i sprawa trafiła do ponownego rozpoznania. Pracownik będący członkiem związku zawodowego domagał się od pracodawcy odszkodowania za nieuzasadnione i niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w szczególności w związku z brakiem konsultacji związkowej na podstawie art. 38 k.p. Sąd rejonowy zasądził od pracodawcy 28 755 zł brutto jako odszkodowanie.
O co poszło? W wyniku wprowadzonych zmian zlikwidowano dotychczasowe stanowisko tego pracownika i utworzono nowe z innym zakresem obowiązków. Pracodawca wystąpił do organizacji związkowej z wnioskiem o wskazanie osób korzystających z jej obrony w indywidualnych sprawach pracowniczych, nie wskazując celu uzyskania tej informacji.
Zdaniem sądu rejonowego to, że organizacja nie udzieliła tej informacji, nie zwalniało pracodawcy z obowiązku zawiadomienia związku o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi angażu. To oznaczało, że wypowiedzenie było niezgodne z prawem, gdyż naruszało art. 38 k.p.
Apelację od tego wyroku złożył pracodawca. Sąd okręgowy 10 maja 2012 r. zmienił go i oddalił roszczenie pracownika. W uzasadnieniu SO stwierdził, że pracodawca zwrócił się w trybie art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych z wnioskiem o wskazanie nazwisk i imion osób korzystających z obrony związku w indywidualnych sprawach pracowniczych. W odpowiedzi organizacja stanowczo odmówiła podania tych informacji. Sąd okręgowy podkreślił, że organizacja związkowa prawidłowo wypełnia wymóg wynikający z art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych tylko wtedy, gdy informacja przekazana pracodawcy jednoznacznie wskazuje pracowników korzystających z jej obrony. Skoro związek odmówił podania takiej informacji, to nie wypełnił swojego obowiązku, co zwolniło pracodawcę z konieczności przeprowadzenia konsultacji w trybie art. 38 k.p. Tylko przekazanie konkretnych danych pracowników będących członkami związku, w tym powoda, obligowałoby pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową (zoz) w sprawach dotyczących stosunku pracy tej osoby.
Pracownik złożył skargę kasacyjną od wyroku SO, zarzucając m.in. naruszenie: art. 38 k.p. i art. 30 ust. 21 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych przez przyjęcie, że jednorazowe zwrócenie się przez pracodawcę do zoz o informację o pracownikach korzystających z jej obrony i nieudzielenie przez nią żądanej informacji zwalnia pracodawcę z obowiązku współdziałania z zoz w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy tych pracowników, w tym konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony.
Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.
Stanowisko Sądu Najwyższego jest prawidłowe. Zgodnie z art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zoz, pracodawca musi zwrócić się do tej organizacji o informację o korzystających z jej obrony. Nieudzielenie jej w ciągu 5 dni zwalnia pracodawcę z wymogu współdziałania ze związkiem w sprawach dotyczących tych pracowników. Z tego przepisu wynika, że odmowa przekazania informacji o osobach objętych obroną związku zawodowego skutkuje tym, że pracodawca nie ma obowiązku np. konsultacji zamiaru wypowiedzenia angażu. Na tle tego przepisu pojawiły się rozbieżności w jego interpretacji zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w doktrynie. Ostatecznie SN w uchwale siedmiu sędziów z 21 listopada 2012 r. (III PZP 6/12) wskazał, że nieudzielenie przez zoz informacji o wszystkich pracownikach korzystających z jej obrony, żądanej przez pracodawcę bez rzeczowej potrzeby, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku współdziałania z tą organizacją w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy (art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych).
Tę argumentację przyjął SN w komentowanym orzeczeniu. Po pierwsze pracodawca zwrócił się na podstawie art. 30 ust. 21 ustawy do organizacji związkowej z wnioskiem o wskazanie osób korzystających z jej obrony, nie precyzując celu uzyskania tej informacji. Po drugie, domagał się listy wszystkich osób objętych obroną. Związek nie podał tej informacji. Z uchwały SN (III PZP 6/12) wynika wprost, że aby przeprowadzić konsultacje, szef nie musi dysponować listą pracowników. Co do zasady nie może występować skutecznie o przekazanie wykazu podwładnych korzystających z obrony organizacji. Możliwość taka istniałaby jedynie, gdyby pojawiła się konieczność (zamiar) rozwiązania stosunków pracy ze wszystkimi pracownikami. Wobec tego odmowa udzielenia zbiorczej informacji przez związek nie zwalniała pracodawcy z wymogu określonego w art. 38 k.p., czyli przeprowadzenia konsultacji zamiaru złożenia wymówienia pracownikowi korzystającemu z obrony organizacji. Po pierwsze, pracodawca nie może skutecznie domagać się od związku przedstawienia listy wszystkich pracowników korzystających z obrony organizacji lub będących jej członkami, chyba że zamierza zwolnić całą załogę. Po drugie, nie może występować o taką informację, nie wykazując celu, tj. czynności z zakresu prawa pracy, jakiej zamierza dokonać wobec pracownika. Takie działanie nie będzie zwalniało szefa ze współdziałania ze związkiem w indywidualnych sprawach z zakresu prawa pracy (np. zwolnienia pracownika).