Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego z 10 maja 2013 r. (DzU nr 6, poz. 654), która weszła w życie 7 lipca, wprowadziła istotne dla przedsiębiorców modyfikacje w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU). Są one wyrazem kompromisu pomiędzy potrzebą stworzenia wierzycielom skutecznego sposobu dochodzenia roszczeń a koniecznością zapewnienia dłużnikom sprawiedliwego procesu.

Teraz w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone jedynie roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu (stanowi dodany art. 505

29a

k.p.c.).

Nie ma wprawdzie ograniczeń technicznych co do wprowadzenia do systemu teleinformatycznego e-Sądu pozwu z roszczeniem „starszym" niż 3 lata, niemniej przy definiowaniu roszczenia, oprócz pola „wartość", „waluta" i „typ roszczenia" pojawia się do wypełnienia przez powoda pole „data wymagalności". Sędzia lub referendarz sądowy, widząc, że data wymagalności roszczenia jest wcześniejsza niż trzy lata poprzedzające złożenie pozwu, zdecyduje o braku podstaw do wydania nakazu i przekazaniu sprawy według właściwości ogólnej.

Dobrze zidentyfikuj dłużnika

Nowością jest też art. 505

32

§ 2 k.p.c., który wprowadza obowiązek podania w pozwie dodatkowych danych identyfikujących pozwanego. Gdy chodzi o osobą fizyczną, będzie to numer PESEL lub NIP. W odniesieniu do obcokrajowców powód zaznacza odpowiednie pole wyboru, które pozwoli na przejście do dalszych części formularza pozwu.

Gdy chodzi o pozwanych niebędących osobami fizycznymi, powód będzie obowiązany podać numer w Krajowym Rejestrze Sądowym albo numer w innym rejestrze, ewidencji, ewentualnie NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, jeśli dany pozwany nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, a jest on obowiązany do posiadania NIP.

Numer w rejestrach KRS mają przedsiębiorcy wpisani do rejestru przedsiębiorców (spółki prawa handlowego, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, towarzystwa ubezpieczeń, oddziały przedsiębiorców zagranicznych, instytucje gospodarki budżetowej) oraz podmioty wpisane do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zoz-ów. Inne niż KRS rejestry, w których pozwany może być wpisany, to rejestr funduszy: inwestycyjnych i emerytalnych.

Uwaga na zbieżność nazwisk

Celem zmiany przepisów jest jednoznaczne zindywidualizowanie pozwanego w postępowaniu rozpoznawczym i egzekucyjnym. Chodzi o uniknięcie sytuacji, w których egzekucja prowadzona jest przeciwko niewłaściwej osobie ze względu na zbieżność imion i nazwisk.

Sąd będzie mógł skazać na grzywnę powoda, jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, jeśli w złej wierze lub wskutek niezachowania należytej staranności oznaczyli oni nieprawidłowo którekolwiek dane:

- PESEL, NIP, numer w KRS lub w innym rejestrze;

- miejsce zamieszkania lub siedziby oraz adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników.

Dodatkowo, jeśli sprawa została przekazana przez e-Sąd do sądu właściwości ogólnej na podstawie art. 505

33

§ 1 k.p.c. (brak podstaw do wydania nakazu zapłaty) lub art. 505

34

§ 1 k.p.c. (w wypadkach określonych w art. 502

1

§ 1 i 2 k.p.c., tj. jeżeli doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić, gdyż miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo doręczenie mu nakazu nie może nastąpić w kraju) powód zostanie zobowiązany do uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu (składając pozew w EPU powód uiszcza jedynie czwartą część opłaty od pozwu).

Nowe obowiązki komornika

Istotne zmiany są też w postępowaniu egzekucyjnym. Teraz obowiązkiem komornika jest, aby przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręczył dłużnikowi nie tylko zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z podaniem treści tytułu wykonawczego i sposobu egzekucji, ale i z pouczeniem o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności. Ponadto komornik do zawiadomienia dołącza odpis zweryfikowanego przez komornika orzeczenia w EPU.

Jeżeli podstawę egzekucji stanowić będzie tytuł wykonawczy w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nakazu zapłaty wydanego w EPU, komornik pouczy dłużnika o przepisach k.p.c. dotyczących:

- doręczenia przez awizo;

- wniosku o przywrócenie terminu;

- możliwości zawieszenia postępowania egzekucyjnego na wniosek dłużnika;

- możliwości umorzenia postępowania egzekucyjnego w całości lub części na wniosek;

- wniesienia sprzeciwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Nową regulację dotyczącą możliwości zawieszenia (a następnie podjęcia) egzekucji zawiera wprowadzony do k.p.c art. 820

3

k.p.c., który przewiduje obowiązek zawieszenia przez komornika, na wniosek dłużnika, postępowania prowadzonego m.in. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nakazu zapłaty wydanego w EPU, jeżeli dłużnik przedstawi zaświadczenie, z którego wynika, że nakaz zapłaty został doręczony na inny adres aniżeli miejsce zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym.

Zaświadczenie to wydawane na wniosek strony zawierać ma stwierdzenie, że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został uznany za doręczony na oznaczony adres w trybie art. 139 § 1 k.p.c. (doręczenie per aviso).

Niemniej zawieszenie postępowania egzekucyjnego w takim przypadku nie wyłącza możliwości podejmowania przez komornika czynności mających na celu wykonanie w przyszłości tytułu wykonawczego, w szczególności zajęcia majątku dłużnika. Co więcej, wierzyciel może wnieść o podjęcie tak zawieszonej egzekucji, jeżeli uzyska z sądu, przed którym sprawa się toczyła, zaświadczenie potwierdzające, że doręczenie nakazu zapłaty było prawidłowe.

Komornik ma też obowiązek umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek, jeżeli orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub utraciło moc. Utrata mocy nakazu zapłaty w EPU następuje na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu.

WNIOSEK

Nowe przepisy to wyraz kompromisu pomiędzy potrzebą stworzenia wierzycielom skutecznego sposobu dochodzenia roszczeń a koniecznością zapewnienia dłużnikom sprawiedliwego procesu

Autorka jest radcą prawnym, Grupa Robocza ds. Elektronicznego Postępowania Upominawczego przy Komitecie Sterującym Informatyką w Ministerstwie Sprawiedliwości