Agent ubezpieczeniowy jest przedsiębiorcą wykonującym działalność agencyjną na podstawie umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń. Osoba ta podlega przepisom określonym w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Agentem może zostać tylko osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz niekarana za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu, wymiarowi sprawiedliwości, ochronie informacji, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi oraz za przestępstwa skarbowe. Osoba ta musi dawać rękojmię należytego wykonywania czynności agencyjnych, posiadać co najmniej średnie wykształcenie oraz mieć zdany egzamin po szkoleniu prowadzonym przez zakład ubezpieczeń.

Zakres tego szkolenia opisuje rozporządzenie z 7 lipca 2005 r. w sprawie minimalnego zakresu szkolenia osób ubiegających się o wykonywanie czynności agencyjnych oraz zakresu obowiązujących tematów egzaminu i trybu jego przeprowadzania. W jego zakres wchodzą m.in. bloki tematyczne dotyczące informacji o zakładach ubezpieczeniowych, dokumentacji ubezpieczeniowej oraz technik akwizycji.

Aby móc pracować jako agent przedsiębiorca musi posiadać wpis do rejestru pośredników ubezpieczeniowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Wpisu dokonuje oraz po zakończeniu współpracy z rejestru wykreśla agenta ubezpieczyciel, z którym zawiera on umowę o współpracy. Odmowy wpisania – co do zasady – można udzielić jedynie, gdy kandydat na agenta nie spełnia wymogów przewidzianych prawem.

Organ nadzoru, czyli Komisja Nadzoru Finansowego, ma szerokie kompetencje w zakresie kontroli zakładów ubezpieczeniowych także pod kątem prawidłowości funkcjonowania agentów ubezpieczeniowych. Wśród uprawnień komisji jest prawo do kontroli prawidłowości zawierania umów agencyjnych pod względem zgodności z przepisami prawa, terminowość składania wniosku o wpis oraz ewentualne zmiany w rejestrze agentów ubezpieczeniowych, spełnianie przez agenta wymogów ustawowych.

Ponadto organ nadzorujący ma prawo żądać wyjaśnień i informacji dotyczących agentów ubezpieczeniowych, wydawać zakazy w drodze decyzji korzystania z usług danego agenta (jeśli narusza prawo, nie zachowuje należytej staranności lub dobrych obyczajów). Organ nadzorujący w przypadku niedostosowania się ubezpieczyciela do zaleceń, nierejestrowanie lub nieterminowe rejestrowanie agenta lub inne złamanie litery prawa związanej z działalnością agenta może nałożyć na niego karę finansową. Czas kontroli od jej rozpoczęcia do zakończenia nie może być dłuższy niż 60 dni.