Rada nadzorcza – co do zasady – jest fakultatywnym organem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W praktyce jest ona ustanawiana stosunkowo często, rzadziej - komisja rewizyjna. Umowa/akt założycielski może przewidywać, że w spółce będzie funkcjonować tylko jedno z wymienionych gremiów albo oba łącznie, a indywidualna kontrola wspólników będzie wówczas wyłączona bądź ograniczona.

Jednakże w sp. z o.o., w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 tys. zł, natomiast udziałowców jest więcej niż 25, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna muszą być ustanowione.

Czytaj także: Najważniejsze zmiany w prawie spółek handlowych

Rada nadzorcza sp. z o. o. – co do zasady –obraduje na posiedzeniu, uchwały zaś podejmuje, jeżeli wszyscy jej członkowie zostali na nie zaproszeni (w dowolnej formie), a na posiedzeniu obecna jest co najmniej połowa składu tego organu. Tak stanowi art. 222 § 1 kodeksu spółek handlowych. Cytowany przepis dopuszcza jednak ewentualność odmiennego uregulowania wymagań dotyczących kworum w umowie spółki. Przy czym – kontrakt podmiotu - nie może łagodzić tejże reguły, a ewentualnie jedynie ją zaostrzać.

Głosowanie uchwał przez radę nadzorczą może również odbywać się w albo formie kurendy, albo na piśmie za pośrednictwem innej osoby wchodzącej w skład tego gremium bądź przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. W tym ostatnim przypadku obradujące osoby, które znajdują się w różnych miejscach, dyskutują nad daną kwestią wykorzystując do tego np. wideotelefon, fax, pocztę elektroniczną. Kurenda oznacza natomiast, iż - poza posiedzeniem - głosowana jest, za pomocą korespondencji albo posłańca, konkretna uchwała o określonej treści. Sporządzenie protokołu z posiedzenia, które odbywa się z wykorzystaniem innej - niż pisemna – techniki, jest konieczne. Treść uchwały także podlega wówczas obowiązkowi spisania. Uchwała podjęta w opisanych trybach jest ważna, gdy wszyscy członkowie organu zostali powiadomieni o treści jej projektu, a umowa spółki przewiduje takie sposoby głosowania. Jednakże nawet, gdy umowa kontraktu na to pozwala, powzięcie ich jest wykluczone w sprawach wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania członka zarządu oraz odwołania i zawieszania w czynnościach tych osób. Oddanie głosu na piśmie nie może nadto dotyczyć spraw wprowadzonych do porządku obrad już w trakcie posiedzenia. Podjęcie zaś w/w uchwał – wbrew owemu zakazowi – może skutkować ich unieważnieniem w ramach powództwa o ustalenie istnienia prawa lub stosunku prawnego (art. 189 k.p.c.). Za takim rozwiązaniem opowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w składzie 7 sędziów 18 września 2013 r., III CZP 13/13 (nie ma ona mocy zasady prawnej). Zgodnie z jej treścią „uchwały zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz uchwały zarządu i rady nadzorczej spółki akcyjnej podlegają zaskarżeniu w drodze powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c. w związku z art. 58 k.c.)", po wykazaniu przez wnoszącego powództwo interesu prawnego w jego wniesieniu.

Członek rady nadzorczej może głosować w imieniu kilku innych członków tego gremium, pod warunkiem, że liczba udzielających upoważnienie nie przekroczyła 50 proc. składu personalnego w/w organu.

Uchwały rady nadzorczej zapadają zwykłą, bezwzględną bądź kwalifikowaną większością głosów. O tym natomiast, jakiej większości wymagają poszczególne sprawy, wobec braku odpowiednich zapisów ustawowych, decyduje umowa spółki albo regulamin rady nadzorczej.

Anna Borysewicz jest adwokatem

Podstawa prawna: art. 4 § 1 pkt 9 i 10, art. 213 oraz art. 222 § 1, 3–5 i 7 ustawy z 15 września 2000r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 2244)

art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 60)

w zw. z art. 58 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 80)