Naczelny Sąd Administracyjny wydał precedensowy wyrok, który może zmienić podejście do opodatkowania podatkiem od nieruchomości drobnych przedsiębiorców (sygnatura akt II FSK 32/11).

Orzekł, że należy rozróżniać, kiedy osoby fizyczne działają jako przedsiębiorcy, a kiedy prowadzą aktywność w sferze osobistej.

Nie zgodził się, że o zastosowaniu wyższej stawki podatku od nieruchomości przesądza sam fakt posiadania gruntu czy budynku przez przedsiębiorcę. A taka właśnie praktyka przeważała do tej pory.

Jak zauważył sędzia NSA Krzysztof Winiarski, można zrozumieć intencję ustawodawcy, aby samo posiadanie nieruchomości przez przedsiębiorcę było opodatkowane wyższą stawką. Ma to m.in. przeciwdziałać kumulowaniu posiadania nieruchomości o znacznej wielkości i wartości.

O ile jednak jest to zasadne w odniesieniu do podmiotów, które zajmują się wyłącznie prowadzeniem działalności, np. spółek, o tyle w odniesieniu do osób fizycznych posiadających status przedsiębiorcy należy rozróżnić podejmowaną przez nie aktywność (czy jest to działalność gospodarcza, czy osobista). To podwójne postrzeganie przedsiębiorcy wpływa na sposób opodatkowania posiadanych przez niego nieruchomości.

7,36 zł za mkw. wynosi stawka podatku od nieruchomości od pozostałych budynków

Majątek małżonków

W skład posiadanych przez przedsiębiorcę – osobę fizyczną – nieruchomości może wchodzić także majątek osobisty, np. działka rekreacyjna. Ponieważ nie ma ona charakteru mieszkalnego, powinna być opodatkowana wyższą stawką, jak  grunty zajęte pod działalność. Działka rekreacyjna ze swej natury nie nadaje się jednak do prowadzenia działalności gospodarczej. Co więcej, w wielu przypadkach będzie wchodzić w skład majątku małżeńskiego. Jej współwłaścicielem będzie małżonek, który działalności nie prowadzi. Jak wtedy wyliczyć podatek, skoro ustawa nie pozwala ustalić udziałów?

Orzeczenie NSA zapadło w sprawie dotyczącej wymiaru podatku od nieruchomości za 2009 r. (ponad 45 tys. zł) od współwłaścicieli gruntów przemysłowych. Jeden z nich nie chciał płacić podatku według wyższej stawki. Twierdził, że nie prowadzi przedsiębiorstwa, jest jedynie zarejestrowany w ewidencji działalności gospodarczej, bo w formie spółki cywilnej prowadzi stacje diagnostyczne. Nieruchomość zaś nabył z majątku prywatnego.

21,94 zł podatku zapłaci przedsiębiorca od mkw. bydynku zajętego na cele firmowe

W ocenie fiskusa już samo posiadanie przez przedsiębiorcę gruntów, budynków i budowli powoduje, że są one związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Specyfika nieruchomości

Rację podatnikowi przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Jego zdaniem nieruchomości będące w posiadaniu osoby fizycznej, które nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa, nie są i potencjalnie nie mogą być przeznaczone do wykonywania określonych zadań gospodarczych. Powinny więc być opodatkowane według stawki podstawowej. Stanowisko to podtrzymał NSA. Rozliczając przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, fiskus powinien zawsze ocenić, jaka jest specyfika danej nieruchomości.

– Pod uwagę może być brana nie tylko przydatność, ale i zamiar, w jakim daną nieruchomość nabyto – podkreśla Mirosław Siwiński, doradca podatkowy z Kancelarii Prawnej Witold Modzelewski. – Przedsiębiorcy powinni składać oświadczenia o tym, do jakich celów nabyli nieruchomości a ci, którzy płacili podatek według wyższej stawki, powinni zacząć deklarować je jako wykorzystywane do celów prywatnych. Mogą też starać się o zwrot nadpłaty za poprzednie lata – dodaje.

Wyrok jest prawomocny.