Wypadek w drodze do pracy: ZUS wypłaci więcej za potknięcie na chodniku

W takiej sytuacji ma on szansę uzyskać zasiłek chorobowy na bardziej korzystnych zasadach. Łatwiej także o rentę z tytułu niezdolności do pracy, gdyby wskutek tego nieszczęścia utracił zdolność do aktywności zawodowej.

Przykład

Po wyjściu z domu pracownik rano podjechał autobusem do miejsca zatrudnienia. Opuszczając pojazd, poślizgnął się, upadł na chodnik i doznał urazu biodra. Ponieważ nie mógł chodzić, poinformował szefa o zdarzeniu i udał się do lekarza.

Następnego dnia do firmy dotarło jego zwolnienie lekarskie, a podwładny wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o stwierdzenie, że uległ wypadkowi w drodze do pracy. Uznając, że zdarzenie to miało cechy wypadku w drodze do pracy, pracodawca ustalił jego okoliczności, sporządzając kartę wypadku.

Definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy zawiera art. 57b ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa).

Jaka definicja

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Uważa się jednak, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wtedy, gdy droga, nie będąc najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Ponadto za drogę do pracy lub z niej uważa się też drogę do miejsca lub z miejsca:

- innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,

- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,

- zwykłego spożywania posiłków,

- odbywania nauki lub studiów.

Zgłoszenie wypadku

Jeżeli pracownik uległ wypadkowi spełniającemu te cechy, powinien niezwłocznie zawiadomić pracodawcę. Ten następnie wobec ubezpieczonych, będących pracownikami, ustala okoliczności i przyczyny wypadku w drodze do pracy lub z pracy w karcie wypadku.

Szczegółowy tryb postępowania określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 24 grudnia 2002 r. (DzU nr 237, poz. 2015) w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania.

Zdarzenie uznaje się za wypadek w drodze do pracy lub z pracy na podstawie:

- oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia,

- informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy,

- ustaleń sporządzającego kartę wypadku.

Jeśli pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku w drodze do/z pracy, zachowuje prawo do 100-proc. wynagrodzenia. Wynika to z art. 92 § 1 pkt 2 k.p.

Nie trzeba czekać

Ponadto wypadek w drodze do/z pracy wpływa na zasiłek chorobowy. Zwykle prawo do niego przysługuje ubezpieczonym po upływie okresu wyczekiwania (karencji) określonego w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa). W myśl art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej okresy te wynoszą:

- 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczony podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu albo

- 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.

Nie stosuje się ich jednak, gdy niezdolność do pracy jest wynikiem wypadku w drodze do pracy lub z niej (art. 4 ust. 3 pkt 2 ustawy zasiłkowej). Jeśli więc podwładny stał się ofiarą takiego nieszczęścia, ma prawo do zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego.

Wypadek w drodze do lub z pracy wpływa też na ustalenie wysokości zasiłku chorobowego dla pracownika. Zasadniczo wynosi on 80 proc. podstawy wymiaru. W razie niezdolności do pracy spowodowanej takim zdarzeniem – w myśl art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy zasiłkowej – miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100 proc. podstawy wymiaru.

Dlatego dla poszkodowanych w takich sytuacjach istotne znaczenie ma ustalenie, czy nieszczęśliwe zdarzenie było wypadkiem w drodze do pracy lub z niej. Jeżeli ZUS odmawiałby uznania zdarzenia za taki wypadek i przyznałby tylko 80-proc. zasiłek, ubezpieczony może to kwestionować. Występuje wtedy z odwołaniem do właściwego miejscowo sądu rejonowego. O tym prawie powinien być pouczony w decyzji ZUS.

Renta za niezdolność do pracy

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy określa art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Renta przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

- jest niezdolny do pracy,

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

- niezdolność do pracy powstała w okresach np. opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, pobierania wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego czy świadczenia rehabilitacyjnego.

Tego ostatniego warunku nie stosuje się do tego, kto udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W stosunku do tych ogólnych zasad ułatwienie dla poszkodowanego w drodze do pracy lub z pracy, który z tego powodu stał się niezdolny do pracy, polega na tym, że nie musi on wykazywać odpowiednio długiego okresu składkowego i nieskładkowego.

Jednoznacznie wynika to z art. 57a ustawy. Zatem nawet w razie niewielkiego stażu pracownik, który stał się (co najmniej częściowo) niezdolny do pracy w wyniku wypadku w drodze do lub z pracy, może uzyskać rentę.

—Ryszard Sadlik sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach