Zobowiązane do przekazania sprawozdania PRTR są przede wszystkim te zakłady, od których wymaga się posiadania pozwolenia zintegrowanego. Ale nie tylko. Powinni o nich pamiętać m.in. właściciele stoczni oraz ci, którzy zajmują się górnictwem i przetwórstwem węgla, impregnacją drewna, hodowlą ryb i skorupiaków czy oczyszczaniem ścieków przemysłowych.

Obowiązek ten wynika z unijnego rozporządzenia nr 166/ 2006/WE w sprawie ustanowienia europejskiego rejestru uwalniania i transferu zanieczyszczeń. Dane powinny być zgodne z tymi, na podstawie których firmy rozliczają się z opłat za korzystanie ze środowiska.

W sprawozdaniu trzeba także opisać metody zbierania danych. Można wykorzystywać wyniki pomiarów, obliczeń albo oszacowania. Sposób prowadzenia pomiarów, metody obliczania i oszacowania wykonuje się według wytycznych Komisji Europejskiej.

Rejestr zwany E-PRTR (ang. European Pollutant Release and Transfer Register) dotyczy łącznie 91 kategorii substancji. Przedsiębiorcy uwzględniają przy tym ilościowe progi emisji.

W zakresie transferu odpadów sprawozdanie dotyczy >2 t/rok odpadów niebezpiecznych lub >2000 t/rok odpadów innych niż niebezpieczne przekazanych do unieszkodliwiania i odzysku (w tym transgraniczne przemieszczanie).

– Jeżeli chodzi o sprawozdania PRTR, należy uważać, by były one zgodne z wykazami opłatowymi w zakresie korzystania ze środowiska, co jednak nie oznacza, że zawsze muszą być identyczne – mówi Joanna Wilczyńska z opolskiej firmy Atmoterm SA zajmującej się ochroną środowiska.

– Ale oprócz uwolnień zanieczyszczeń do powietrza należy zwrócić też uwagę na spójność podawanych rodzajów i ilości uwalnianych zanieczyszczeń w ściekach. Ponadto sprawozdanie PRTR w zakresie odpadów transferowanych poza zakład powinno być spójne z kartami ewidencji odpadów i kartami przekazania odpadów dla danego roku.

Polskie przepisy (zawarte w art. 236a – 236d prawa ochrony środowiska) określają, komu, na jakich formularzach i w jakim terminie trzeba przekazać informacje potrzebne do europejskiego rejestru. Określają też kary za niewypełnienie tego obowiązku.

Roczne sprawozdania trzeba przesłać do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Do WIOŚ przekazuje się też pisemnie zmiany danych identyfikacyjnych zakładów znajdujących się w krajowym rejestrze uwalniania i transferu zanieczyszczeń.

Sprawozdanie PRTR (wg wzoru z rozporządzenia) przedkłada się do WIOŚ w formie dokumentu elektronicznego po wypełnieniu formularza sprawozdania przez aplikację POL PRTR udostępnioną na stronie internetowej GIOŚ. Jeżeli składający sprawozdanie nie posiada bezpiecznego podpisu elektronicznego, musi dodatkowo przesłać do WIOŚ podpisany wydruk sprawozdania.

Jeśli ktoś nie prześle terminowo sprawozdania, grozi mu wysoka kara – nawet 10 tys. zł.

Jeśli przedsiębiorca nie zapewni odpowiedniej jakości przekazywanych danych pod względem ich kompletności, spójności lub wiarygodności, to wojewódzki inspektor ochrony środowiska nałoży 5 tys. zł kary.

Kto ma obowiązek

Roczne sprawozdanie PRTR o przekroczeniu obowiązujących wartości progowych dla uwolnień (wprowadzania do powietrza, wody i gleby, również w czasie awarii) i transferów zanieczyszczeń (przemieszczania poza zakład ścieków do oczyszczalni) oraz transferów odpadów określonych w rozporządzeniu (WE) nr 166/2006 dotyczy przede wszystkim instalacji wymagających pozwolenia zintegrowanego, ale również obejmuje:

– młyny węglowe powyżej 1 t/godz.,

– wytwarzanie produktów węglowych i bezdymnego paliwa stałego,

– górnictwo podziemne i działalności powiązane,

– górnictwo odkrywkowe i kamieniołomy powyżej 25 ha,

– oczyszczalnie ścieków komunalnych powyżej 100 000 RLM,

– oczyszczalnie ścieków przemysłowych, które obsługują jeden lub więcej rodzajów działalności z załącznika I do rozporządzenia powyżej 10 000 m [3]/dobę,

– chemiczną konserwację drewna i produktów drewnopochodnych powyżej 50 m [3]/dobę,

– intensywną akwakulturę powyżej 1000 t/rok ryb lub skorupiaków,

– instalacje do budowania i malowania lub usuwania farby ze statków powyżej 100 m długości.

Ostateczny termin

31 marca to dla wielu firm ostateczny termin wysyłania niektórych sprawozdań, wniosków i opłat ekologicznych wymaganych nie tylko przez krajowe, ale i unijne przepisy. I tak:

-wnioski o dopłatę do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji składają przedsiębiorcy prowadzący stację demontażu. Adresatem wniosku jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Złożenie wniosku będzie skuteczne tylko wtedy, gdy przedsiębiorca uzyskał w poprzednim roku wymagane poziomy odzysku i recyklingu, ma aktualne decyzje na prowadzenie stacji demontażu oraz złożył w terminie roczne sprawozdanie;

- roczne sprawozdania do krajowego rejestru uwalniania i transferu zanieczyszczeń (PRTR) przesyłają duże zakłady przemysłowe, przede wszystkim te wymagające posiadania pozwolenia zintegrowanego. Robią to na podstawie unijnego rozporządzenia nr 166/2006/WE. Dane powinny być zgodne z tymi, na podstawie których firmy rozliczają się z opłat za korzystanie ze środowiska; nie oznacza, to że zawsze muszą być identyczne;

- wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach składają roczne sprawozdanie za poprzedni rok o masie opakowań, w których wprowadzili do kraju produkty. Taki sam obowiązek mają wprowadzający oleje smarowe i opony. Podają masę wprowadzonych do kraju produktów. Firmy, które nie osiągnęły wymaganego poziomu odzysku i recyklingu, uiszczają opłatę. Roczne sprawozdanie za poprzedni rok o wysokości należnej opłaty produktowej, z podziałem na poszczególne rodzaje opakowań lub produkty z określeniem odpowiednio ich masy, składają marszałkowi województwa na druku OŚ-OP1. W tym samym terminie zobowiązani do tego wnoszą opłatę na konto urzędu marszałkowskiego. Obowiązki nie dotyczą przedsiębiorców, którzy umówili się z organizacją odzysku;

- producenci, importerzy i eksporterzy opakowań (także eksporterzy produktów w opakowaniach) składają marszałkowi województwa roczne sprawozdanie o masie opakowań i o przestrzeganiu ograniczeń dotyczących niektórych metali. Roczne sprawozdanie o masie opakowań i o przestrzeganiu ograniczeń sumy niektórych metali:

– OPAK-1 dotyczy producenta opakowań,

– OPAK-2 – importera opakowań,

– OPAK-3 – eksportera opakowań lub produktów w opakowaniach;

- przedsiębiorcy płacą za poprzedni rok opłatę produktową z ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Robią to ci wprowadzający, którzy nie osiągnęli wymaganego poziomu zbierania, odzysku i recyklingu;

- eksporterzy i importerzy przekazują informację o wielkości eksportu i importu chemikaliów (w postaci substancji lub zawartych w preparatach bądź w wyrobach) w 2011 r., wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 689/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 czerwca 2008 r., dotyczącego wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów. Adresatem sprawozdania jest inspektor do spraw substancji i preparatów chemicznych.