Przed niespełna rokiem wielu prowadzących własną działalność lekarzy, stomatologów, pielęgniarek czy właścicieli zakładów kosmetycznych spotkało się z problemem uiszczenia wysokiej opłaty (10 tys. zł) za brak sprawozdania o odpadach. Skarżyli się oni na dotkliwe kary finansowe za niezłożenie w terminie rocznych zestawień danych o wytworzonych odpadach.

Część z nich w ogóle nie wiedziała o obowiązkach, część się po prostu spóźniła, bowiem termin w 2011 r. został przesunięty – sprawozdania za 2010 r. trzeba było złożyć do 15 marca, a nie do końca miesiąca.

Posłowie minionej kadencji szybko uchwalili nowelizację ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r. (DzU z 2001 nr 62 poz. 628), w której znacznie złagodzili sankcje za nieterminowe przesłanie sprawozdań i ewentualną ich niezgodność ze stanem rzeczywistym. Nie znaczy to jednak, że niedopełnienie tego obowiązku jest całkiem bezkarne. Nowe przepisy weszły w życie 20 lipca 2011 r.

Komentuje Krzysztof Rdest właściciel firmy Eko-Emka zajmującej się utylizacją odpadów medycznych

Przed nowelizacją ustawy za brak rocznego zestawienia danych o odpadach, przesłanie zestawienia niezgodnego ze stanem rzeczywistym lub przekroczenie terminu można było zapłacić karę pieniężną w wysokości 10 tys. zł.

Obecnie posiadacz odpadów, który nie przekazał zbiorczego zestawienia danych, musi zapłacić tylko 500 zł kary. Jeśli sprawozdanie odbiega od stanu rzeczywistego, marszałek województwa wzywa najpierw do złożenia korekty. Usunięto także z ustawy przepis o nieterminowym przesłaniu sprawozdania, zatem wszelkie opóźnienia traktowane są tak jak niezłożenie zestawienia.

W decyzji o wymierzeniu kary marszałek województwa wyznacza nowy termin przedstawienia sprawozdania, nie krótszy niż 14 dni. Dopiero po jego niedotrzymaniu zostaje nałożona kolejna kara, tym razem w wysokości 2 tys. zł.

Sankcje te mogą być wymierzane wielokrotnie, z tym że łączna wysokość wszystkich kar za dany rok kalendarzowy nie może przekroczyć 10 tys. zł. Ponieważ przy zmianie ustawy nie uchwalono przepisów przejściowych, nowe zasady mają zastosowanie także do naruszeń, które miały miejsce przed wejściem w życie nowelizacji.

Zatem nawet w przypadku postępowania wszczętego przed 20 lipca 2011 r., tak samo jak w przypadku uchylenia decyzji przez marszałka województwa i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz w przypadku wszczęcia postępowania dotyczącego naruszenia popełnionego po 12 marca 2010 r. stosowane są przepisy obowiązujące nie w chwili rozpoczęcia sprawy, tylko w chwili orzekania.

Przypominamy, że także zestawienie danych o rodzajach i ilościach wytworzonych odpadów w 2011 r.  należy przedłożyć we właściwym urzędzie marszałkowskim najpóźniej do 15 marca.

Nie wyrzucaj do zwykłego kosza

Szacuje się, że tylko w województwie mazowieckim problem może dotyczyć kilku tysięcy zakładów kosmetycznych, salonów fryzjerskich, gabinetów odnowy biologicznej czy studiów tatuażu.

Do odpadów medycznych zaliczamy wszelkie pozostałości z sal zabiegowych, zużyte strzykawki i opatrunki, tworzywa używane przez dentystów oraz inne materiały, które mogły mieć kontakt z ludzką krwią i wydzielinami.

Takich odpadów, niezależnie od tego, w jakiej placówce zostały wyprodukowane, nie wolno wyrzucać do zwykłego kosza na śmieci. Należy zlecić ich odbiór wyspecjalizowanej firmie, która zadba o ich bezpieczne unieszkodliwienie.

Do worków i pudełek

Zgodnie rozporządzeniem ministra zdrowia (DzU z 2010 nr 139, poz. 940) w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi powinny one być odpowiednio zbierane i przechowywane.

Obowiązkiem właścicieli zakładów zarówno dużych, jak i jednoosobowych firm medycznych jest zbieranie niebezpiecznych resztek do specjalnie przeznaczonych do tego worków lub sztywnych pojemników.

Rozporządzenie reguluje też zasady zbierania takich śmieci podczas wizyt domowych.

Lekarze czy pielęgniarki odwiedzający pacjentów w domach mają obowiązek zabierania takich resztek przy zachowaniu środków ostrożności. Należy je składać w specjalnie do tego celu przeznaczonych chłodniach lub pomieszczeniach.

Trzeba też pamiętać, żeby takie resztki przekazywać podmiotom, które mają stosowne zezwolenia z zakresu gospodarki odpadami. Rozporządzenie określa też czas, przez który wolno pozostawiać takie odpady u siebie i dopuszczalne temperatury przechowywania ich. Na przykład dla pojemników na krew i innych odpadów o kodzie 18 01 02* czas przechowywania może wynosić tylko 72 godziny, a temperatura nie może przekraczać 10 st. Celsjusza.

Jakie kolory

Zasady zbierania tego rodzaju śmieci różnicują również kolory pojemników zależnie od stopnia niebezpieczeństwa odpadów.

Najbardziej niebezpieczne odpady medyczne, które mogą spowodować zakażenie, trzeba zbierać do worków lub pojemników koloru czerwonego, chemikalia i niektóre leki (np. cytostatyki) zbiera się do żółtych worków i pudełek. Natomiast te odpady, które nie mają niebezpiecznych własności, wrzuca się do worków o innych kolorach. Zbiorniki muszą być wymieniane tak często, jak wymagają tego warunki przechowywania, nie mogą jednak służyć dłużej niż przez 72 godziny.

Śmiecie ostro zakończone oraz te o ostrych krawędziach – czyli takie, które mogą przedziurawić worek, zbiera się nie do worków, ale do sztywnych pojemników.

Szczegółowe regulacje mówią też o pomieszczeniach i chłodniach, w których magazynuje się odpady.

Starosta ma wiedzieć

Obowiązkiem prowadzącego praktykę lekarską, pielęgniarską czy salon tatuażu jest uzyskanie decyzji administracyjnej zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeśli wytwarza on odpady niebezpieczne w ilości większej niż 100 kg rocznie.

Gdy wytwarzane są odpady niebezpieczne w ilości mniejszej niż 100 kg w skali roku, to niezbędne jest przedłożenie informacji o wytwarzanych odpadach i sposobach gospodarowania. Organem właściwym do wydawania decyzji i przyjmowania sprawozdań jest starosta, ewentualnie prezydenci miasta, właściwi ze względu na miejsce wytwarzania.

Co w informacji

Wytwarzający poniżej 100 kg odpadów niebezpiecznych zobowiązani są do przedłożenia informacji, która powinna zawierać:

- wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania; w przypadkach, gdy określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie mogą powodować

– właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania

podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów,

- określenie ilości odpadów poszczególnych rodzajów

przewidzianych do wytwarzania w ciągu roku,

- informacje wskazujące na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości i negatywnego oddziaływania na środowisko,

- opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania,

- wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowania.