O takie świadczenie może także wystąpić rodzina zmarłego pracownika.

Zgodnie z art. 207 k.p. szef musi zapewnić załodze bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Obejmuje to m.in. gwarancję przestrzegania w firmie przepisów i zasad bhp, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tej sferze oraz kontrolowanie ich wykonania.

Pracownik, który wskutek zaniechania przez pracodawcę realizacji obowiązku zapewnienia bhp doznał szkody, może żądać od niego świadczeń finansowych na podstawie [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1964Nr%2016poz%20%2093.asp]kodeksu cywilnego[/link]. Wykorzysta do tego przepisy o odpowiedzialności za czyn niedozwolony (art. 415 i następne k.c.).

Dopuszczalność dochodzenia roszczeń uzupełniających w stosunku do świadczeń wynikających z [link=http://akty-prawne.rp.pl/dzienniki/du/2009/167/poz.1322.htm]ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.)[/link] wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy.

[b]W wyroku z 5 lipca 2005 r. (I PK 293/04)[/b] podniósł, że dopuszczalne jest dochodzenie przez pracownika od pracodawcy roszczeń uzupełniających z tytułu wypadków przy pracy, opartych na przepisach prawa cywilnego (art. 415, 444 i 445 k.c.).

Zatem odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika za szkodę powstałą wskutek wypadku przy pracy nie jest wyłączona przez to, że zatrudnionemu przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS.

Pracownicy mają więc prawo żądać od szefów renty wyrównawczej (uzupełniającej), gdy utracą zdolność do pracy lub zwiększą się ich potrzeby życiowe czy zmniejszą widoki na przyszłość. Roszczenia te opierają na art. 444 k.c.

Występując jednak z takim powództwem, zatrudniony nie może przed sądem powołać się jedynie na wypadek przy pracy stwierdzony w protokole powypadkowym. Musi wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej:

- ciążące na pracodawcy zobowiązanie za czyn niedozwolony,

- poniesioną szkodę (utratę zdolności do pracy lub zwiększone potrzeby czy zmniejszone widoki na przyszłość),

- związek przyczynowy między wypadkiem przy pracy i powstaniem szkody.

Z roszczeniami przeciwko pracodawcy mogą wystąpić także członkowie rodziny pracownika zmarłego wskutek wypadku. W myśl bowiem art. 446 § 2 k.c. osobom, względem których ciążył na zmarłym obowiązek alimentacyjny, przysługuje renta. Mogą jej żądać także inni bliscy, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środki utrzymania.

Wolno o to wystąpić zwłaszcza małżonkom zmarłego i jego małoletnim dzieciom.

Oceniając zasadność żądania renty uzupełniającej przez osobę, wobec której ciążył na zmarłym wskutek wypadku przy pracy ustawowy obowiązek alimentacyjny, sąd uwzględni proporcję między otrzymywaną przez tę osobę rentą rodzinną z ubezpieczenia społecznego a zakresem obowiązku alimentacyjnego ciążącego na zmarłym.

Jeśli więc świadczenia z ZUS miałyby taką samą wysokość co obowiązek alimentacyjny zmarłego, nie ma podstaw, aby obciążać firmę.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Andrzej był murarzem w firmie budowlanej. Podczas pracy, gdy wchodził po rusztowaniu na drugie piętro, konstrukcja zachwiała się i przewróciła. Pracownik spadł i uderzył go jeden z jej elementów. Rusztowanie nie było odpowiednio zakotwiczone, czego nie dostrzegł ani brygadzista, ani kierownik budowy.

Wskutek wypadku pan Andrzej doznał poważnych obrażeń ciała, przeszedł długie leczenie i ostatecznie nie odzyskał zdolności do pracy. Wystąpił z pozwem wobec pracodawcy o rentę wyrównawczą. Zasądzono 800 zł miesięcznie, odliczając kwotę renty przyznanej już panu Andrzejowi przez ZUS.[/ramka]

[ramka][b]Zrównanie sytuacji finansowej[/b]

Renta ma doprowadzić do zrównania sytuacji finansowej poszkodowanego z tą, w jakiej znajdowałby się, gdyby w wypadku nie doznał uszczerbku na zdrowiu. Powinna więc stanowić różnicę między wynagrodzeniem, jakie pracownik uzyskałby, gdyby zachował pełną zdolność do pracy, a dochodami, jakie może uzyskiwać, wykorzystując ograniczoną zdolność do pracy.

Ta różnica odzwierciedla szkodę, jaką ponosi poszkodowany i którą ma zrekompensować przewidziana w tym przepisie renta. Podobnie wypowiadał się [b]SN 9 lipca 2008 r. (I PK 12/08). [/b]

Przy ustalaniu wysokości tej renty sąd powinien ustalić wysokość należnego świadczenia i zaliczyć na jego poczet tę uzyskiwaną z ubezpieczenia wypadkowego, zasądzając na rzecz pracownika różnicę między tymi wielkościami. Tak też uznał [b]SN w wyroku z 14 października 2004 r. (I UK 4/04[/b]). [/ramka]

[i]Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach[/i]