Podstawowym aktem prawnym określającym ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów i związane z tym obowiązki producentów i dystrybutorów jest [link=http://akty-prawne.rp.pl/dzienniki/du/2003/229/poz.2275.htm]ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów (DzU z 2003 r. nr 229, poz. 2275 ze zm.[/link]; dalej ustawa).

W zakresie pewnych grup produktów, takich jak zabawki, żywność czy kosmetyki, szczegółowe wymogi dotyczące bezpieczeństwa są regulowane przepisami szczególnymi.

[srodtytul]Co trzeba zbadać[/srodtytul]

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie produktem jest zarówno rzecz ruchoma nowa lub używana, jak i naprawiana lub regenerowana przeznaczona do użytku konsumentów lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeżeli nie była dla nich przeznaczona.

Dodatkowym warunkiem jest dostarczenie jej lub udostępnienie przez producenta lub dystrybutora zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usługi. Produktem nie jest rzecz używana dostarczana jako antyk albo jako rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem, o ile dostarczający powiadomił konsumenta o tych właściwościach rzeczy.

Z kolej produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z niego, a także, w zależności od jego rodzaju, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

Oceniając, czy dany produkt jest bezpieczny, uwzględnia się:

- jego cechy, w tym skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, a także – biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcję instalacji i konserwacji;

- oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami;

- wygląd, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu;

- kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.

[srodtytul]Kiedy zagrożenie[/srodtytul]

Produkt, który nie spełnia wymagań określonych powyżej, nie jest produktem bezpiecznym. Jednakże samo stwierdzenie, że istnieje możliwość osiągnięcia wyższego poziomu bezpieczeństwa lub że dostępne są inne produkty, które stwarzają mniejsze zagrożenia dla konsumentów, nie jest podstawą do stwierdzenia, że dany produkt nie jest bezpieczny.

Przy dokonywaniu oceny, czy produkt stwarza poważne zagrożenie (przez które rozumie się wymagające natychmiastowych działań naruszenie wymagań bezpieczeństwa), uwzględnia się bezpośrednie lub odsunięte w czasie skutki używania produktu, w tym stopień i prawdopodobieństwo utraty zdrowia lub życia przez konsumentów, stopień narażenia poszczególnych kategorii konsumentów oraz możliwość prawidłowej oceny ryzyka przez konsumentów i możliwości jego uniknięcia.

[srodtytul]Nie tylko ten, kto wytworzył[/srodtytul]

Definicja producenta wskazana w ustawie jest bardzo szeroka. Zabieg taki został zapewne zastosowany w celu uniknięcia problemów z krążącymi po rynku produktami, do których nikt się nie przyznaje i za które nikt nie chce brać odpowiedzialności w sytuacji gdy produkt okaże się niebezpieczny.

Producentem jest zatem nie tylko ten, kto wytwarza towar, ale każdy kto występuje jako wytwórca, firmując produkt swoim nazwiskiem, znakiem towarowym, nazwą itp.

Zostanie za niego uznana również osoba dokonująca naprawy. Gdy producent nie prowadzi działalności w UE lub na terytorium państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu i nie wyznaczył swojego przedstawiciela, za producenta uznany będzie importer produktu.

[srodtytul]Co musi producent...[/srodtytul]

Producent zobowiązany jest wprowadzać na rynek wyłącznie produkty bezpieczne i dostarczać konsumentom informacje umożliwiające im ocenę zagrożeń oraz możliwości przeciwdziałania tym zagrożeniom.

Należy jednak zaznaczyć, że dostarczenie konsumentom odpowiedniego ostrzeżenia o zagrożeniach związanych z produktem nie zwalnia z innych obowiązków (np. uczestnictwa w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów wprowadzanych na rynek, ścisłej współpracy z prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wojewódzkimi inspektorami Inspekcji Handlowej w celu uniknięcia zagrożeń spowodowanych przez produkty, które nie są bezpieczne).

Producent, zachowując należytą staranność w zakresie prowadzonej działalności, jest zobowiązany podejmować działania odpowiednie do właściwości dostarczanego produktu, w szczególności mające na celu uniknięcie zagrożeń, w tym – o ile jest to niezbędne – umożliwiające wycofanie produktu z rynku, właściwe i skuteczne ostrzeżenie konsumentów lub wycofanie produktu od konsumentów.

Mogą one polegać na umieszczeniu na produkcie lub jego opakowaniu nazwy i adresu producenta oraz oznaczenia identyfikującego produkt lub, w razie potrzeby, partię produktu; przeprowadzaniu badań próbek wprowadzonych na rynek produktów; analizowaniu skarg konsumentów oraz, w miarę potrzeby, prowadzeniu rejestru tych skarg oraz bieżącym informowaniu dystrybutorów o prowadzonej w ten sposób kontroli.

Uwaga! Nie ma wymogu co do formy ostrzeżenia przez producenta konsumentów o zagrożeniach w zakresie produktu, który nie jest bezpieczny. Ustawa stanowi tylko o tym, że ostrzeżenie to musi być „właściwe i skuteczne”.

Ocena, czy w danym przypadku ostrzeżenie spełniało te wytyczne, zależy od konkretnej sprawy. Najczęściej spotykaną praktyką jest publikowanie informacji w prasie codziennej, branżowej lub umieszczanie stosownych informacji w sklepach prowadzących sprzedaż danych produktów. Informacje te muszą ukazywać się w języku polskim.

[srodtytul]...a co dystrybutor[/srodtytul]

Dystrybutorem jest każdy podmiot, który pośredniczy w drodze produktu od wytwórcy do konsumenta. Cechą różniącą go od producenta jest to, że jego działalność nie wpływa na właściwości towaru związane z bezpieczeństwem. Dystrybutor jest zobowiązany działać z należytą starannością w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów.

Przede wszystkim nie może dostarczać produktów, o których wie lub o których, zgodnie z posiadanymi informacjami i doświadczeniem zawodowym, powinien wiedzieć, że nie spełniają one wymagań bezpieczeństwa.

Dystrybutor, w zakresie prowadzonej działalności, jest zobowiązany uczestniczyć w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów wprowadzonych na rynek, w szczególności przyjmować od konsumentów informacje o zagrożeniach powodowanych przez produkty i przekazywać je producentom, prezesowi UOKiK oraz Inspekcji Handlowej, a także przechowywać dokumentację niezbędną do ustalenia pochodzenia produktów.

[ramka][b]Trzeba powiadomić o zauważonych usterkach[/b]

Producenci i dystrybutorzy, w zakresie prowadzonej działalności, są zobowiązani współpracować z prezesem UOKiK i wojewódzkim inspektorem Inspekcji Handlowej w celu uniknięcia lub eliminacji zagrożeń stwarzanych przez produkty przez nich dostarczane lub udostępniane.

Jeśli uzyskają informację, że wprowadzony na rynek produkt nie jest bezpieczny, mają obowiązek powiadomić o tym niezwłocznie prezesa UOKiK, wskazując między innymi informacje umożliwiające:

dokładną identyfikację produktu lub partii produktów; opis zagrożenia stwarzanego przez produkt; informacje mogące służyć ustaleniu przebiegu obrotu produktem; opis działań podjętych w celu zapobieżenia zagrożeniom związanym z produktem. [/ramka]

[i]Autor jest radcą prawnym w kancelarii Baker & McKenzie Gruszczyński i Wspólnicy sp. k.[/i]

[ramka] [b]Więcej w serwisie [link=http://www.rp.pl/temat/55664.html]Prawo dla Ciebie » Konsumenci » Bezpieczeństwo produktów[/link][/b][/ramka]