Oznacza to konieczność uiszczania opłaty zwanej produktową lub przynajmniej przesłania sprawozdania marszałkowi województwa. Wynika to z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C71E36066419E8B8A7C8B5B1F2821B6B?id=185746]ustawy z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 90, poz. 607 ze zm.)[/link].

[b]Uwaga![/b] Sprawozdanie składa się do 31 marca za rok poprzedni. Jeżeli wynika z niego, że firma nie osiągnęła odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu, oznacza to konieczność uiszczenia w tym samym terminie opłaty na konto właściwego urzędu marszałkowskiego.

[srodtytul]Kto podlega przepisom[/srodtytul]

Regulacje związane z opłatą produktową dotyczą przedsiębiorców, w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=345827]ustawy o swobodzie działalności gospodarczej[/link] wprowadzających na terytorium Polski produkty w opakowaniach (tych, których rodzaje określa załącznik nr 1 do ustawy z 11 maja 2001 r.). Chodzi więc przede wszystkim o producentów i importerów towarów w opakowaniach. Ale nie tylko.

Wprowadzającymi zgodnie z ustawą o opłacie produktowej są też firmy:

- prowadzące sklep lub sklepy detaliczne o powierzchni handlowej powyżej 500 mkw., sprzedający produkty tam pakowane,

- prowadzące więcej niż jeden sklep, jeżeli ich łączna powierzchnia handlowa przekracza 5000 mkw. – bez względu na powierzchnię pojedynczych obiektów, sprzedający produkty tam pakowane,

- pakujące towary wytworzone przez innego przedsiębiorcę i wprowadzające je na rynek krajowy,

- zlecające komuś innemu wytworzenie produktu w opakowaniu (np. gdy produkt został wytworzony na zlecenie sieci handlowej).

[b]Uwaga! [/b]Sprawozdania dotyczące opłaty produktowej powinny składać nawet małe zakłady rzemieślnicze, np. krawcy czy szewcy wytwarzający odzież czy obuwie na miarę, jeśli je pakują. A także ci przedsiębiorcy, którzy wprawdzie towarów w opakowaniach nie sprzedają, ale np. sprowadzają opakowane części zamienne do swoich urządzeń z zagranicy. Nawet gdy zdarza się im to raz na kilka lat.

[srodtytul]Zawiadom o rozpoczęciu działalności[/srodtytul]

Obowiązkiem wprowadzającego jest złożenie zawiadomienia o rozpoczęciu wprowadzenia towarów wraz z opakowaniami marszałkowi województwa. Firma ma na to 30 dni od pierwszego wprowadzenia na terytorium kraju lub powstania pierwszego długu celnego dla produktu w opakowaniu (lub innego objętego ustawą – np. opon).

Jeżeli dane zawarte w zawiadomieniu zmieniają się, przedsiębiorca zgłasza to marszałkowi nie później niż do końca miesiąca następującego po tym, w którym nastąpiła zmiana. Jeśli firma likwiduje działalność w tym zakresie, marszałka trzeba poinformować o tym w ciągu 14 dni.

[srodtytul]Wszystko w ewidencji[/srodtytul]

Ta sama grupa przedsiębiorców musi pamiętać o prowadzeniu ewidencji związanej z wprowadzaniem na rynek opakowań i odpadów opakowaniowych. To, jak powinna być prowadzona, określa art. 11 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5D3B734E8DC8848B9942607B83D82B6A?id=185746]ustawy o opłacie produktowej[/link].

[b]Uwaga! [/b]Ewidencję prowadzą też firmy, które rozliczają się z omawianych obowiązków za pośrednictwem organizacji odzysku. Na tej podstawie ustalają bowiem, z jakiej ilości odpadów opakowaniowych rozlicza się z nimi organizacja.

Taka ewidencja nie musi mieć szczególnej formy. Można ją prowadzić w zwykłym zeszycie, najwygodniej chyba w formie tabeli. Można też kupić gotowy program komputerowy.

Zestawienie powinno być prowadzone w taki sposób, by przedsiębiorca mógł na jego podstawie rozliczyć się z odzysku i recyklingu i ewentualnie ustalić, ile trzeba będzie zapłacić na konto urzędu marszałkowskiego. Musi być też na tyle czytelna, żeby inspektorzy GIOŚ mogli ocenić, czy przedsiębiorca właściwie wywiązuje się z ustawowych obowiązków.

Przedsiębiorcy przechowują dane z ewidencji przez pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, którego dotyczą.

Przypominamy, że dane dotyczące odzysku, recyklingu i procesów, w ramach których się on odbywa, ustala się na podstawie dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i recykling, które prowadzący odzysk lub recykling jest obowiązany wydać na wniosek przedsiębiorcy przekazującego odpady.

Dokumenty te mają wzory określone [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7706B6D4DD0AC4D76140C88A86D24343?id=184420]rozporządzeniem ministra środowiska w sprawie dokumentów potwierdzających odrębnie odzysk i odrębnie recykling (DzU z 2006 r. nr 247, poz. 1816)[/link].

[srodtytul]Jak rozliczać opłatę produktową [/srodtytul]

Przedsiębiorca rozlicza się z całego systemu opakowań – czyli z transportowych, zbiorczych i detalicznych. Wyliczając opłatę za opakowania za konkretny rok trzeba pamiętać o: obowiązujących poziomach odzysku i recyklingu opakowań oraz właściwych stawkach opłaty (ich [link=http://www.rp.pl/galeria/6,2,541463.html]wysokość na 2010 r. podajemy w tabeli[/link]).

[b]Uwaga! [/b]Opłatę produktową trzeba uiścić, gdy przedsiębiorca nie zapewni wymaganego poziomu odzysku i recyklingu wprowadzonych na rynek opakowań i gdy po obliczeniu się okaże, że przekracza ona 50 zł.

Przypominamy, że płacić trzeba zarówno za niewykonanie obowiązku recyklingu za każdy rodzaj opakowań (i innych produktów), jak i za zbyt mały odzysk ogółem.

Natomiast nadal mimo ustawowego obowiązku firmy nie będą się rozliczać (prawdopodobniej też za 2010 r.) z niewykonania ogólnego poziomu recyklingu, brakuje bowiem odpowiedniego wzoru. Być może znajdzie się on w nowej ustawie o opakowaniach i opłacie produktowej, która wciąż jeszcze nie trafiła do prac parlamentarnych.

[srodtytul]Co jest opakowaniem, a co nie[/srodtytul]

Ustalając, z czego firma będzie się rozliczać, trzeba przede wszystkim wziąć pod uwagę definicję z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=88766F50788A9C2D330938AE6775B495?id=161822]ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (DzU z 2001 r. Nr 63, poz. 638 ze zm.)[/link].

Opakowaniami są wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, a także części opakowań i elementy pomocnicze połączone z opakowaniami i przeznaczone do tego samego celu co dane opakowanie.

Przedsiębiorca musi więc pamiętać, że rozlicza się nie tylko z folii, torebek czy pudełek, ale i etykiet, gwoździ, zszywek, sznureczków, kołpaków czy nakrętek, taśm, uchwytów do opakowań. Czasem jednak coś, co się wydaje z pozoru opakowaniem, w praktyce nim nie jest. Tak jest choćby z osłonkami do igieł do zastrzyków, wieszakami dodawanymi do ubrań czy opakowań do CD czy puderniczek sprzedawanych wraz z pudrem.

[srodtytul]Jak się rozliczyć [/srodtytul]

Zanim przedsiębiorca przystąpi do rozliczeń musi znać dwie wielkości: masę opakowań, które zostały wprowadzone z produktami na rynek, oraz masę odpadów opakowaniowych, które zostały poddane odzyskowi lub recyklingowi.

Sprawozdanie za 2010 r. firma przedłoży na drukach, których wzory publikowane są w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184223]rozporządzeniu ministra środowiska w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej (obecnie obowiązuje opublikowane w DzU z 2006 r. nr 226, poz. 1654[/link], ale nie jest pewne, czy wzór formularza się nie zmieni).

Dlatego nie przedstawiamy dokładnych wyliczeń i sposobów wypełniania druków, mimo że znane są już stawki i poziomy opłat produktowych na 2010 r.

[srodtytul]Za recykling[/srodtytul]

[b]Opłatę za recykling wylicza się według wzoru[/b]:

N = W x (p – o): 100 x s

Poszczególne litery oznaczają:

N – wysokość należnej opłaty produktowej w złotych

W – masę w kilogramach opakowań wprowadzonych na rynek

p – wymagany poziom recyklingu wyrażony w procentach

o – osiągniętą przez przedsiębiorcę wielkość recyklingu obliczoną jako iloraz wielkości faktycznie poddanych recyklingowi i wielkości wprowadzonych na rynek opakowań wyrażoną w procentach

s – stawkę jednostkową opłaty produktowej w złotych za kilogram określoną w rozporządzeniu w sprawie stawek opłat produktowych.

Jeżeli (p – o) ma wartość ujemną, to jako należną opłatę produktową wpisuje się zero, a nadwyżkę można rozliczyć w następnym roku.

Opłatę wylicza się oddzielnie dla każdego rodzaju odpadu opakowaniowego i następnie wpisuje na formularzu „wysokość należnej opłaty produktowej”, a potem sumuje w rubryce „razem”.

[srodtytul]Za odzysk[/srodtytul]

Przedsiębiorca musi również obliczyć opłatę za odzysk opakowań. Robi to zgodnie ze wzorem zawartym w załączniku nr 5 do ustawy o opłacie produktowej.

Wysokość należnej opłaty produktowej z tytułu niewykonania obowiązku odzysku odpadów opakowaniowych należy obliczać według poniższego wzoru.

OP odzysk = M1xOP1 +M2x0P2 + ... + M6 x OP6 /M całkowita x (P odzysku x M całkowita) – M odzyskana

Poszczególne litery we wzorze oznaczają:

OP odzysk – wysokość należnej opłaty produktowej w zł

M z indeksem liczbowym – masa w kg danego rodzaju opakowania wprowadzona przez przedsiębiorcę w danym roku w kraju, przy czym:

M1 – dotyczy opakowań z tworzyw sztucznych

M2 – dotyczy opakowań z aluminium

M3 – dotyczy opakowań ze stali, w tym z blachy stalowej

M4 – dotyczy opakowań z papieru i tektury

M5 – dotyczy opakowań ze szkła gospodarczego, poza ampułkami

M6 – dotyczy opakowań z drewna

OP z indeksem liczbowym – odpowiednio stawka jednostkowa opłaty produktowej w zł za kg dla danego rodzaju opakowania, określona w obowiązującym w 2010 r. rozporządzeniu w sprawie stawek opłat produktowych, przy czym:

OP1 – dotyczy opakowań z tworzyw sztucznych

OP2 – dotyczy opakowań z aluminium

OP3 – dotyczy opakowań ze stali, w tym z blachy stalowej

OP4 – dotyczy opakowań z papieru i tektury

OP5 – dotyczy opakowań ze szkła gospodarczego, poza ampułkami

OP6 – dotyczy opakowań z drewna

P odzysku – wyrażony ułamkiem dziesiętnym wymagany w 2010 r. roku poziom odzysku

M całkowita – suma mas w kg wszystkich rodzajów opakowań wprowadzonych przez przedsiębiorcę w 2010 r. na terytorium kraju

M odzyskana – suma mas w kg wszystkich rodzajów odpadów opakowaniowych poddanych odzyskowi w 2010 r.

[b]Uwaga![/b]

Jeżeli przedsiębiorca nie wprowadzał opakowań z jakiegoś rodzaju materiałów, to pomija go w obliczeniach.

Jeżeli kwota za odzysk i recykling przekroczy 50 zł, przedsiębiorca będzie ją musiał wpłacić na konto właściwego urzędu marszałkowskiego przed 31 marca 2010 r. W tym samym urzędzie złoży sprawozdanie – nawet wtedy, gdy nie musi uiszczać opłaty.

[srodtytul]Wypełnianie sprawozdań OŚ-OP[/srodtytul]

Z wyjaśnień zawartych w załączniku do rozporządzenia wynika, że rodzaje opakowań trzeba wpisać w formularzu w odpowiedniej kolejności. Ma być ona taka sama jak w załączniku nr 4 do ustawy i w rozporządzeniu w sprawie stawek opłat produktowych (w takiej podaliśmy ją [link=http://www.rp.pl/galeria/6,2,541463.html]w tabeli[/link]).

W sprawozdaniu pomija się te rodzaje opakowań, których przedsiębiorca nie wprowadził na rynek. Czytając uważnie treść formularza trzeba w odpowiednie miejsce wpisać konkretne dane i własne wyliczenia.

Przypominamy też, że zgodnie z instrukcją podaną w załączniku do rozporządzenia w sprawozdaniu przedsiębiorca podaje:

- masę opakowań lub produktów z dokładnością do 1 kg,

- należną opłatę produktową z dokładnością do pełnych złotych (ale nie jest jasne, czy chodzi o zaokrąglanie poszczególnych opłat produktowych za każdy rodzaj opakowania, czy łącznie za odzysk, czy łącznie za recykling, czy łącznie za opakowania za odzysk i recykling, czy łącznie za opakowania i produkty),

- osiągniętą wielkość odzysku i recyklingu z dokładnością do 0,01 proc.

[srodtytul]Recykling ogółem nadal bez opłaty[/srodtytul]

Przedsiębiorcy mają wciąż problem z zapewnianiem recyklingu opakowań ogółem, a obowiązkowy jego poziom to w 2010 r. to 35 proc.

Jednak tak jak przed rokiem nie musi tego robić, ponieważ nadal nie ma wzoru do wyliczenia tej opłaty. Ustawodawca do dzisiaj nie naprawił tego niedociągnięcia.

[srodtytul]Pamiętaj o olejach i oponach[/srodtytul]

Określony w ustawie o opłacie produktowej obowiązek odzysku i recyklingu nie dotyczy wyłącznie opakowań. Również olejów smarowych i opon. Wcześniej dotyczył też lamp wyładowczych (teraz rozlicza się je na podstawie przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym) oraz baterii i akumulatorów.

Jeśli chodzi o ogniwa, to przedsiębiorcy rozliczali się za nie jeszcze za 2009 r. na podstawie przepisów o opłacie produktowej, natomiast za 2010 r. – zrobią to już na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9A6A9D4FC101B7CA536B3A1094BB9C3F?id=312518]ustawy o bateriach i akumulatorach[/link].

[srodtytul]Jakie kary[/srodtytul]

Jeżeli przedsiębiorca nie uiści w terminie opłaty produktowej lub dokona wpłaty niższej od należnej, musi się liczyć z sankcjami. W takiej sytuacji marszałek województwa wyda decyzję, w której określi wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi od następnego dnia po upływie terminu płatności.

Przedsiębiorca ma wówczas 14 dni na uregulowanie należności. Jeżeli i tego nie zapłaci, to marszałek województwa ustali w decyzji dodatkową opłatę produktową. Jej wysokość to 50 proc. kwoty niewpłaconej opłaty produktowej (trzeba będzie oczywiście zapłacić niewpłaconą wcześniej kwotę, a także odsetki od zaległości).

[ramka][b]Podział opakowań[/b]

Dla potrzeb ustawy o opłacie produktowej opakowania dzielimy na:

- z tworzyw sztucznych,

- z aluminium,

- ze stali, w tym z blachy stalowej,

- z papieru i tektury,

- ze szkła gospodarczego, poza ampułkami,

- z drewna[/ramka]

[ramka][b]Pomoc organizacji[/b]

Przedsiębiorca nie musi się rozliczać samodzielnie. Może to za niego zrobić organizacja odzysku działająca zgodnie

z ustawą o opłacie produktowej. Organizacja, na podstawie podpisanej z przedsiębiorcą umowy, przejmuje od niego obowiązki. W zamian za to trzeba jej zapłacić. Zwykle są to kwoty niższe niż te, które uiszcza się marszałkowi.

Przedsiębiorca, który podpisał umowę z organizacją, nie wysyła też sprawozdań do marszałka. Musi jednak nadal w swojej firmie prowadzić ewidencję pozaksięgową, aby w razie kontroli wykazać, że podpisał umowę na właściwą ilość odpadów opakowaniowych.

Organizacja przesyła sprawozdanie do urzędu marszałkowskiego tego województwa, w którym znajduje się jej siedziba. Do sprawozdania dołącza listę firm, które scedowały na nią obowiązek recyklingu – mogą to być firmy z całej Polski, a nie tylko z regionu, w którym ma ona siedzibę.[/ramka]

[ramka][b]Zobacz [link=http://www.rp.pl/galeria/6,2,541463.html]Stawki i poziomy opłat produktowych za 2010 r.[/link][/b][/ramka]