To jedno z wyjaśnień zamieszczonych 12 sierpnia br. na www.pfron.org.pl. PFRON i Biuro Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych (BON) diametralnie zmieniły więc dotychczasową wykładnię pojęć starych i nowych pracowników oraz zasad wyliczania wskaźnika zatrudnienia (efekt zachęty). Potwierdzają to także ich twierdzenia, że

- na nowego pracownika (zatrudnionego po 1 stycznia 2009 r.), który w miesiącu zatrudnienia był pełnosprawny a później stał się niepełnosprawnym, miesięczne dofinansowanie nie przysługuje,

- wyliczając wskaźnik zatrudnienia, aby wypełnić poz. 34, 35, 36 i 37 wniosku Wn-D, należy wziąć pod uwagę art. 2 pkt 13 i 20 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 traktatu (ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych, DzUrz WE L 214 z 9 sierpnia 2008 r.; dalej rozporządzenie KE) z wyłączeniem sprawnych i niepełnosprawnych osób wymienionych w art. 5 załącznika nr 1 do tego rozporządzenia, a nie, jak wynika z objaśnień do Wn-D w przypisach nr 11 i 12, art. 21 i 28 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=257066]ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92 ze zm.[/link]; dalej ustawa).

[srodtytul]Zmiana frontu[/srodtytul]

Nigdy wcześniej PFRON nie informował o braku możliwości uzyskiwania dofinansowania na wymienionych pracowników. Wręcz wprowadził do systemu SODiR algorytmy, które po dacie zatrudnienia (poz. 33 INF-D-P) i PESEL pracownika weryfikowały, czy jest on nowo zatrudniony (po 1 stycznia 2009 r.), czy nie. Na tego pierwszego pracodawca musiał wykazać efekt zachęty, a jeśli nie wykazał, zastosować tzw. wyłączenia wymienione w art. 26b ust. 4 lub 5 ustawy, by dostać dofinansowanie.

Program pozwalał, nie zaznaczając w ogóle poz. 35 i 36 INF-D-P, uzyskać te pieniądze na starego pracownika (zatrudnionego przed 1 stycznia 2009 r.). Te zasady obowiązywały jeszcze przy składaniu dokumentów o dofinansowanie za lipiec br.

Z przedstawionych niżej, a zamieszczonych w pełnej wersji na stronie internetowej PFRON pytań i odpowiedzi nie wynika, jak pracodawcy mają się do tych zmian odnieść, od kiedy je stosować i co powinni zrobić z dotychczas uzyskanym wsparciem.

[srodtytul]Efekt zachęty[/srodtytul]

[b]Czy prawdą jest, że warunkiem otrzymania dofinansowania wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego jest wykazanie na niego efektu zachęty? Co to jest efekt zachęty? W której pozycji na wniosku WN-D lub INF-D-P się go wykazuje?[/b]

Stosownie do art. 48a ust. 2 ustawy dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, o których mowa w art. 26a ustawy, stanowiące pomoc publiczną, jest udzielane zgodnie z rozporządzeniem KE. Jednym z warunków udzielenia pomocy, o której mowa w tym rozporządzeniu, jest wykazanie, że pomoc wywołuje efekt zachęty. 

Efekt ten może być wykazany metodą- ilościową – na podstawie art. 26b ust. 4 i 6 ustawy – poprzez wykazanie jednoczesnego wzrostu netto stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych i stanu zatrudnienia ogółem z miesiąca zatrudnienia przez pracownika, na którego pracodawca zamierza pobierać dofinansowanie, w stosunku do odpowiednich stanów z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zatrudnienia tego pracownika (ustalonych na podstawie art. 2 pkt 13 i 20 rozporządzenia KE z wyłączeniem sprawnych i niepełnosprawnych osób wymienionych w art. 5 załącznika nr 1 do tego rozporządzenia), lub- jakościową – poprzez wykazanie, że pracownik podjął pracę na wakacie zwolnionym w warunkach określonych w art. 26b ust. 4 pkt 1 – 6 i ust. 5 ustawy.

Efekt zachęty na wniosku Wn-D wykazywany jest przez zaznaczenie poz. 38, a w INF-D-P poz. 35 i 36. Trzeba go wykazać na każdego pracownika zatrudnionego jako osoba niepełnosprawna (bez względu na datę zatrudnienia), z wyłączeniem osób zatrudnionych jako niepełnosprawne przed 1 stycznia 2009 r., w przypadku których zachodzą przesłanki wyłączające obowiązek ustalenia efektu zachęty.

Przesłanki te zostały przewidziane w rozporządzeniu KE lub w art. 2 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 237, poz. 1652; dalej ustawa z 5 grudnia 2008 r.). Pomoc udzielana na zatrudnienie wspomnianych osób niepełnosprawnych niebędących osobami nowo zatrudnionymi jest bowiem – co do zasady – uznawana przez Komisję Europejską za pomoc trwającą i nie wymaga ustalenia efektu zachęty.

Dlatego, gdy na takiego pracownika uzyskano pomoc, w tym ze środków PFRON, o której mowa w art. 25, 25a, 26a, 26f ustawy, nie ma potrzeby ustalania efektu zachęty (wynika to z motywu nr 30 rozporządzenia KE i ustawy z 5 grudnia 2008 r.).

Efektu zachęty na pracownika niepełnosprawnego nie wykazują pracodawcy, dla których dofinansowanie wynagrodzeń nie stanowi pomocy publicznej.

[srodtytul]Nie będzie wsparcia[/srodtytul]

[b]Zatrudniłem pracownika od stycznia 2008 r., który w trakcie trwania zatrudnienia uzyskał i dostarczył mi orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Czy mogę ubiegać się o dofinansowanie na niego? [/b]

Zgodnie z [b]interpretacją BON (BON-I-52311-240-2-LK/2010) [/b]pracodawca, który przed 1 stycz- nia 2009 r. zatrudniał osobę sprawną i nadal zatrudniał ją, gdy po tej dacie stała się niepełnosprawna, nie spełnia warunków, by uznać tego pracownika za zatrudnionego w warunkach efektu zachęty lub w warunkach uprawniających do wyłączenia obowiązku ustalania tego efektu.

Analogiczna ocena dotyczy sytuacji, gdy pracownik został zatrudniony po 1 stycznia 2009 r. jako osoba pełnosprawna i następnie stał się niepełnosprawnym. Mając na uwadze, że okres, w którym ustala się efekt zachęty, obejmuje miesiąc podjęcia zatrudnienia przez niepełnosprawnego – bez ponownego podjęcia zatrudnienia przez osobę niepełnosprawną – nie można w przypadku wspomnianych osób ustalić efektu zachęty.

Dla zatrudnionych jako niepełnosprawni przed 1 stycznia 2009 r. efektu zachęty nie należy ustalać jedynie wtedy, gdy zachodzą przesłanki wyłączające obowiązek ustalania efektu zachęty, które zostały przewidziane w rozporządzeniu KE lub w art. 2 ustawy z 5 grudnia 2008 r.

Pomoc udzielana na zatrudnienie wspomnianych osób niepełnosprawnych niebędących osobami nowo zatrudnionymi jest bowiem – co do zasady – uznawana przez KE za pomoc trwającą i nie wymaga ustalenia efektu zachęty. Dlatego, gdy na takiego pracownika uzyskano pomoc na zatrudnienie, w tym pomoc ze środków PFRON, o której mowa w art. 25, 25a, 26a, 26f ustawy, nie ma potrzeby ustalania efektu zachęty.

Gdy na pracownika nie można ustalić efektu zachęty i nie zachodzą przesłanki wyłączające obowiązek ustalenia tego efektu, dofinansowanie nie przysługuje.