A to dlatego, że nie można wykazać związku takich wydatków z przychodami. I to nie tylko bezpośredniego, ale i pośredniego. Przekonało się o tym kilku podatników, którzy wystąpili z wnioskami o interpretacje podatkowe.
[srodtytul]Decyduje cel[/srodtytul]
Nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą może być kosztem podatkowym i jako taki rzutować na podstawę opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być ten cel widoczny. Ponoszone koszty powinny zatem omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność.
[b]Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 27 kwietnia 2009 r. (IBPBI/2/423-123/09/PP)[/b] stwierdziła, że właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:
- przeznaczenie wydatku (celowość i zasadność dla funkcjonowania firmy),
- potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się do osiągnięcia przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Izba zaznaczyła, że [b]„obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku przyczynowo-skutkowego[/b] z osiąganymi przychodami lub zabezpieczeniem ich źródła”.
[srodtytul]Ani renta...[/srodtytul]
W niektórych wypadkach wykazanie takiego celu może być trudne. Przekonał się o tym pracodawca, który na mocy wyroku sądowego został zobowiązany do wypłaty pracownikom odszkodowań, zadośćuczynienia i renty.
[b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 18 czerwca 2010 r. ( ITPB3/423-176/10/PS) [/b]stwierdziła, że wydatków tych nie wrzuci w koszty. Przypomniała, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 16 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT [/link]nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.
Przepis ten odnosi się wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167515]ustawie z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.)[/link].
Ale pracownicy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, oprócz świadczeń określonych w tej ustawie mogą również się domagać przyznania od pracodawcy świadczeń uzupełniających oraz kwoty pieniężnej jako zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy na podstawie przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2B2E9B963766877CD0E1F5BAEC0D12C8?id=70928]kodeksu cywilnego[/link].
Zdaniem izby i w tym przypadku nie uda się wrzucić w koszty poniesionych wydatków. Jak czytamy w interpretacji: „[b]wydatki poniesione przez spółkę z tytułu odszkodowania, zadośćuczynienia i renty wiążą się co prawda pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą, jednakże oceniając ich charakter, nie można wykazać związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wypłatą tych świadczeń a uzyskanym przez spółkę przychodem[/b].
Celem zapłaty odszkodowania, zadośćuczynienia i renty nie jest uzyskanie przychodu, lecz zwolnienie się pracodawcy (...) ze zobowiązania będącego następstwem szkody wyrządzonej poszkodowanemu".
[srodtytul]... ani zadośćuczynienie[/srodtytul]
Podobne wnioski wynikają z [b]interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 17 lipca 2009 r. (IBPBI/1/415-339/09/KB)[/b]. Firma pytała, czy wypłata zadośćuczynienia i odszkodowania zasądzona przez sąd cywilny na rzecz osoby fizycznej i wypłacona stanowi koszt uzyskania przychodu. Zastanawiała się też, czy koszty sądowe związane z tym postępowaniem są podatkowym kosztem uzyskania przychodu.
Izba na oba pytania odpowiedziała przecząco. Jej zdaniem wydatki poniesione na ten cel nie mogą stanowić kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Nie zostały one bowiem poniesione w celu osiągnięcia przychodu ani zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.
„W konsekwencji także wydatki poniesione na zapłatę przez wnioskodawcę jako pozwanego kosztów sądowych związanych z postępowaniem w sprawie o ww. zadośćuczynienie i odszkodowanie nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodu tej działalności. Zauważyć bowiem należy, iż podatnik nie może obciążać budżetu państwa skutkami swoich zaniedbań bądź braku zachowania należytej staranności przy wykonywaniu działalności gospodarczej".
[srodtytul]Brak związku[/srodtytul]
Do podobnych wniosków doszła Izba Skarbowa w Katowicach w cytowanej już interpretacji z 27 kwietnia 2009 r. Stwierdziła, że wypłacone przez szpital poszkodowanemu kwoty odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Jej zdaniem nie ma znaczenia fakt, że koszty dotyczące tych wypłat zasądzonych wyrokiem sądu nie znajdują się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Bez znaczenia zdaniem izby jest również to, że wydatki poniesione na wypłacenie poszkodowanemu odszkodowania, zadośćuczynienia i renty mogą być pośrednio powiązane z osiąganymi przez szpital przychodami.
„Wypłacane przez szpital kwoty odszkodowań wiążą się pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą, jednakże oceniając charakter omawianych wydatków, nie można wykazać związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy zapłatą tych kwot a uzyskanym przez szpital przychodem. [b]Celem zapłaty odszkodowań nie jest bowiem uzyskanie przychodu, lecz zwolnienie się szpitala ze zobowiązania będącego następstwem szkody wyrządzonej poszkodowanej pacjentce[/b]” – czytamy w uzasadnieniu.
Również w tym wypadku izba nie zgodziła się na obciążenie kosztami procesowymi kosztów prowadzonej działalności. Jej zdaniem zasadnicze znaczenie dla oceny możliwości zaliczenia takich wydatków do kosztów ma ustalenie, czy zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
„W przedmiotowej sprawie nie można wykazać takiego związku przyczynowo-skutkowego. Koszty zastępstwa procesowego zostały poniesione na wynagrodzenie prawnika, który reprezentował interesy powoda i działał w jego imieniu i na jego rzecz. Szpital natomiast z racji przegrania sprawy przed sądem został zobowiązany do ich poniesienia. Wobec tego nie zachodzi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesieniem kosztu zastępstwa procesowego a osiągnięciem przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodu” – podsumowała izba.
[ramka][b]Brak wyłączenia ustawowego to za mało[/b]
Przedsiębiorca ma możliwość zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie (art. 16 ustawy o CIT i art. 23 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link]).
Potrącenie wydatków – zarówno bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, jak i innych niż bezpośrednio związane – jest możliwe pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.
Jeśli przepisy ustaw o podatkach dochodowych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia wydatków z kosztów uzyskania przychodów, dla oceny możliwości zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest ustalenie, czy zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. [/ramka]