Podział przez wydzielenie jest neutralny dla VAT

[b]Tak uznała Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 12 lipca 2010 r. (ILPP1/443-198/07/10-S/IN).[/b]

Zgromadzenie wspólników spółki podjęło uchwałę o podziale przez wydzielenie zorganizowanej części jej majątku, w rozmiarach pozwalających na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W skład przenoszonego majątku miały wejść oprócz aktywów i zobowiązań także prawa i obowiązki wynikające z zawartych umów. Na skutek takiej transakcji zamierzano obniżyć kapitał spółki dzielonej i podwyższyć kapitały spółki nowo zawiązanej.

Wątpliwości spółki dotyczyły tego, czy podział polegający na przeniesieniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa na nowo zawiązaną spółkę jest neutralny z punktu widzenia VAT, tj. nie wiąże się z obowiązkiem naliczenia podatku należnego i skorygowania przez spółkę odliczonego podatku naliczonego. Zdaniem spółki taka transakcja, biorąc pod uwagę treść art. 6 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link], przepisy wspólnotowe i orzecznictwo ETS, pozostaje neutralna podatkowo.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tym. Na jej interpretację spółka wniosła skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, który przyznał rację podatniczce. To korzystne stanowisko zaaprobował również Naczelny Sąd Administracyjny.

Organ podatkowy, będąc związany poglądem wyrażonym przez sądy, wydał korzystną interpretację. Potwierdził, że przewidziany w art. 529 § 1 pkt 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A5C743AD819866A39399CD9364AACF84?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link] podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę nowo zawiązaną powoduje przeniesienie prawa własności wydzielonej części majątku.

W istocie jest więc dostawą towarów. Jednak zastosowanie znajdzie tu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, który wyłącza taką transakcję z zakresu opodatkowania VAT. W konsekwencji spółka nie będzie zobligowana do naliczenia podatku należnego i do korekty podatku naliczonego.

[i]Autor jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą PricewaterhouseCoopers[/i]

[ramka][b]Kinga Tentszert, starsza konsultantka w Dziale Prawnopodatkowym PricewaterhouseCoopers:[/b]

Komentowana interpretacja zawiera zasadną konkluzję, że podział przez wydzielenie zorganizowanej części majątku spółki jest czynnością neutralną, biorąc pod uwagę VAT. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 6 pkt 1 ustawy o VAT transakcja skutkująca zbyciem własności takiej części majątku przedsiębiorstwa, która jest wystarczająca do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej, nie podlega VAT. Natomiast efektem podziału przez wydzielenie jest bez wątpienia przeniesienie prawa własności wydzielonej części majątku.

Ma to potwierdzenie w [b]wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 27 listopada 2003 r. w sprawie Zita Modes Sarl (C- 497/01)[/b]. Trybunał przyjął, że wynikająca z art. 5 (8) VI dyrektywy zasada braku opodatkowania dostawy ma zastosowanie do każdego przeniesienia przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, obejmującej zarówno rzeczy ruchome, jak i wartości niematerialne, które łącznie stanowią podmiot zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej.

Warto tu poruszyć jeszcze jedną interesującą kwestię. Otóż na gruncie ustawy o VAT może powstać wątpliwość, czy w razie podziału przez wydzielenie do przeniesienia majątku dochodzi bezpośrednio między spółką dzieloną a spółką nowo utworzoną, czy też pośrednio, tj. między spółką dzieloną a wspólnikami (przeniesienie przedsiębiorstwa w zamian za obniżenie wartości udziałów), a następnie między wspólnikami a spółką nowo utworzoną (przeniesienie przedsiębiorstwa w zamian za udziały w nowo powstałej spółce). Wydana interpretacja, niestety, nie daje odpowiedzi na to pytanie.

O ile w analizowanej sytuacji nie ma to znaczenia (przedmiotem podziału jest bowiem majątek tworzący funkcjonalną i samodzielną całość gospodarczą), o tyle problem ten staje się bez wątpienia aktualny, gdy wydzieleniu podlegać będzie składnik majątku nietworzący zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przykładowo, w razie przyjęcia, że do przeniesienia poszczególnych składników dochodzi bezpośrednio pomiędzy spółkami dzieloną i nowo utworzoną, należałoby uznać, że spółka dzielona nie otrzymuje wynagrodzenia (ekwiwalentu) w zamian za przenoszony majątek.

Udziały lub akcje nowo utworzonej spółki otrzymują bowiem wspólnicy spółki dzielonej. Takie podejście mogłoby w praktyce doprowadzić do uznania, że omawiany podział jest dla spółki dzielonej nieodpłatną i tym samym opodatkowaną VAT dostawą towarów. Przyjęcie takiego stanowiska powodowałoby potencjalnie obciążenie transakcji należnym VAT, którego żaden z uczestników przekształcenia nie mógłby odliczyć. Tym samym niewątpliwie naruszałoby neutralność systemu VAT.[/ramka]