Gwarancja bankowa lub poręczenie to pisemne zobowiązanie banku wobec innego banku albo podmiotu do zapłaty wskazanej w umowie sumy, gdyby firma, której udzielono gwarancji, nie wywiązała się ze zobowiązań.

W ramach rządowego programu wspierania przedsiębiorczości poręczenia i gwarancje wystawia Bank Gospodarstwa Krajowego. Mogą się o nie ubiegać firmy, które chcą zaciągnąć kredyt inwestycyjny lub obrotowy, a nie mają wystarczającego majątku (lub nie chcą go wykorzystywać) na zabezpieczenie.

Kredyt taki może być brany z myślą o realizacji przedsięwzięć współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, na projekty infrastrukturalne albo związane z rozwojem sektora małych i średnich przedsiębiorstw (w tym realizowane z wykorzystaniem środków publicznych).

[srodtytul]Wysokość poręczeń[/srodtytul]

Poręczenia mogą mieć wartość od 100 tys. zł do 10 mln euro, przy czym nie mogą przekraczać 80 proc. kwoty kredytu. Są udzielane w złotych (także przy kredytach w walucie obcej). Nie obejmują odsetek ani innych kosztów związanych z udzieleniem kredytu. Umowa poręczeniowa obowiązuje maksymalnie przez okres spłaty kredytu wydłużony o trzy miesiące. Wniosek o udzielenie poręczenia lub gwarancji firma składa w banku kredytującym.

Za przyznanie poręczenia czy gwarancji BGK pobiera opłatę – z góry za okresy roczne. Jest ona naliczana od kwoty poręczenia (ewentualnie gwarancji) aktualnej na początku danego roku. W przypadku kredytu odnawialnego opłata jest ustalana na podstawie przyznanego limitu.

[srodtytul]Jakie koszty[/srodtytul]

Podstawowa stawka opłaty wynosi 2 proc. rocznie dla poręczenia i 2,5 proc. dla gwarancji, przy założeniu, że marża banku udzielającego kredytu wynosi maksymalnie 5 proc. Jeśli marża banku jest wyższa, opłata też rośnie: do 3 proc. dla poręczenia i 3,5 proc. dla gwarancji. Stawki mogą zmieniać się co roku w zależności od sytuacji na rynku.

Za rozpatrzenie wniosku o udzielenie poręczenia czy gwarancji BGK też pobiera opłatę. Obecnie wynosi ona 0,5 proc. (maksymalnie 5 tys. zł). W razie decyzji odmownej opłata ta nie jest zwracana.

Gdy klient składa wniosek o zmianę w umowie poręczenia lub treści gwarancji, musi liczyć się z opłatą w wysokości 250 zł.

[srodtytul]Przede wszystkim weksel[/srodtytul]

Podstawowym zabezpieczeniem poręczenia i gwarancji jest weksel własny in blanco z klauzulą: bez protestu. Dodatkowo firma składa oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Wyraża w nim zgodę na wystawienie przez BGK bankowego tytułu egzekucyjnego.

Potrzebne jest też oświadczenie o zgodzie na zmianę treści wpisu hipoteki w księdze wieczystej (jeśli stanowi ona zabezpieczenie kredytu) i o zgodzie na zmianę treści wpisu w rejestrze zastawów (jeśli jest to zabezpieczeniem kredytu). BGK może wystąpić o dodatkowe zabezpieczenie, gdy ryzyko związane z klientem jest wysokie.

Poręczeniem lub gwarancją nie mogą być objęte kredyty udzielone przez BGK.

[srodtytul]Na projekty szkoleniowe[/srodtytul]

W ramach rządowego programu BGK udziela także gwarancji należytego wykonania umowy. Dotyczą one projektów realizowanych z wykorzystaniem środków z funduszy unijnych.

Gwarancja jest wydawana na wniosek wykonawcy przedsięwzięcia. Stanowi zabezpieczenie na wypadek, gdyby firma nie zrealizowała zadania zgodnie z umową. Umożliwia realizację m.in. projektów miękkich, np. szkoleniowych, finansowanych bezpośrednio z dotacji UE.

Beneficjentem takiej gwarancji jest instytucja decydująca o przyznaniu dofinansowania dla danego projektu. Gwarancja obejmuje do 80 proc. wartości umowy, lecz nie może przekroczyć 10 mln euro. Wydawana jest na okres uzgodniony indywidualnie.

Jednorazowa opłata za udzie- lenie gwarancji wynosi co najmniej 0,5 proc. za każdy rozpoczęty trzymiesięczny okres obowiązywania umowy. Podstawowym zabezpieczeniem jest weksel własny in blanco z klauzulą: bez protestu. Bank może wystąpić o dodatkowe zabezpieczenie.

Poręczeń udzielają też lokalne i regionalne fundusze poręczeniowe. W sumie jest ich 22. Powstały z udziałem kapitałowym BGK. Ich zadaniem jest wspieranie rozwoju przedsiębiorczości poprzez zwiększanie dostępu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw do zewnętrznych źródeł finansowania.

[srodtytul]Nowy w województwie świętokrzyskim[/srodtytul]

Fundusze tworzą Krajową Grupę Poręczeniową. Działają w 13 województwach. 12 podmiotów to fundusze regionalne obejmujące teren jednego województwa, natomiast dziesięć funduszy funkcjonuje na węższych rynkach lokalnych.

Krajowa Grupa Poręczeniowa systematycznie się rozrasta. W kwietniu 2010 r. powstał Świętokrzyski Fundusz Poręczeniowy. Planowane jest stworzenie kolejnych funduszy w województwach: łódzkim, małopolskim i lubelskim.

[srodtytul]Kredyt nie może być z dowolnego banku[/srodtytul]

Fundusze należące do Krajowej Grupy Poręczeniowej udzielają poręczeń do 80 proc. kwoty kredytu bez odsetek i innych kosztów. Maksymalne zaangażowanie na rzecz jednego podmiotu nie może przekroczyć 5 proc. kapitału funduszu. Podstawowym zabezpieczeniem jest weksel własny in blanco. Poręczane są tylko kredyty przyznane przez instytucje, z którymi fundusze mają podpisane umowy o współpracy.

W 2009 roku regionalne i lokalne fundusze poręczeniowe udzieliły łącznie ponad 5 tys. poręczeń na łączną kwotę ponad 600 mln zł. Od początku swojej działalności, czyli od 2006 roku, przyznały prawie 20 tys. poręczeń o wartości prawie 2 mld zł.

Zakładając, że średnie poręczenie stanowi 60 proc. poręczanego zobowiązania, fundusze przyczyniły się do udzielenia kredytów i pożyczek o łącznej wartości prawie 3,3 mld zł. Na koniec 2009 roku fundusze te dysponowały kapitałem w wysokości 436 mln zł. Ich zaangażowanie z tytułu udzielonych poręczeń wynosiło 700 mln zł.

[ramka][b]Skuteczne wspieranie przedsiębiorczości

Mikołaj Szyszkowski prezes zarządu Krajowej Grupy Poręczeniowej[/b]

Działalność poręczeniowa jest jedną z bardziej efektywnych form wspierania przaedsiębiorczości. Umożliwia uzyskanie kredytu bankowego przedsiębiorstwom, które nie mogłyby skorzystać z tego rodzaju finansowania z powodu braku zabezpieczeń.

Wypłata poręczenia następuje jedynie w przypadku, gdy przedsiębiorca przestaje spłacać kredyt. Dlatego fundusze mogą udzielać poręczeń przekraczających wartość ich kapitałów poręczeniowych.

Przyjmuje się, że fundusze działają bezpiecznie, gdy portfel ich aktywnych poręczeń nie przekracza trzykrotności kapitału poręczeniowego lub pięciokrotności, jeśli fundusz ma dodatkowe zabezpieczenie (reporęczenie lub regwarancję). Dzięki podjętym przez BGK i Krajową Grupę Poręczeniową działaniom promującym fundusze i poręczenia coraz więcej banków jest zainteresowanych podjęciem współpracy.[/ramka]

[ramka][b]Oferta banków [/b]

- Udzielają one gwarancji m.in. spłaty kredytu lub pożyczki, zapłaty za towar lub usługę, zwrotu zaliczki, dobrego wykonania kontraktu, gwarancji celnych i podatkowych, przetargowych (wadialnych), gwarancji spłaty rat leasingowych, zapłaty akredytywy lub weksla.

- O gwarancję bankową mogą ubiegać się firmy, które mają zdolność kredytową (czyli zdolność do spłaty kredytu wraz z odsetkami), prowadzą działalność gospodarczą przez minimum 6 – 12 miesięcy (w zależności od wymagań banku), przeszły pozytywną ocenę wiarygodności (dotyczy to też właścicieli), są w stanie przedstawić prawne zabezpieczenie zwrotu kredytu. Dodatkowo większość banków chce, aby firma miała rachunek bieżący w danej instytucji przez co najmniej 6 – 12 miesięcy.

- Gwarancje mogą być udzielane na okres od 12 do 36 miesięcy. Istnieje możliwość ich odnawiania.

- Wysokość prowizji jest uzależniona od zabezpieczenia i stopnia ryzyka.

- Rodzaje oraz wielkość zabezpieczeń zależą m.in. od wysokości i okresu gwarancji, oceny ryzyka, dotychczasowej współpracy firmy z bankiem. Przeważnie obowiązkowym zabezpieczeniem jest weksel in blanco. Inne to: kaucja pieniężna, blokada na rachunku, polisa ubezpieczeniowa, poręczenie osób trzecich, hipoteka, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie. [/ramka]

[ramka][b]Instytucje współpracujące[/b]

Wniosek o poręczenie lub gwarancję BGK można składać w następujących bankach:

- Alior Bank

- Bank BPH

- Bank Gospodarki Żywnościowej

- Bank Millennium

- Bank Ochrony Środowiska

- Bank Pekao

- Bank PKO BP

- Bank Pocztowy

- Bank Polskiej Spółdzielczości

- Bank Spółdzielczy w Jastrzębiu-Zdroju,

- Bank Zachodni WBK

- BRE Bank

- DNB Nord Polska

- DZ Bank Polska

- Fortis Bank Polska

- Gospodarczy Bank Wielkopolski

- HSBC Bank Polska

- ING Bank Śląski

- Krakowski Bank Spółdzielczy

- Kredyt Bank

- Mazowiecki Bank Regionalny

- Raiffeisen Bank Polska

- West LB Bank Polska[/ramka]

[ramka][b]Tylko dla małych i średnich firm [/b]

Bank Gospodarstwa Krajowego udziela też kredytów technologicznych. Są one przeznaczone tylko dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Każda nowa technologia musi uzyskać opinię jednostki naukowej.

Przedsiębiorca jest zobowiązany do zapewnienia trwałości efektów projektu. Oznacza to, że produkcja towarów lub świadczenie usług będących efektem realizacji inwestycji technologicznej – finansowanej kredytem z premią technologiczną – muszą być kontynuowane przez co najmniej trzy lata od zakończenia inwestycji.

BGK nie pobiera żadnej prowizji za wypłatę premii.

Promesy premii technologicznej będą przyznawane do 15 września 2013 r., a wypłata premii zakończy się 31 grudnia 2015 r.

Więcej na ten temat pisaliśmy w tekście „Pożyczka z banku, premia z BGK” opublikowanym 4 maja 2010 r. [/ramka]