Rozwój firmy poprzez prowadzenie badań, współpracę z jednostkami naukowymi i wdrażanie nowoczesnych technologii jest głównym celem funduszy unijnych. Szanse na uzyskanie dotacji są tym większe, im bardziej innowacyjny produkt lub usługa mają zostać wytworzone. Dofinansowania takich projektów przedsiębiorcy mogą poszukiwać poprzez programy regionalne.
Jednak sztandarowym działaniem jest to o nr. 4.4 „Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym” z programu „Innowacyjna gospodarka”. To do niego należy zgłaszać największe projekty i to ono ma pomóc w wykreowaniu polskiej innowacyjnej marki. Jednak ubiegając się o taką dotację, trzeba spełnić wiele wyśrubowanych kryteriów.
[srodtytul]Rozwój w regionie[/srodtytul]
W każdym województwie realizowany jest regionalny program operacyjny. Wszędzie RPO są podzielone na kilka tzw. priorytetów i kilkanaście działań. Przedsiębiorca, który zechce przygotować inwestycję polegającą na rozbudowie przedsiębiorstwa, dywersyfikacji działalności, wprowadzeniu nowego wyrobu lub usługi, musi sięgnąć po odpowiednie działanie (patrz ramka).
Trzeba pamiętać, że w każdym regionie obowiązują inne zasady. Dotyczą one takich elementów jak minimalna lub maksymalna wartość inwestycji (przy czym w żadnym wypadku nie może ona przekraczać 8 mln zł), rodzaj firmy mogącej ubiegać się o dotację (np. działanie może być skierowane wyłącznie do mikro- lub małych przedsiębiorstw lub precyzować, że musi to być firma działająca na rynku od 12 lub 24 miesięcy bądź odwrotnie – że nie może prowadzić działalności dłużej niż 12 miesięcy).
Inne są kryteria wyboru projektów. W jednym województwie nacisk może być położony na wzrost zatrudnienia, w innym na ochronę środowiska. Punkty mogą zostać przyznane za dobrowolną rezygnację z maksymalnej dopuszczalnej dotacji (większe zaangażowanie środków własnych) bądź realizację projektu na terenie o niskim współczynniku przedsiębiorczości (definiowanym jako liczba podmiotów gospodarczych przypadających na 1000 mieszkańców). Wreszcie takim kryterium jest poziom innowacyjności wprowadzanych rozwiązań.
Ten ostatni element dominuje w większości programów, ale jest różnie oceniany.
Przykładowo przedsiębiorca ma sposobność wdrażania innowacji na poziomie:
- własnej firmy,
- regionu,
- kraju,
- świata.
Im bardziej kreatywne i oryginalne rozwiązanie, tym więcej punktów uzyskuje wniosek. Przez to wzrastają szanse na końcowy sukces. Aby się przekonać, ile dokładnie punktów uzyskuje się za określone kryterium, należy przestudiować dokument zwany kryteriami wyboru projektów. Często stanowi on załącznik do tzw. uszczegółowienia programu.
[b]Reasumując, jeżeli chcemy sfinansować inwestycję o wartości od kilkudziesięciu tys. zł do 8 mln zł i trudno byłoby wykazać wdrażanie technologii nieznanej na świecie, należy się skierować w stronę programów regionalnych. Jeżeli jednak firma ma ambicję wprowadzenia na rynek zupełnie nowego produktu lub usługi, a do ich stworzenia wykorzysta unikatową technologię, powinna przyjrzeć się programowi „Innowacyjna gospodarka”.[/b]
[srodtytul]Dostępne dla wybranych[/srodtytul]
[b]W 16 województwach firmy walczą o dotacje między lokalnymi konkurentami. Z PO IG mają prawo skorzystać wszystkie firmy.[/b] To sprawia, że pomimo większych konkursowych budżetów niż w regionach konkurencja jest niezwykle silna. To również w programie krajowym stosowane są najostrzejsze kryteria wyboru projektów. Barierę stanowią już wymagania finansowe. Mianowicie [b]wartość projektu musi przekraczać 8 mln zł.[/b]
Mniejsze inwestycje finansowane są wyłącznie z programów regionalnych.
Ponadto należy pamiętać, że kwota ta odnosi się do tzw. kosztów kwalifikowanych. Jak z tego wynika, w grę wchodzi finansowanie naprawdę dużych inwestycji. Jeżeli bowiem wydatki kwalifikowane muszą wynieść 8 mln zł, to realnie trzeba się liczyć z przygotowaniem inwestycji o wartości co najmniej 10 – 11 mln zł (jeśli na potrzeby inwestycji trzeba nabyć nieruchomości, może to być jeszcze większa kwota). Wynika to z tego, że nie wszystkie wydatki zalicza się do grupy kwalifikowanych (np. VAT, koszt przygotowania wniosku o dotację), a inne wolno ująć w budżecie tylko w niewielkiej części (np. zakup gruntu).
Drugie kryterium to wspomniana innowacyjność. Jest ona tak zdefiniowana, że w praktyce na wsparcie będą miały szansę jedynie te podmioty, które zadeklarują, iż w wyniku inwestycji wprowadzą produkt lub usługę nieznaną na świecie.
[srodtytul]Światowa nowość[/srodtytul]
Jak zatem wygląda ocena innowacyjności? Trzeba zacząć od tego, i dotyczy to wszystkich programów, że wniosek o dofinansowanie musi przejść ocenę formalną. Od tego zależy, czy dokument w ogóle będzie dalej oceniany. Następnie są kryteria merytoryczne. Pierwszą grupę stanowią te obligatoryjne, czyli takie, których uwzględnienie we wniosku także jest konieczne. Drugą kryteria merytoryczne, ale fakultatywne, punktowane w określonej skali.
Dla PO IG takim czynnikiem obligatoryjnym jest wykazanie, iż nowa inwestycja, która ma uzyskać dofinansowanie, polega na zakupie lub wdrożeniu rozwiązania technologicznego, które jest stosowane na świecie przez okres nie dłuższy niż trzy lata bądź technologii, która jest stosowana dłużej niż trzy lata, pod warunkiem że stopień jej rozprzestrzenienia na świecie w danej branży nie przekracza 15 proc.
Jednak przedsiębiorca, który myśli, że sprostanie temu wyzwaniu zapewni mu dotację, jest w błędzie. Następne w ocenie innowacyjności jest bowiem kryterium fakultatywne. I tutaj dodatkowe punkty otrzyma projekt, który zakłada, że dzięki tej technologii firma wprowadzi innowację produktową na skalę światową. Innymi słowy, że stworzy produkt lub usługę nieznaną i niestosowaną na świecie. Zatem większy nacisk kładzie się tu nie na samo wprowadzenie nowej technologii, lecz na uzyskanie dzięki niej rzeczywiście nowego i innowacyjnego produktu końcowego.
Chodzi bowiem o to, by pieniądze nie trafiały do firm, które wprawdzie wdrożą nowoczesne technologie, ale w praktyce nie stworzą nowego produktu. Ponadto w kryteriach obligatoryjnych istnieje wymóg, aby ten nowy (ulepszony) produkt wykazywał użyteczność dla potencjalnych odbiorców. Wreszcie należy wykazać opłacalność wprowadzenia na rynek nowego lub ulepszonego wyrobu.
Kryteria mówią także o tym, że wskaźniki produktu i rezultatu muszą:
- być obiektywnie weryfikowalne,
- odzwierciedlać założone cele projektu,
- być adekwatne do danego rodzaju projektu.
Dodatkowo wnioskodawca musi wykazać we wniosku lub poprzez załączone dokumenty (np. promesę kredytową), że posiada zdolność finansową do realizacji projektu oraz że wszystkie wydatki ujęte w projekcie są kwalifikowane, uzasadnione, racjonalne i adekwatne do przyjętego zakresu i celów projektu.
[srodtytul]Dla największych[/srodtytul]
[b]Jeżeli firma zamierza przeprowadzić inwestycję, której koszty kwalifikowane przekroczą 160 mln zł, a do tego planuje zatrudnić znaczną liczbę nowych pracowników, ma szansę sięgnąć do jeszcze jednego działania PO IG.[/b] Kryje się ono pod nr. 4.5 i zakłada wsparcie dla inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki.
Oprócz wskazanej minimalnej wartości projektu [b]najważniejszym kryterium formalnym jest tu utworzenie co najmniej 200 nowych stanowisk dla pracowników (im więcej, tym więcej dodatkowych punktów, szczególnie w sytuacji zlokalizowania projektu w gminie o wysokiej stopie bezrobocia).[/b]
Ponadto podobnie jak w działaniu 4.4 inwestycję należy oprzeć na nowoczesnych technologiach, stosowanych na świecie poniżej trzech lat (dodatkowe punkty uzyska inwestycja zakładająca wykorzystanie jeszcze nowszych rozwiązań). Nie ma tu jednak tak dużego nacisku na wykreowanie zupełnie nowego produktu, jak to jest we wspomnianym działaniu 4.4. Jednocześnie ma ono poważną wadę, a mianowicie poziom dofinansowania inwestycji. Niezależnie od wielkości firmy i miejsca realizacji inwestycji wynosi on jedynie 25 proc.
[wyimek][b]8 mln zł[/b] tyle wynosi maksymalna wartość w regionie[/wyimek]
Dotację można starać się powiększyć, łącząc to wsparcie z innymi rodzajami pomocy (np. realizując inwestycję w specjalnej strefie ekonomicznej). Ze względu na tak ostre kryteria (160 mln zł, 200 nowych miejsc pracy) i niski poziom dotacji konkurencja w tym działaniu jest niewielka. Jest jednak szansa na ich złagodzenie w przyszłym roku.
[ramka][b]Co decyduje o szansach na sukces[/b]
Kryteria merytoryczne fakultatywne dla 4.4 PO IG:
- innowacja produktowa ma znaczenie światowe,
- projekt w znaczącym stopniu wykorzystuje elementy prowadzonych lub zakupionych przez przedsiębiorcę wyników prac badawczo-rozwojowych,
- dodatkowym elementem projektu jest wprowadzenie nowych rozwiązań organizacyjnych lub marketingowych służących poprawie produktywności i efektywności w firmie,
- procentowy udział przychodów z tytułu eksportu (w tym wywozu na rynek Unii Europejskiej) produktów (usług) wytworzonych w wyniku realizacji projektu w całkowitych przychodach z tytułu sprzedaży wyniesie powyżej 20 proc. w okresie 30 miesięcy po zakończeniu inwestycji,
- w wyniku realizacji projektu nastąpi rozwój już istniejącego działu B+R, utworzenie takiego działu lub nawiązanie współpracy z jednostką naukową w zakresie rozwoju produktu,
- w wyniku realizacji projektu powstaną nowe miejsca pracy,
- wnioskodawca posiada doświadczenie w opracowywaniu koncepcji produktów uznanych za innowacyjne, czego rekomendacją jest uzyskanie przez niego nagrody głównej bądź wyróżnienia w konkursie „Polski produkt przyszłości” lub wprowadzenie na rynek produktu bądź wdrożenie technologii nagrodzonych w tym konkursie,
- firma lub podmiot mający w niej co najmniej 51 proc. udziałów (akcji) posiadają: patent na wynalazek lub prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego bądź prawo z rejestracji topografii układów scalonych, jakie stosowane są w ramach projektu (ewentualnie produkt/technologia użyta w projekcie została objęta działaniami mającymi na celu ochronę własności przemysłowej),
- przedsiębiorca posiada certyfikaty (zgodne np. z: ISO 9001, OHSAS 18001, PN-N-18001, ISO 14001),
- projekt ma pozytywny wpływ na polityki horyzontalne UE (równouprawnienie i niedyskryminacja, zrównoważony rozwój),
- działalność przedsiębiorstwa przyczynia się do zmiany wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad zrównoważonego rozwoju (m.in. udostępnianie informacji dotyczących celów oraz wyników realizacji takiej polityki, realizacja polityki równych szans w zakresie zatrudnienia, uwzględnianie kryteriów środowiskowych podczas realizacji zakupów oraz współpracy z podwykonawcami).[/ramka]