Zamiast spłacać, można zamienić pożyczkę lub dopłatę na kapitał zakładowy

Dotyczy to także wszystkich dopłat otrzymanych przez spółkę po 1 maja 2004 r.

[srodtytul]Pożyczka znowu bez podatku[/srodtytul]

Spadek koniunktury zmuszał wielu przedsiębiorców do poszukiwania dodatkowych źródeł finansowania. Poza neutralnymi na gruncie podatków dochodowych dopłatami wnoszonymi do spółki kapitałowej przez jej wspólników, tradycyjnym sposobem na dofinansowanie spółki pozostawały pożyczki udzielane przez wspólników lub akcjonariuszy.

[b]W 2008 r. pożyczki takie nie korzystały ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) i podobnie jak dopłaty były opodatkowane stawką w wysokości 0,5 proc. Dzięki obowiązującej od 1 stycznia br. zmianie ustawy o PCC pożyczka udzielana spółce kapitałowej przez jej wspólnika lub akcjonariusza ponownie zwolniona jest z tego podatku.[/b]

[srodtytul]Dopłaty także trzeba zwrócić[/srodtytul]

Dofinansowanie spółki zazwyczaj nie ma charakteru bezzwrotnego. Dotyczy to nie tylko pożyczki, ale również dopłat wnoszonych przez wspólników w sytuacji, gdy nie są one wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym, a wspólnicy postanowią o ich zwrocie. Zwłaszcza w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w której dopłaty są typową instytucją stworzoną w celu dofinansowania spółki.

Inaczej jest w przypadku spółki akcyjnej, gdzie dopłaty są przewidziane jedynie jako świadczenie akcjonariusza na rzecz spółki w zamian za przyznanie jego akcjom szczególnych uprawnień, co decyduje o nieporównywalnie rzadszym wykorzystywaniu dopłat jako sposobu dofinansowania spółki akcyjnej niż w przypadku spółki z o.o.

[srodtytul]Odsetki nie zawsze są kosztem[/srodtytul]

[b]Jeżeli spółka spóźni się ze zwrotem dopłat, odsetki z tytułu nieterminowej ich spłaty nie będą kosztem uzyskania przychodu spółki (tak uchwała siedmiu sędziów NSA z 10 grudnia 2007 r., II FPS 5/2007[/b]).

Także odsetki od pożyczek udzielonych spółce kapitałowej przez wspólników lub akcjonariuszy w wielu wypadkach nie będą dla spółki kosztem podatkowym ze względu na przepisy regulujące tzw. niedostateczną kapitalizację. Znacznie ograniczają one możliwość uznania takich odsetek za koszt uzyskania przychodu spółki, m.in. gdy osoba udzielająca pożyczki posiada co najmniej 25 proc. udziałów lub akcji w kapitale zakładowym spółki będącej pożyczkobiorcą. W związku z trwającym kryzysem gospodarczym przed zarządami spółek pojawia się zatem konieczność podjęcia decyzji o sposobie postępowania z długami, których spółka wciąż nie jest w stanie spłacić.

[srodtytul]Gdy spółki nie stać na spłatę[/srodtytul]

[b]Jeżeli spółka nie posiada środków na zwrot dopłat lub pożyczek, warto poznać możliwości, jakie daje znowelizowana ustawa o PCC.[/b]

Zgodnie z jej art. 9 pkt 11 lit. b) od 1 stycznia br. zwolnione z PCC są zmiany umowy spółki związane z podwyższeniem kapitału zakładowego pokrytego z niezwróconych wspólnikom lub akcjonariuszom dopłat albo z niezwróconej pożyczki udzielonej spółce kapitałowej przez wspólnika lub akcjonariusza, które były uprzednio opodatkowane PCC lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej innego niż Polska.

Przed wejściem w życie nowelizacji takie zmiany umów spółek były opodatkowane stawką 0,5 proc. od kwoty podwyższającej kapitał zakładowy.

[srodtytul]Jak pozbyć się zobowiązań[/srodtytul]

Dzięki nowej regulacji zarządy spółek współdziałające ze wspólnikami (akcjonariuszami) [b]mogą zrestrukturyzować zobowiązania spółki poprzez podwyższenie kapitału zakładowego, a następnie potrącenie wierzytelności spółki z tytułu zobowiązania wspólników do wniesienia wkładu pieniężnego na podwyższony kapitał zakładowy z ich wierzytelnościami z tytułu dopłat lub pożyczek udzielonych spółce.[/b]

W ten sposób spółka przestaje być dłużnikiem swoich wspólników, a dotychczasowe zobowiązania z tytułu dofinansowania przestają się powiększać o naliczane odsetki. Zobowiązania te znikają również z ksiąg rachunkowych spółki, co korzystnie wpływa na jej bilans i zdolność kredytową.

[srodtytul]Co można potrącić[/srodtytul]

[b]Nie można jednak zapomnieć o sprawdzeniu, czy pożyczki lub dopłaty konwertowane na kapitał zakładowy zostały wcześniej opodatkowane PCC, bowiem tylko w takim wypadku zmiana umowy spółki związana z opisanym podwyższeniem kapitału zakładowego będzie zwolniona z opodatkowania.[/b]

Zgodnie z art. 2 ust. 3 nowelizacji ustawy o PCC z 7 listopada 2008 r. zobowiązaniami spółki, które można wykorzystać dla celów zwolnionego z PCC podwyższenia kapitału zakładowego, są:

- pożyczki udzielone spółce przez wspólników lub akcjonariuszy od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. (z uwagi na zwolnienie takich pożyczek z PCC, które obowiązywało do 1 stycznia 2007 r.) oraz

- dopłaty wniesione przez wspólników lub akcjonariuszy od 1 maja 2004 r.

[srodtytul]Nie powstanie przychód[/srodtytul]

Restrukturyzacja zobowiązań spółki w taki sposób nie rodzi również negatywnych konsekwencji na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). W szczególności opisany sposób podwyższenia kapitału zakładowego spółki nie wiąże się dla spółki z powstaniem przychodu, ponieważ zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na powiększenie kapitału zakładowego.

Także wspólnicy (akcjonariusze) nie zapłacą podatku dochodowego od wartości udziałów (akcji) objętych w opisany wyżej sposób, ponieważ udziały te obejmowane są w zamian za wkład pieniężny. Ewentualny przychód dotyczący tak objętych udziałów powstaje dopiero w momencie ich zbycia.

[i]Autor jest prawnikiem w kancelarii Krawczyk i Wspólnicy[/i]