Przedsiębiorcy, którzy decydują się przekazać dzieciom w formie darowizny swoje firmy, często mają wątpliwości, czy powinni w takim przypadku zapłacić VAT.

Zgodnie z ustawą o VAT opodatkowane są odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towarami są m.in. rzeczy ruchome, budynki i budowle lub ich części będące przedmiotem czynności opodatkowanych, a także grunty.

Przepisów ustawy o VAT nie stosuje się jednak do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Transakcję zbycia należy traktować w sposób zbliżony do dostawy towarów. Oznacza to, że zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę czy też przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

W ustawie o VAT nie określono, czym jest przedsiębiorstwo. Dlatego też należy skorzystać z regulacji zawartych w kodeksie cywilnym. Wynika z nich, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Ważne jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane były funkcjonalne związki między poszczególnymi składnikami, tak żeby mogły posłużyć kontynuowaniu działalności gospodarczej. Na ten fakt zwracają uwagę organy podatkowe, m.in. [b]dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 10 lutego 2009 r. (IPPP3/443-218/08-2/CS)[/b].

[b]Jeżeli zatem zostaną spełnione wymogi, o których mowa w kodeksie cywilnym, to darowizna będzie mogła być uznana za zbycie przedsiębiorstwa. W konsekwencji nie będzie podlegała ustawie o VAT.[/b]

Należy jednak pamiętać o jeszcze jednym warunku, jaki musi być spełniony, aby zbycie majątku nie stanowiło dostawy towarów. Otóż nabywca powinien zadeklarować, że będzie dalej prowadził nabyte przedsiębiorstwo.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Antoni prowadzi jednoosobowo działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży części zamiennych do pojazdów. Prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Jest czynnym podatnikiem VAT, dokonuje też zakupów związanych z działalnością opodatkowaną. Pan Antoni postanowił całe swoje przedsiębiorstwo, czyli środki trwałe (w tym budynek mieszczący sklep wraz z działką), wyposażenie i towary handlowe, przekazać synowi aktem notarialnym jako darowiznę. Syn będzie kontynuował prowadzoną przez pana Antoniego działalność gospodarczą.Darowizna całego przedsiębiorstwa na rzecz syna nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT. Przepisy ustawy wyłączają bowiem z opodatkowania transakcję zbycia przedsiębiorstwa.[/ramka]