Co powinien wiedzieć właściciel firmy, zanim podejmie decyzję o przyjęciu niepełnosprawnego do pracy? Przede wszystkim to, że taka osoba może pracować, jeśli będzie dopuszczona do pracy przez lekarza medycyny pracy, a to, co ma robić, jest zgodne ze wskazaniami z orzeczenia lekarskiego.Rekrutując pracownika pracodawca powinien się kierować obiektywnymi kryteriami, jak jego umiejętności czy doświadczenie zawodowe. Nie może dyskryminować kandydata ze względu na niepełnosprawność.

[srodtytul]Trzy stopnie i otwarty rynek[/srodtytul]

Zasady zatrudniania niepełnosprawnych określa [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=257066]ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92 ze zm.)[/link]. Wyróżnia ona trzy stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany i znaczny. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności jest podstawą do przyznania ulg i uprawnień.

Osoby niepełnosprawne niezdolne do pracy bądź posiadające obniżoną zdolność do jej wykonywania mogą podejmować ją nie tylko w warunkach pracy chronionej, lecz również na otwartym rynku pracy. Chcąc zatrudnić niepełnosprawnego z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, pracodawca niezapewniający warunków pracy chronionej musi zdobyć pozytywną opinię PIP o przystosowaniu stanowiska pracy.

[srodtytul]Zwrot kosztów[/srodtytul]

Pracodawca może ubiegać się o zwrot ze środków PFRON kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej, jeśli zatrudnia takie osoby należące do jednej z dwóch grup:

- bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy (tj. wcześniej zarejestrowanych w urzędzie pracy),

- pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.Warunkiem uzyskania zwrotu jest zobowiązanie do zatrudnienia niepełnosprawnego przez co najmniej 36 miesięcy. Warto dodać, że od roku możliwe jest także zatrudnienie niepełnosprawnego w formie telepracy. 

[srodtytul]Siedem godzin na dobę[/srodtytul]

Naruszenie sprawności organizmu powoduje, że osoba niepełnosprawna nie może być dyspozycyjna w takim samym stopniu jak pracownik w pełni sprawny. Dlatego jej czas pracy nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a osoby zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – siedmiu godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Jednak jak zauważył [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 18 kwietnia 2000 r. (III ZP 6/00)[/b] stosowanie skróconej normy czasu pracy wobec pracownika niepełnosprawnego podejmującego zatrudnienie nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia ustalanego według godzinowej stawki osobistego zaszeregowania.

[wyimek]36 dni wolnego może mieć niepełnosprawny pracownik (26 dni urlopu wypoczynkowego + dziesięć dni urlopu dodatkowego)[/wyimek]

Co więcej, osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Ograniczenia te nie dotyczą osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Niepełnosprawny ma też prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Wynosi ona 15 minut i jest wliczana do czasu pracy.

[srodtytul]Dodatkowe dni wolnego [/srodtytul]

Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze dziesięciu dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego ze stopni niepełnosprawności.

[srodtytul]Turnus rehabilitacyjny[/srodtytul]

Pracownikowi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

- w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,

- w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

[ramka][b]Kiedy po opinię do PIP[/b]

Opinia o dostosowaniu stanowiska jest:

- wymagana, gdy pracodawca chce zatrudniać osoby z umiarkowanym/znacznym stopniem niepełnosprawności,

- nie potrzeba, gdy pracodawca planuje zatrudnić osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności albo gdy niepełnosprawny wykonuje pracę zdalnie – telepraca. [/ramka]