Trybunał Konstytucyjny orzekł
, że art. 4 ust. 1, 3 i 5
ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji
jest niezgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 32 i 31 ust. 3 konstytucji
(K 23/07)
. Niekonstytucyjne są rozwiązania określające tryb wyboru i odwołania rady pracowników w zależności od przynależności pracowników do reprezentatywnej organizacji związkowej.
Ustawa wprowadza trzy tryby powoływania rady, a zależą one od tego, czy u pracodawcy działa reprezentatywna organizacja związkowa. Gdy jest u niego jedna, to wyboru rady dokonuje zarząd związku (tzw. tryb związkowy). Gdy u pracodawcy są dwa reprezentatywne związki lub więcej, powinny one wybrać wspólnie radę i powiadomić o tym pracodawcę. Jeśli w określonym w ustawie terminie związki nie porozumieją się w tej sprawie, radę wybiera ogół pracowników, ale tylko spośród kandydatów zgłoszonych przez reprezentatywne organizacje (tryb mieszany). Jedynie gdy w firmie nie działa żaden związek, radę wybiera cała załoga spośród kandydatów zgłoszonych przez grupy pracowników.
Zdaniem Konfederacji Pracodawców Polskich, która skierowała wniosek o zbadanie konstytucyjności przepisów określających powoływanie rad, tylko ostatni sposób nie dyskryminuje pracowników nienależących do związku przy powoływaniu, odwoływaniu i rozliczaniu z efektów pracy rady. Trybunał zgodził się z zarzutami Konfederacji.
Konieczna zatem będzie zmiana przepisów określających tryb powoływania rad. W nowych rozwiązaniach pracownicy, którzy nie wchodzą w skład związku, będą mieli wpływ na wybór członków rady niezależnie od tego, czy w firmie działa reprezentatywna organizacja związkowa, czy nie.
Nie stanie się tak jednak od razu. Niekonstytucyjne prze- pisy stracą moc dopiero po 12 miesiącach od ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw (w chwili oddawania DF do druku jeszcze się on nie ukazał). W związku z tym nadal mogą na ich podstawie powstawać rady pracowników powoływane przez reprezentatywne organizacje związkowe z pominięciem ogółu pracowników.
Trybunał podkreślił, że jednym z zadań ustawodawcy będzie rozstrzygnięcie o losach rad wyłonionych na podstawie niekonstytucyjnego prawa. Możliwe są dwa rozwiązania. W pierwszym Sejm zdecyduje, że zgodnie z zasadą poszanowania kadencji rady będą działy do upływu ich terminu. Drugim rozwiązaniem może być wyznaczenie daty, do której wszystkie rady wybrane na podstawie niekonstytucyjnych zasad zakończą działalność, a w ich miejsce powstaną nowe, zgodne z poprawionymi przepisami.
