Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania ulega rozwiązaniu w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o jego niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy. Wynika tak z art. 23 ust. 1 pkt 3 Karty. Stosunek pracy ustaje wówczas z końcem miesiąca, kiedy dyrektor otrzymał ostateczne orzeczenie lekarskie o niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy. Zainteresowanemu należy się odprawa na poziomie od miesięcznego do sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Jej wysokość zależy od liczby lat przepracowanych na dotychczasowym stanowisku. Za każdy rok pracy przysługuje miesięczne świadczenie, aż do górnego pułapu. Dla przykładu: temu, kto przed otrzymaniem orzeczenia lekarskiego o niezdolności do pracy przepracował na dotychczasowym stanowisku trzy miesiące, dajemy odprawę właśnie za trzy miesiące, a jeśli rok – za sześć miesięcy (maksymalny pułap).
W razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole stosunek pracy ustaje z końcem miesiąca, kiedy nastąpiło cofnięcie. Zwalniany otrzymuje jednorazową odprawę w wysokości miesięcznego wynagrodzenia za każdy rok pracy na stanowisku nauczyciela religii, nie więcej jednak niż za trzy miesiące.
Kolejnym przypadkiem ustania stosunku pracy nauczyciela mianowanego z prawem do odprawy jest udzielenie mu urlopu bezpłatnego w związku z niemożnością jego przeniesienia do miejscowości będącej miejscem stałego zamieszkania współmałżonka i zatrudnienia go w zawodzie. Jeśli pedagog nie podejmie pracy po dwóch latach urlopu, stosunek pracy ulega ustaniu. Zwolniony dostaje odprawę stanowiącą wielokrotność jego wynagrodzenia zasadniczego za:
- trzy miesiące, jeżeli okres pracy nauczycielskiej nie przekroczył dziesięciu lat,
- sześć miesięcy – przekroczył dziesięć lat.
Tylko szczególna grupa pracowników samorządowych może być zatrudniona na podstawie wyboru. Chodzi zwykle o zatrudnionych:
- w urzędzie marszałkowskim – marszałka województwa, wiceprzewodniczącego i pozostałych członków zarządu województwa,
- w starostwie powiatowym – starostę, wicestarostę i pozostałych członków zarządu powiatu, z tym że z członkami zarządu powiatu wybranymi spoza składu rady powiatu zawsze nawiązujemy stosunek pracy,
- w urzędzie gminy – wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,
- w związkach jednostek samorządu terytorialnego – przewodniczącego zarządu związku i pozostałych członków zarządu.
Pracownikowi samorządowemu zatrudnionemu z wyboru, którego stosunek pracy wygasa w związku z upływem kadencji, przysługuje odprawa za trzy miesiące. Jej wysokość ustalamy tak jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, ale nie może przekroczyć 20-krotności miesięcznego najniższego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy, ustalonego przez ministra właściwego do spraw pracy. Jest to świadczenie jednorazowe związane bezpośrednio z upływem kadencji. W wypadku ponownego wybrania pracownika na określone stanowisko w tym samym urzędzie, po upływie kadencji nie będzie miał on prawa do kolejnej odprawy z tego tytułu.
