Dla każdego państwa eksport jest niezwykle ważny. To nie tylko źródło dochodów, lecz także dodatkowe miejsca pracy.
Dlatego większość państw promuje działalność eksportową i stara się wspierać przedsiębiorstwa nastawione właśnie na sprzedaż swoich wyrobów i usług na zagranicznych rynkach. Warto poznać te możliwości i aktywnie z nich korzystać. Formy wsparcia są bardzo różnorodne. Od możliwości uzyskania dofinansowania uczestnictwa w zagranicznych misjach i targach, przez uzyskanie doradztwa, po pomoc finansową związaną z uzyskiwaniem certyfikatów oraz gwarancjami realizacji kontraktów.
Do wyjazdu za granicę potrzebny jest paszport. Eksporterom taki dokument daje państwo poprzez program „Paszport do eksportu”. Jest to jedno z działań programu „Innowacyjna gospodarka”, finansowanego ze środków unijnych i budżetu państwa. Firmy, które złożą odpowiedni wniosek i uzyskają wsparcie, mogą liczyć na usługi doradcze, związane z przygotowaniem przedsiębiorstwa do wejścia na rynki zagraniczne, z opracowaniem odpowiedniej strategii, mają też możliwość uzyskania dofinansowania udziału w imprezach targowo-wystawienniczych lub branżowych misjach gospodarczych.
Wsparcie w tym działaniu zostało ograniczone do sektora małych i średnich przedsiębiorstw, ale pod warunkiem spełnienia przez nie kilku dodatkowych kryteriów. Przede wszystkim ich dotychczasowy udział w eksporcie w odniesieniu do całości sprzedaży nie może przekraczać:
- 30 proc. w wypadku mikroprzedsiębiorcy,
- 25 proc. w wypadku małego przedsiębiorcy,
- 20 proc. w wypadku średniego przedsiębiorcy.
Warunek ten preferuje podmioty, które dopiero chcą rozwijać działalność eksportową. Drugim istotnym warunkiem jest przeprowadzenie analizy przedsiębiorstwa, która powinna wskazywać na istnienie potencjału dla rozwijania i prowadzenia transakcji eksportowych. Wysokość wsparcia dla jednego przedsiębiorcy nie może przekroczyć 50 proc. kosztów kwalifikowanych, przy czym maksymalna wartość wsparcia nie może być wyższa niż 100 tys. zł.
Na wielu rynkach obowiązują wymogi dotyczące jakości towarów. Dlatego bardzo często bez posiadania odpowiednich certyfikatów nie będzie można eksportować i sprzedawać. Uzyskanie takich certyfikatów wiąże się oczywiście z kosztami. Trzeba przecież wysłać próbki towarów, ponieść koszty ich badania, tłumaczenia dokumentów i wreszcie opłacić sam certyfikat. I właśnie część poniesionych na to wydatków może zostać zwrócona przez państwo, konkretnie 50 proc. poniesionych kosztów. Jest jednak ograniczenie w postaci limitu rocznego, ponieważ przedsiębiorca nie może uzyskać w ciągu jednego roku pomocy przekraczającej 50 tys. zł. Trzeba również pamiętać, że pomoc nie obejmuje dokumentów wymaganych na jednolitym rynku europejskim.
Wsparciem budżetu państwa mogą zostać objęte koszty:
- niezbędnych usług doradczych,
- przygotowania i tłumaczenia dokumentacji technicznej,
- transportu i ubezpieczenia próbek wyrobu oraz dokumentacji technicznej, wysłanych do badań certyfikacyjnych,
- przeprowadzenia badań,
- wystawienia i wydania certyfikatu wyrobu.
Niezbędnym elementem prowadzenia każdej działalności jest zdolność jej finansowania. Natomiast przy eksporcie szczególnie często stosuje się kredyt kupiecki, czyli odroczenie terminu płatności na rzecz importera. Często realizacja takiego kontraktu wymaga zaciągnięcia kredytu bankowego, który pozwoli firmie przetrwać okres od wystawienia faktury do uzyskania zapłaty. Banki często wymagają różnych dodatkowych zabezpieczeń. Szczególnie dla firm małych i rozpoczynających dopiero działalność jest to poważną barierą.
Tutaj również z pomocą może przyjść państwo. Państwowy Bank Gospodarstwa Krajowego dysponuje środkami Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych. Uzyskanie takiego poręczenia może przyspieszyć decyzje banku komercyjnego o udzieleniu kredytu, a także wpłynąć na zakres i wartość wymaganych zabezpieczeń. Niekiedy można również wynegocjować niższe marże i prowizje, zatem całkowity koszt kredytu, mimo poniesienia kosztów poręczenia, będzie mniejszy. Wysokość prowizji pobieranej przez BGK zależy od okresu trwania poręczenia i może kształtować się w granicach 1 – 2 proc. wartości poręczenia.
Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych oferuje bardzo dużo produktów dla polskich eksporterów. Wśród nich gwarancje związane z realizacją kontraktów. Między innymi są to gwarancje przetargowe, zwrotu zaliczki, prawidłowego wykonania kontraktu.
Przedstawienie takich zabezpieczeń importerowi może spowodować wybór oferty właśnie naszej firmy zamiast ofert konkurentów. Zagraniczny kontrahent ma bowiem większą pewność prawidłowej realizacji transakcji, a w razie jej niewykonania i nienaprawienia szkody może liczyć na odszkodowanie z KUKE. Jest zatem dobrze chroniony, a oprócz ceny i jakości w transakcjach handlu zagranicznego ważne jest również ograniczanie ryzyka, które jest wyższe niż w wypadku transakcji wenątrzkrajowych.
Wysyłka towaru za granicę zawsze wiąże się z ryzykiem nieotrzymania za niego zapłaty ze strony kontrahenta. Można się przed tym częściowo zabezpieczyć, stosując tzw. uwarunkowane formy płatności (więcej w „Dobrej Firmie” za tydzień).
Innym sposobem jest ubezpieczenie takich należności. Wybór odpowiedniego ubezpieczenia powinien być uzależniony od wartości transakcji, terminu płatności, tego, czy jest to sprzedaż jednorazowa, czy towary dostarczane są cyklicznie w dłuższym okresie. Ważne jest również to, gdzie wysyłamy towar, czy do krajów europejskich, czy może do tzw. krajów podwyższonego ryzyka (m.in. Algieria, Azerbejdżan, Ekwador, Macedonia, Ukraina, Wenezuela). Szczególnie w przypadku tych ostatnich rynków firmy prywatne nie zawsze chcą ubezpieczać transakcje. Jednak tutaj ponownie można skorzystać z instrumentów gwarantowanych przez Skarb Państwa, a realizowanych przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych.
Przedmiotem takiego ubezpieczenia mogą być koszty związane z realizacją zobowiązań wynikających z zawartego kontraktu eksportowego. Zakresem ochrony mogą zostać objęte między innymi straty związane z: niewypłacalnością dłużnika, zwłoką w zapłacie należności, decyzjami i przepisami prawnymi kraju dłużnika, które uniemożliwiają transfer należności lub realizację kontraktu. Mogą obejmować również tzw. siłę wyższą.
Poniższy przykład pokazuje, jak korzystać z instrumentów wsparcia eksportu.
Poziom eksportu jest szalenie ważnym wskaźnikiem zdolności konkurencyjnej gospodarki, a sama zdolność eksportowa producentów lokalnych mówi o ich konkurencyjności na rynkach międzynarodowych. Z tych właśnie względów państwa prowadzące aktywną politykę gospodarczą szczególną wagę przywiązują do zdolności eksportowej, słusznie kojarząc ją ze zdolnością konkurencyjną. Dlatego też wykształciły liczne instrumenty wspierania działalności eksportowej przedsiębiorstw.
W Unii Europejskiej przedsiębiorstwa mogą liczyć na dodatkowe wsparcie pozwalające osiągać przewagę na rynkach międzynarodowych. Dzięki temu przedsiębiorcy, prowadząc działalność międzynarodową, mają szanse na znacznie lepsze rezultaty, a przede wszystkim wyższe zyski.
- Działanie 6.1 „Paszport do eksportu”
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: www.mrr.gov.pl
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości: www.parp.gov.pl
Podstawa prawna: rozporządzenie ministra gospodarki w sprawie udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom uczestniczącym w programie „Paszport do eksportu” w ramach działania 6.1 PO IG (projekt).
- Programy regionalne
Informacji należy szukać w odpowiednich urzędach marszałkowskich.
- Certyfikaty
Wnioski należy składać w Ministerstwie Gospodarki: www.mg.gov.pl
- Poręczenia
Poręczeń z Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych udziela Bank Gospodarstwa Krajowego: www.bgk.pl
Podstawa prawna: ustawa z 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (DzU z 2003 r. nr 174, poz. 1689 ze zm.).
- Gwarancje i ubezpieczenia
Wnioski o udzielanie gwarancji i ubezpieczeń związanych z realizacją kontraktów eksportowych można składać we wszystkich bankach i zakładach ubezpieczeniowych. Specyficzne produkty, w tym z gwarancjami Skarbu Państwa, oferuje natomiast Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych: www.kuke.com.pl
Spółka ABC z Łodzi produkuje rusztowania. Firma dynamicznie się rozwija. Planując zwiększenie produkcji, musi jednocześnie myśleć o pozyskaniu nowych odbiorców. Nie ma jednak doświadczenia w sprzedaży na rynkach zagranicznych. Z pierwszej analizy wynika, że istnieje możliwość rozwoju eksportu w związku z boomem budowlanym panującym na wielu rynkach wschodzących. Firma zgłasza się do udziału w programie „Paszport do eksportu”. Uzyskuje doradztwo i pomoc w opracowaniu strategii rozwoju eksportu. Bierze również udział w branżowych targach, gdzie nawiązuje kontakt z rosyjską firmą budowlaną. Koszt wynajęcia powierzchni wystawowej i udziału w imprezie wynosi 2,7 tys. euro. Firma otrzymuje zwrot połowy tych kosztów. Korzystając z doświadczenia ekspertów, dowiaduje się, że na rynku rosyjskim będzie potrzebować certyfikatu zgodności z normami GOST. Koszt jego uzyskania wynosi 3 tys. euro. Firma występuje do ministra gospodarki z wnioskiem o zwrot części wydatków poniesionych na jego uzyskanie. Następnie występuje o jego nadanie. Po prawidłowym rozliczeniu wydatków otrzymuje zwrot 1,5 tys. euro. Dysponując już certyfikatem, spółka startuje w przetargu na dostawę rusztowań modułowych. Wadium wynosi 25 tys. euro. Żeby nie blokować własnych środków, zamiast wpłaty wadium przedstawia gwarancję przetargową, która jest honorowana przez organizatora przetargu. Nasza firma wygrywa przetarg ze względu na zaproponowanie odroczonego terminu płatności i zadeklarowanie przedstawienia gwarancji wykonania kontraktu.
To sprawiło, że jej oferta była najkorzystniejsza i dawała dodatkowe zabezpieczenie. Sama firma ABC, ze względu na odroczony termin płatności i ryzyko z tym związane, ubezpiecza transakcję w Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych. W przypadku niedotrzymania warunków umowy przez zamawiającego będzie się mogła ubiegać o wypłatę odszkodowania.
