W latach 2007 – 2013 z funduszy strukturalnych będzie finansowanych 21 programów. W tym 16 to przygotowane samodzielnie przez poszczególne województwa regionalne programy operacyjne. Reszta została opracowana na szczeblu rządowym. Należą do nich programy operacyjne: „Innowacyjna gospodarka”, „Kapitał ludzki”, „Infrastruktura i środowisko”, „Rozwój Polski wschodniej” oraz „Pomoc techniczna”.

Zanim potencjalni beneficjenci zechcą skorzystać z któregoś z nich, powinni sprawdzić, czy wniosek o dofinansowanie kwalifikuje się do wybranego programu. Fundusze strukturalne oraz programy operacyjne działają według prostej zasady: podobne projekty nie mogą być finansowane jednocześnie z kilku programów.

Jak więc przebiegają granice między programami na inwestycje realizowane przez przedsiębiorstwa? Kluczowe znaczenie odgrywają tutaj takie czynniki, jak wartość inwestycji, zakres oddziaływania projektu i rodzaj beneficjenta.

Duże projekty, czyli te o znacznej wartości, z zasady mogą i powinny być realizowane przy wsparciu programów krajowych.

Podobnie jest z tymi, których zakres oddziaływania jest ogólnokrajowy lub których realizacja odbywa się na terenie kilku województw. Natomiast mniejsze inwestycje oraz te o znaczeniu lokalnym lub regionalnym powinny być finansowane ze środków przewidzianych w programach regionalnych.

Graniczna wartość projektów kierowanych na bezpośrednie inwestycje w przedsiębiorstwach wynosi 8 mln zł (chodzi o wartość wydatków kwalifikowanych). Jeżeli przekraczają one taką kwotę, dofinansowania szukamy w programie „Innowacyjna gospodarka”. Jeżeli nie przekraczają, korzystamy z programów regionalnych zakładających rozwój przedsiębiorstw.

Obrazując to na przykładach, działanie 4.4 PO IG „Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym” zakłada minimalną wartość wydatków kwalifikowanych na poziomie 8 mln zł, przy maksymalnej wartości 160 mln zł. W regionalnych programach jest inaczej, np. w działaniu 1.1 „Inwestycje dla przedsiębiorstw” (program dolnośląski) wartość projektu powinna mieścić się w granicach 50 tys. – 8 mln zł. Program lubelski (działanie 1.3 „Dotacje inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw”) wyznacza granice 285 tys. – 8 mln. Podkarpacki program w działaniu 1.1 „Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości” wyznacza poziom 20 tys. – 8 mln zł.

Warto dodać, że w większości przypadków z programów regionalnych wykluczone zostały duże przedsiębiorstwa. Z programów krajowych mogą natomiast korzystać zarówno duże przedsiębiorstwa, jak i MSP.

Są jednak wyjątki od tej zasady. Na przykład inwestycje związane z ochroną środowiska, na które można uzyskać wsparcie w priorytecie 4 PO „Infrastruktura i środowisko” (choćby działania 4.2 „Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami” oraz 4.5 „Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza”), mogą być realizowane tylko przez duże przedsiębiorstwa. MSP muszą szukać środków w programach regionalnych (np. w lubelskim 1.4 „Dotacje inwestycyjne w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska oraz w zakresie odnawialnych źródeł energii”, w którym wartość projektu musi mieścić się w granicach 285 tys. – 8 mln zł).

W okresie 2007 – 2013 przewidziana jest koncentracja środków na innowacyjności, nowych technologiach oraz pracach badawczych i rozwojowych w przedsiębiorstwach. Dlatego wiele działań, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i krajowym, przewiduje wsparcie dla tego typu inwestycji. Obrazuje to działanie 4.2 PO IG „Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego”.

Aby wprowadzić rozgraniczenie między programami regionalnymi a krajowymi, minimalna wartość projektu w przypadku tych ostatnich musi wynosić 400 tys. zł (na poziomie wydatków kwalifikowanych).

Z kolei w opolskim programie regionalnym działanie 1.3 „Innowacje, badania, rozwój technologiczny” przewiduje dofinansowanie na zakup środków trwałych niezbędnych do prowadzenia prac badawczych w firmach. Jednak maksymalna wartość inwestycji nie może przekroczyć równowartości 50 tys. euro.

Natomiast łódzki program regionalny zakłada takie wsparcie w działaniu 3.2 „Rozwój B+R w przedsiębiorstwach”. Ogranicza jednak poziom dopłaty do 400 tys. zł na projekty dotyczące badań przemysłowych i eksperymentalnych prac rozwojowych, a do 200 tys. na zakup środków trwałych niezbędnych do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych w przedsiębiorstwie.

Warto również pamiętać, że fundusze strukturalne nie mogą finansować inwestycji związanych z produkcją i wprowadzaniem do obrotu produktów rolnych. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorstwa z tej branży w ogóle nie mogą liczyć na wsparcie finansowe. Dla nich dostępny jest „Program rozwoju obszarów wiejskich” finansowany z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Działanie 1.6 „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej” pozwala np. finansować inwestycje o wartości przekraczającej 100 tys. zł. Jednak w całym okresie obowiązywania programu, czyli w latach 2007 – 2013, pomoc dla jednego przedsiębiorcy nie może przekroczyć 20 mln zł.

Program ten przewiduje także tworzenie mikroprzedsiębiorstw. Szansę taką stwarza działanie 3.4. Zgodnie z nim maksymalna wartość wsparcia może wynieść 300 tys. zł. Z programu „Rozwój obszarów wiejskich” mogą być finansowane mikrofirmy powstające i działające na terenach wiejskich i wiejsko-miejskich, gdzie liczba mieszkańców nie przekracza 5 tys.

Z kolei firmy działające w sektorze przetwórstwa rybnego, które też nie mogą ubiegać się o wsparcie z funduszy strukturalnych, swoich szans rozwojowych mogą upatrywać w programie „Zrównoważony rozwój sektorów rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich”, finansowanym z Europejskiego Funduszu Rybackiego.

Podane przykłady dotyczące wybranych projektów powinny pozwolić zorientować się, na czym polega demarkacja pomiędzy programami. Kluczowymi zagadnieniami są wartość inwestycji i jej lokalizacja. To one determinują źródło finansowania. Zanim więc złożony zostanie wniosek o wsparcie konkretnej inwestycji, trzeba zbadać, czy pod względem wielkości, wartości, lokalizacji, zasięgu oddziaływania oraz planowanych wydatków kwalifikowanych wpisuje się ona w program regionalny czy krajowy. Pomogą nam w tym tzw. uszczegółowienia programów. To w nich zawarte są informacje, kto może ubiegać się o wsparcie oraz jaka jest dopuszczalna – minimalna i maksymalna – wartość inwestycji.

Uwaga! W niektórych sytuacjach programy pomocy publicznej, które określają zasady przyznawania pomocy na konkretne inwestycje, mogą zakładać bardziej restrykcyjne poziomy, niż wynika z prezentowanych map.