Ogólna zasada jest prosta: niedozwolone są porozumienia ograniczające konkurencję. Jest od niej wiele wyjątków. Niektóre określa wprost ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (DzU z 2007 r. nr 50, poz. 331 ze zm.), inne wymieniają m.in. dwa nowe rozporządzenia, które zastąpią analogiczne przepisy z 2002 r. Warto pamiętać, że oprócz nich obowiązują jeszcze przepisy specyficzne dla rynku samochodowego oraz transferu technologii. Nowych rozporządzeń nie stosuje się też do porozumień, które wpływają na handel między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Te kwestie regulują przepisy unijne (z lat 1999 – 2000).
Pierwsze z nowych rozporządzeń reguluje tzw. porozumienia wertykalne, czyli zawierane pomiędzy minimum dwoma przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu. Dotyczą one warunków zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów, nie obejmują natomiast np. najmu lub dzierżawy. Przepisy uznają za legalne zobowiązania do wyłącznego zakupu lub dostawy, dystrybucji selektywnej (tylko dla niektórych podmiotów), franczyzy, jak również porozumienia wertykalne o przeniesieniu praw własności intelektualnej i przemysłowej lub know-how, jeśli nie stanowią one podstawowego przedmiotu umowy. Nie są natomiast dopuszczalne porozumienia, które choćby pośrednio mają narzucić ceny odsprzedaży, podział rynku (według kryterium terytorialnego lub podmiotowego) i inne ograniczenia w dystrybucji.
W rozporządzeniu znajdziemy też listę zakazanych postanowień – jeśli zostaną umieszczone w porozumieniu, to jego całość albo część wciąż będzie obejmował zakaz konkurencji. Nie ma już natomiast tzw. białej listy klauzul, czyli przykładowego wyliczenia, jakie postanowienia są w pełni legalne. Bez zmian pozostają maksymalne limity udziałów w rynku, które legalizują stosowanie porozumień – to cały czas 30 proc. Ponadto wyłączenie stosuje się, gdy dopuszczalny udział w rynku nie przekroczy o 5 punktów procentowych ustawowego limitu w ciągu dowolnych dwóch kolejnych lat.
Nowe przepisy określają też precyzyjnie, kiedy firmy mogą wspólnie prowadzić badania nad nowymi produktami i technologiami. Maksymalne limity udziałów w rynku wszystkich konkurentów, umożliwiające podjęcie takiej współpracy bez narażania się na złamanie prawa antymonopolowego, wynoszą dla porozumień specjalizacyjnych 20 proc. (a dla badawczo-rozwojowych 25 proc.). Gdy porozumienie zawierają firmy, które z sobą nie konkurują, to przepisy pozwalają na wspólne wykorzystanie wyników badań. Wolno im to robić przez siedem lat (a nie pięć jak dotychczas) od pojawienia się po raz pierwszy na rynku produktu, nad którym wspólnie pracowały. Po tym czasie wyłączenie spod reguł antymonopolowych będzie nadal dopuszczalne, gdy udział tych firm w rynku nie przekroczy 25 proc. W porozumieniach specjalistycznych i badawczo-rozwojowych zabrania się jednak ustalania cen, uzgadniania wielkości produkcji lub sprzedaży, a także podziału rynków lub klientów.Przedsiębiorcy, którzy mają stare porozumienia, muszą w ciągu roku zweryfikować je tak, aby spełniały nowe wymogi.
Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest eliminacja, ograniczenie lub naruszenie konkurencji, gdy polegają na ustalaniu (chociażby pośrednio) cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży. Nie wolno też zawierać porozumień ograniczających lub kontrolujących produkcję, zbyt, postęp techniczny lub inwestycje, dzielących rynki zbytu lub zakupów. Zakazane jest stosowanie w umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, ograniczanie dostępu do rynku innym firmom itp. Niektóre z zakazów są bezwzględne (np. ustalanie cen). Zakaz stosowania uciążliwych warunków dotyczy jednak jedynie konkurentów, którzy mają razem powyżej 5 proc. udziału w rynku (gdy firmy nie konkurują, zakaz ten obowiązuje, gdy udział rynkowy jednej z nich przekracza 10 proc.).
Rozporządzenia Rady Ministrów, dwa z 19 listopada 2007 r., w sprawie:
