Obowiązek ten wynika z art. 26 § 4 kodeksu spółek handlowych. W tym celu trzeba wypełnić i złożyć wniosek na formularzu KRS-W1. Przypominamy, by do wniosku o rejestrację spółki jawnej w trybie art. 26 § 4 k.s.h. dołączyć umowę spółki cywilnej ze zmianami, dostosowującymi jej treść do wymagań przewidzianych dla spółki jawnej (patrz [b]uchwała Sądu Najwyższego z 12 marca 2003 r., III CZP 96/2002[/b]).
Nie każdego jednak obowiązek ten dotyczy już w tym roku.
[b]Jestem wspólnikiem spółki cywilnej. W ubiegłym roku obrót naszej spółki przekroczył 800 tys. euro i dlatego od 2007 r. prowadzimy księgi handlowe. Czy musi się przekształcić w spółkę jawną i uzyskać wpis do Krajowego Rejestru Sądowego? - pyta czytelnik DOBREJ FIRMY[/b].
[b]Nie[/b]. Z pytania wynika, że obroty spółki przekroczyły limit 800 tys. euro dopiero w 2006 r. Skoro wcześniej spółka nie musiała prowadzić ksiąg rachunkowych, to wnioskujemy, że w poprzednich latach jej przychody netto były niższe niż 800 tys. euro. Tymczasem obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną powstaje dopiero wtedy, gdy przychody netto spółki w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych przekroczą limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg handlowych (czyli 800 tys. euro). Tak wynika z art. 26 § 4 kodeksu spółek handlowych. Na razie spółka przekroczyła limit 800 tys. euro w jednym roku (2006 r.) i dlatego musiała założyć księgi rachunkowe. Natomiast o obowiązku przekształcenia w spółkę jawną zadecyduje rok 2007. Jeśli i w tym roku przychody netto spółki przekroczą limit 800 tys. euro, to najpóźniej do końca marca 2008 r. wspólnicy będą musieli przekształcić swoją spółkę w jawną. Podobnie interpretują to organy podatkowe (patrz ramka).
Czy to możliwe, żeby spółka cywilna prowadziła księgi rachunkowe i-mimo przekroczenia w kolejnym roku 800 tys. euro przychodów netto - nadal nie musiała przekształcić się w spółkę jawną? Teoretycznie nie, ale w praktyce jest to jak najbardziej możliwe.
Powodem są przepisy, które - niestety, to nie wyjątek - nie są ze sobą zgodne.
Żeby nie przegapić obowiązku przekształcenia spółki cywilnej w jawną, wspólnicy muszą - zgodnie z kodeksem spółek handlowych -zajrzeć do ustawy o rachunkowości (w skrócie uor).
Z niej wynika jasno, że chodzi o limit 800 tys. euro i że odnosi się on do przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy (art. 2 ust. 1 pkt 2).
Do przychodów netto zaliczamy przychody netto:
-ze sprzedaży towarów, a więc bez przychodów ze sprzedaży materiałów,
-ze sprzedaży produktów, czyli wyrobów i usług (w tym robót budowlanych),
-z operacji finansowych w rozumieniu art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, a więc m.in. z tytułu: dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi.
W świetle ustawy o rachunkowości do przychodów netto nie zaliczamy:
> podatku VAT i akcyzy,
> rabatów, opustów, skont i innych zmniejszeń obrotów,
> pozostałych przychodów operacyjnych, czyli (zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 uor) przychodów związanych m.in. z:
- działalnością socjalną,
- zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych,
- odszkodowaniami, karami i grzywnami,
- otrzymaniem nieodpłatnie aktywów na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych,
- zysków nadzwyczajnych, czyli powstających na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną firmy i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia (art. 3 ust. 1 pkt33 uor).
[ramka][b]Przykład 1[/b]
Spółka cywilna uzyskała w 2005 r. przychody netto w wysokości 300 tys. euro (pomijamy kwestię przeliczania euro na złote, bo tu nie ma ona dla nas znaczenia). W 2006 r. jej przychody netto wyniosły 780 tys. euro. Składały się na to przychody: ze sprzedaży towarów, ze sprzedaży produktów oraz z operacji finansowych.
Oprócz tego spółka uzyskała 50 tys. euro z:
- sprzedaży trzech maszyn będących środkami trwałymi,
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku gospodarczego,
- otrzymanych kar umownych,
- refakturowania kosztów.
Ponieważ te dodatkowe przychody (50 tys. euro) nie są przychodami, o których mowa wart. 2 ust. 1 pkt2 uor, więc nie wchodzą do limitu decydującego o konieczności założenia ksiąg rachunkowych. W konsekwencji nie wchodzą też do limitu zobowiązującego do przekształcenia spółki cywilnej w jawną.
[b]Wniosek:[/b] skoro w 2006 r. spółka cywilna miała przychody netto w wysokości 780 tys. euro, to nie tylko nie musi przekształcić się w spółkę jawną w tym roku, ale także nie będzie musiała tego robić w 2008 r. Do tego bowiem potrzeba przekroczenia limitu 800 tys. euro w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych (czyli spółka musiałaby przekroczyć limit 800 tys. euro nie tylko w 2007 r., ale i w roku poprzednim, tj. w 2006).[/ramka]
Nie byłoby problemu, gdyby o obowiązku założenia ksiąg rachunkowych decydowała tylko ustawa o rachunkowości. Niestety, mówi o nim również ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. A z niej wynika, że mamy brać pod uwagę zupełnie inne przychody.
Limit jest owszem ten sam - 800 tys. euro. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) wyraźnie bowiem odwołuje się tu do kwoty wynikającej z uor.
Problem polega na tym, że ten sam art. 24a ust. 4 updof każe brać pod uwagę nie przychody netto w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 uor, tylko przychody w rozumieniu art. 14 updof. A do tych zaliczamy nie tylko przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych.
[ramka][b]Przykład 2[/b]
Weźmy te same dane co w przykładzie 1. Jak już powiedzieliśmy, do limitu decydującego o obowiązku przekształcenia spółki cywilnej w jawną nie wchodzi 50 tys. euro z:
- sprzedaży trzech maszyn będących środkami trwałymi,
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku gospodarczego,
- otrzymanych kar umownych,
- refakturowania kosztów.
Natomiast wszystkie te przychody są przychodami w rozumieniu art. 14 updof. Potwierdza to [b]pismo Urzędu Skarbowego w Wyszkowie z 27 grudnia 2005 r. (1443/PD/41/415/735/23/05)[/b], w którym urząd nie zgodził się ze zdaniem podatnika: "Mając zatem na uwadze fakt, iż art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w kwestii ustalenia poziomu przychodu powodującego obowiązek zaprowadzenia ksiąg rachunkowych odsyła do art. 14 tej ustawy, w rozumieniu którego przychody ze sprzedaży środków trwałych, odszkodowania, otrzymane kary za postoje, refakturowanie stanowią przychód z działalności gospodarczej brany pod uwagę przy ustalaniu limitu 800 tys. euro, przedstawione przez pana stanowisko w niniejszej sprawie jest nieprawidłowe".
[b]Wniosek[/b]: skoro dodatkowe przychody w wysokości 50 tys. euro są przychodami, o których mowa wart. 14 updof, to spółka przekroczyła w 2006 r. limit zobowiązujący ją do założenia ksiąg rachunkowych (800 tys. euro). Nie wynika to wprawdzie z ustawy o rachunkowości (w jej świetle spółka mogłaby nadal prowadzić księgę przychodów i rozchodów), ale taki obowiązek nakłada na nią art. 24a ust. 4 updof.[/ramka]
[ramka][b]Wnioski z przykładów[/b]
Z porównania obu przykładów wynika, że spółka cywilna:
- już w 2007 r. musi prowadzić księgi rachunkowe,
- ani w 2007 r., ani w 2008 r. nie będzie musiała przekształcić się w spółkę jawną (i to nawet jeśli jej przychody netto w 2007 r. przekroczą limit 800 tys. euro w rozumieniu ustawy o rachunkowości, bo żeby musieć się przekształcić, trzeba przekroczyć ów limit w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych, czyli zarówno w 2007 r., jak i w roku poprzednim, tj. w 2006).[/ramka]
[ramka][b]Fragment pisma Urzędu Skarbowego w Kraśniku z 30 listopada 2006 r. (DP.I 415/20/2006 i 415/21/2006)[/b]:
(...) jeżeli spółka cywilna osób fizycznych w 2006 roku osiągnie przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych, które będą stanowić co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 tys. euro, spółka taka będzie mieć obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych od 2007 r. Obowiązkowe prowadzenie ksiąg rachunkowych przez taką spółkę nie jest równoznaczne z powstaniem obowiązku przekształcenia tej spółki w spółkę jawną. Następuje to w przypadku, gdy w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych przychody netto osiągną wartość powodującą obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Jeżeli spółka osiągnie kolejno w 2006 i 2007 roku przychody netto stanowiące minimum równowartość 800 tys. euro, to obowiązek przekształcenia w spółkę jawną powstanie w 2008 r.[/ramka]
