W pewnym momencie każdy przedsiębiorca, któremu udało się zbudować przynoszące dochody przedsiębiorstwo, zaczyna się zastanawiać co zrobić z dotychczas zgromadzonym majątkiem. Najczęściej pojawiające się pytania to: jak zabezpieczyć majątek oraz jak przekazać go następcom w taki sposób, by go nie roztrwonili przy minimalnych obciążeniach podatkowych z tytułu darowizny i dziedziczenia.
W omawianym kontekście interesującym rozwiązaniem może być trust lub fundacja, które pozwalają na długofalowe planowanie i zarządzanie majątkiem. Z uwagi na pewną ułomność metod ochrony majątku przewidywanych przez polskie prawo, warto także zwrócić uwagę na zagraniczne instrumenty w postaci fundacji prywatnych i trustów, służących temu celowi.
W statucie fundacji lub w dyspozycji trustowej przedsiębiorca- -założyciel zapisuje swoją wolę i ma w tym zakresie pełną dowolność
W statucie takiej fundacji lub w dyspozycji trustowej przedsiębiorca – założyciel zapisuje swoją wolę. Ma w tym zakresie pełną dowolność. Taki zapis może brzmieć następująco: „mój najstarszy syn ma zostać właścicielem firmy, ale dyrektorem finansowym ma być X, który może wskazać ewentualnego następcę. Córka ma otrzymywać środki na podróże z zysków kapitału".
Trusty są konstrukcją, która pozwala zarządzać majątkiem w perspektywie wielu lat do przodu. Ta powszechna forma zarządzania majątkiem zamożnych rodzin w krajach anglosaskich nie jest jeszcze dość popularna w Polsce. Jednak z uwagi na wiele zalet na pewno stanie się jedną z częściej sugerowanych możliwości zarządzania majątkiem.
Trust jest umową zawieraną między osobą, która chce przekazać swój majątek a osobą, która będzie tym majątkiem zarządzać w sposób w niej określony. Umowa trustu stanowi, że przekazujący majątek lub mienie, czyli tak zwany donator, przekazuje określone aktywa na rzecz trustu, a ten ma nim zarządzać na korzyść określonych beneficjentów. Takimi beneficjentami są osoby uprawnione do otrzymywania zysków z trustu. Może nim być również sam donator. Dlatego tak ważne jest, aby umowa trustu została sporządzona w sposób prawidłowy, ponieważ tylko wtedy może ona efektywnie chronić majątek zgromadzony w truście przed roszczeniami wierzycieli donatora i beneficjentów. Trusty jednak są wykorzystywane nie tylko w celu ochrony majątku przed roszczeniami osób trzecich, ale także w celu międzynarodowego planowania finansowego, zachowania prywatności beneficjentów i planowania spadkowego. Do najbardziej popularnych w Europie, należą trusty zakładane na wyspie Jersey.
Fundacja rodzinna dba o majątek rodzinny, zarządza nim, czyli powoduje rozdzielenie świadczeń mających charakter alimentacyjny od innych świadczeń oraz sama ich udziela członkom rodziny według ustalonego klucza. Na przykład wydziela określone kwoty na edukację członków rodziny oraz wspiera ich inicjatywy w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i powiększania majątku.
Interesującym rozwiązaniem jest austriacka fundacja prywatna, która niewiele ma wspólnego z pojęciem fundacji w Polsce. Prawo austriackie dopuszcza utworzenie fundacji w celu wspierania rodziny jak i samego fundatora. Niezależnie, w jakiej sytuacji znajdzie się fundator, jego majątek przeniesiony do fundacji jest bezpieczny, wiąże się to też zazwyczaj z korzystnym opodatkowaniem w zakresie podatku od spadku i darowizn oraz przyszłych zysków, jakie osiągnie z posiadanych przedsiębiorstw. Z tych też powodów na wybór fundacji w Austrii zdecydował się jeden z najbogatszych Polaków, którego do takiego wyboru przekonały m.in. wielkie nazwiska decydujące się na takie rozwiązanie dla zabezpieczenia majątku.
Ewelina Zelek, prawnik w kancelarii Łatała i Wspólnicy współpracującej z Doradztwem Sukcesyjnym
Można generalnie stwierdzić, że funkcjonowanie fundacji prywatnych i trustów polega na wyjęciu pewnych aktywów z majątku tak, by nie można było prowadzić z nich ewentualnej egzekucji, pomimo, że chroniona w ten sposób osoba zachowuje dostęp do tych aktywów.
W związku z tym należy zwrócić uwagę na to, że podmioty, które zarządzają fundacjami i trustami proponują także bardzo zaawansowane sposoby służące pomnażaniu zgromadzonych środków. Trusty i fundacje rodzinne to również możliwości dla polskich przedsiębiorców, którzy dysponują odpowiednio wysokim majątkiem i chcą w sposób bezpieczny zainwestować i rozdysponować go pomiędzy spadkobierców. Przykładem takich rozwiązań mogą być inwestycje w fundusze private equity, fundusze hedgingowe, czy też lokaty rentierskie w uznanych, światowych instytucjach bankowych. Warto pamiętać, że kraje, które dopuszczają tworzenie fundacji rodzinnych i trustów, mają zazwyczaj bardzo korzystne unormowania podatkowe, dlatego też zgromadzone środki nie są obciążane zbyt wysokimi podatkami.
Jakie zadania
Fundacje prywatne i trusty:
- chronią od zdarzeń losowych i niemożliwych do przewidzenia niepowodzeń, które mogą dotknąć nawet najlepiej prosperujące przedsiębiorstwo,
- pomagają podzielić majątek w wypadku śmierci, ponieważ umożliwiają jego inny podział niż przewidują przepisy polskiego prawa spadkowego.
