Już od 1 stycznia 2007 r. firmy powinny zbierać takie dane. Pierwsze roczne sprawozdania za rok 2007 zakłady powinny przekazać wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska do 31 marca 2008 r.

Dane te po skontrolowaniu zostaną przekazane przez głównego inspektora ochrony środowiska do Komisji Europejskiej w celu włączenia do europejskiego rejestru uwalniania i transferu zanieczyszczeń (ang. European Pollutant Release and Transfer Register – E-PRTR).

Obowiązek ten wprowadzony został we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej rozporządzeniem nr 166/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 stycznia 2006 r. w sprawie ustanowienia europejskiego rejestru uwalniania i transferu zanieczyszczeń. W Polsce w zakresie terminów i miejsca składania sprawozdań oraz kar przepisy zostały uszczegółowione przez ustawę – Prawo ochrony środowiska (nowelizacja ogłoszona w DzU z 2007 r. nr 88, poz. 587).

Obowiązek sprawozdawczy E-PRTR obejmuje grupę instalacji IPPC, czyli tych, dla których obowiązują przepisy w zakre-sie pozwoleń zintegrowanych (m.in. elektrownie i elektrociepłownie, cementownie, huty oraz zakłady przemysłu chemicznego), ale również kilka innych branż:

- młyny węglowe o zdolności produkcyjnej powyżej 1 Mg/h,

- instalacje do wytwarzania produktów węglowych i bezdymnego paliwa stałego,

- górnictwo podziemne i działalności powiązane,

- górnictwo odkrywkowe i kamieniołomy o powierzchni powyżej 25 ha terenu objętego rzeczywistą działalnością wydobywczą,

- oczyszczalnie ścieków komunalnych o wydajności odpowiadającej liczbie mieszkańców powyżej 100 tys.,

- niektóre niezależnie eksploatowane oczyszczalnie ścieków przemysłowych o wydajności powyżej 10 000 m sześc. na dobę,

- zakłady przemysłowe do konserwacji drewna i produktów drewnopochodnych za pomocą środków chemicznych, o zdolności produkcyjnej powyżej 50 m sześc. na dobę,

- intensywne akwakultury o zdolności produkcyjnej powyżej 1000 ton na rok ryb lub skorupiaków,

- instalacje do budowania i malowania lub usuwania farby ze statków dla statków o długości powyżej 100 m.

Rejestry E-PRTR dotyczą 91 substancji. Zakłady przekazują w sprawozdaniu, że doszło do uwolnienia danej substancji tylko wtedy, gdy emisja tych substancji z instalacji przekroczy próg określony w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 166/2006. Dzięki temu unika się wprowadzania do rejestru nieistotnych i drobiazgowych danych.

W zakresie transferu odpadów poza miejsce powstawania w celu ich odzysku (R) lub unieszkodliwiania (D) sprawozdawczość obejmuje jedynie zbiorcze dane ilościowe z podziałem na odpady niebezpieczne (gdy ilość przekracza 2 tony, z podziałem na transfer w kraju i do innych krajów) i inne niż niebezpieczne (gdy ilość przekracza 2000 ton).

Sposobami pozyskiwania informacji o wielkości uwalnianych lub transferowanych substancji i odpadów mogą być wyniki pomiarów (określanych symbolem M) i obliczeń (symbol C) lub oszacowań (sym-bol E).

Należy jednak pamiętać o odpowiednim usystematyzowaniu metod pozyskiwania informacji. Powinny one zapewnić jakość, spójność i wiarygodność przekazywanych informacji. Z tego powodu najmniej dokładne metody szacowania dopuszczone są do stosowania tylko przy braku metod pomiarowych lub obliczeniowych.

Metodyki zbierania danych powinny być stosowane przez zakłady według wytycznych Komisji Europejskiej, które zalecają w pierwszej kolejności stosowanie metodyk uznanych na poziomie międzynarodowym określanych jako metodyki CEN i ISO, oraz tzw. metod równoważnych możliwych do stosowania w sytuacji braku metod uznanych na poziomie międzynarodowym.

Przy zaostrzonych wymaganiach jakościowych dotyczących przekazywanych w systemie PRTR danych ważne jest systematyczne ich zbieranie i dokumentowanie, na tej podstawie bowiem sporządza się roczne sprawozdania PRTR.

Przypominamy, że instytucją odpowiedzialną w UE za publiczne udostępnianie danych zawartych w rejestrze E-PRTR drogą elektroniczną jest Europejska Agencja Środowiska (EEA).

Autorka jest ekspertem w zakresie ochrony środowiska z opolskiej firmy Atmoterm SA

Na razie przesyłane przez przedsiębiorców dane z raportów PRTR nie wpływają na wysokość opłat za korzystanie ze środowiska. W przyszłości to się prawdopodobnie zmieni. Tak przynajmniej wynika ze stanowiska ministra środowiska i uzgodnień kierownictwa resortu z 30 stycznia 2008 r.:„W obecnym systemie prawnym należy uznać, że system opłat i system raportowania w sprawie PRTR funkcjonują niezależnie, a zanieczyszczenia wykazane w sprawozdawczości PRTR nie mają na razie wpływu na wysokość opłat za korzystanie ze środowiska. W miarę nabycia doświadczenia w tworzeniu raportu PRTR celowa będzie pełna harmonizacja obu systemów ze stosownymi konsekwencjami”.