Eksperci z MGM Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski Galos Mozes przygotowali zestawienie najważniejszych zmian w prawie po 1 stycznia 2021 r. Najistotniejsze z nowych regulacji dotyczą prawa podatkowego, zmiany statusu jednoosobowych działalności gospodarczych oraz wdrożenia ostatniego, czwartego etapu Pracowniczych Planów Kapitałowych.

Pakiet SLIM VAT

Pakiet SLIM VAT (skrót od: „Simple local and modern VAT”) – nowelizacja przewiduje szereg rozwiązań w zakresie uproszczenia rozliczeń VAT, zmiany w zakresie systemu zwrotu podatku podróżnym (TAX FREE), a także kilka rozwiązań o charakterze doprecyzowującym i uzupełniającym obecne przepisy. Najistotniejsze rozwiązania obejmują:

Faktury korygujące in minus/in plus – ustawa z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (dalej jako „Pakiet SLIM VAT”) zakłada rezygnację z obowiązku potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę. Sprzedawca w okresie rozliczeniowym, w którym wystawił fakturę korygującą in minus, będzie mógł obniżyć VAT należny, pod warunkiem, że (1) z posiadanej przez niego dokumentacji będzie wynikać, że uzgodnił z nabywcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla towarów lub usług określonych w fakturze korygującej; (2) faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. Jednocześnie nabywca będzie zobowiązany do obniżenia VAT naliczonego z faktury korygującej in minus w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania zostały uzgodnione.

W ustawie znalazły się też jasne reguły dotyczące ujmowania faktur korygujących in plus. Dotychczas podatnicy musieli szukać odpowiedzi na swoje wątpliwości w interpretacjach indywidualnych i orzecznictwie. Teraz obowiązywać będą następujące zasady: (1) gdy korekta wynika z przyczyn powstałych w momencie wystawienia faktury pierwotnej, powinna zostać rozliczona w deklaracji za okres wykazania faktury pierwotnej, (2) gdy korektę spowoduje przyczyna powstała po sprzedaży, korekty będzie należało dokonać za miesiąc (kwartał), w którym wystawiono fakturę korygującą, (3) ujawnienie błędu w pierwotnej fakturze będzie skutkowało obowiązkiem zwiększenia podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej za okres, w którym wykazana została faktura pierwotna.

Ułatwienia dla eksportu – obecnie przepisy ustawy VAT dotyczące eksportu towaru mówią o tym, że jeżeli eksporter otrzyma zaliczkę na poczet przyszłej dostawy, to gdy nie dokona wywozu towaru w ciągu 2 miesięcy od jej otrzymania ma obowiązek wykazania zaliczki w deklaracji VAT wstecz ze stawką podatku VAT obowiązującą w Polsce. Od 1 stycznia 2021 r. ww. termin uległ wydłużeniu z 2 do 6 miesięcy.

Spójne kursy walut – obecnie VAT przeliczany jest na złote według kursu średniego danej waluty ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień zaistnienia obowiązku podatkowego. W przypadku wystawienia faktury przed powstaniem obowiązku podatkowego następuje ono zgodnie z kursem średnim NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień zaistnienia obowiązku podatkowego.

Natomiast w podatkach dochodowych przychód przeliczany jest według średniego kursu NBP obliczonego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień uzyskania przychodu. Za dzień taki uznaje się dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności lub dostarczenia towaru czy wykonania usługi. Zgodnie z przepisami nowelizacji kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania, wyrażone w walucie obcej, będą mogły być przeliczane przez podatnika na złotówki, zgodnie z zasadami przeliczania przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania danej transakcji. Podatnik, który wybierze zasady przeliczania, będzie zobowiązany do ich stosowania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od początku miesiąca, w którym je wybrał.

Wydłużenie terminu przeliczania VAT – projekt SLIM VAT zakłada wydłużenie terminu odliczenia VAT z 3 do 4 miesięcy. Oznacza to, że podatnik rozliczający się miesięcznie będzie miał możliwość obniżenia kwot podatku należnego za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych po okresie, w którym przysługiwało mu to prawo. Natomiast w stosunku do podatników rozliczających się kwartalnie termin odliczenia pozostanie bez zmian.

Estoński CIT

W 2021 r. w Polsce zaczął obowiązywać estoński CIT, zwany w projekcie ustawy ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych. Podstawowym założeniem estońskiego CIT jest odroczenie opodatkowania podatkiem dochodowym do momentu wypłaty zysku na rzecz udziałowca. Aby móc skorzystać z tego rozwiązania, obrót spółki nie może przekraczać 100 mln zł, wspólnikami muszą być wyłącznie osoby fizyczne i spółka musi współpracować co najmniej z 3 osobami, które nie są jej wspólnikami. Estoński CIT wybiera się na okres 4 lat z możliwością przedłużenia na kolejne 4 lata.

Opodatkowanie CIT spółek komandytowych i jawnych

Aktualnie, dochody wspólników spółek komandytowej i jawnej mogą być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz fizycznych, czyli według reżimu podatkowego, pod który podlega wspólnik. Osoby fizyczne płacą podatek według liniowej stawki 19 lub według skali podatkowej 17 proc. i 32 proc. Wspólnicy działający jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna lub spółka komandytowo-akcyjna płacą CIT według stawki 19 proc., bądź po spełnieniu odpowiednich warunków – 9 proc.

CZYTAJ TEŻ: Kiedy odszkodowanie podlega VAT? Są i takie sytuacje

Od 1 stycznia 2021 r. wszystkie spółki komandytowe są podatnikiem podatku CIT. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegać będzie w pierwszej kolejności dochód samej spółki komandytowej, a następnie przychody jej wspólników z udziału w zyskach tej spółki. Spółki jawne natomiast będą podatnikiem CIT wyłącznie, gdy wspólnikami tego podmiotu są podmioty niebędące osobami fizycznymi oraz gdy nie złoży ona odpowiedniego oświadczenia. Przepisy ustawy wprowadzającej zmiany przewidują zwolnienie części przychodu komandytariusza z podatku. Mowa o 50 proc. zwolnieniu przychodu, jednakże nie większym niż 60 tys. zł. Nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2021 r. Jednak zgodnie z art. 12 ustawy zmieniającej, spółki komandytowe mogą postanowić, że nowe zasady w zakresie przychodów i kosztów związanych z uczestnictwem w tej spółce, będą stosowane dopiero od 1 maja 2021 roku.

Wprowadzenie limitu ulgi abolicyjnej

Ulgę abolicyjną wprowadzono do systemu podatku dochodowego 1 stycznia 2008 r. na mocy ustawy z 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 894). Istotą ulgi abolicyjnej jest zniesienie skutku metody proporcjonalnego odliczenia w stosunku do wybranych źródeł przychodów i zrównanie ich efektywnego opodatkowania ze skutkiem jaki powoduje metoda wyłączenia z progresją. Ulga abolicyjna znajdowała zastosowanie do szeroko określonych źródeł przychodów uzyskiwanych za granicą np. z pracy najemnej, działalności wykonywanej osobiście, praw majątkowych i pozarolniczej działalności gospodarczej.

CZYTAJ TEŻ: TSUE: polska ulga na złe długi w VAT narusza prawo unijne

Nowelizacja przyjęta przez Sejm 28 października 2020 r. wprowadza limit odliczenia dla ulgi abolicyjnej. Zmiana przewiduje, że podatnicy będą mogli dokonać odliczenia od podatku dochodowego kwoty ulgi, jednak w wysokości nieprzekraczającej kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 1360 zł. Oznacza to, że wszyscy podatnicy będą mogli dalej korzystać z ulgi abolicyjnej, przy czym kwota odliczenia od podatku dochodowego z tego tytułu nie będzie mogła przekroczyć kwoty 1360 zł.

Wprowadzane przepisy dotkną, tzw. polskich rezydentów podatkowych. Są nimi osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w Polsce i spełniające jeden z warunków: (I) posiadają na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub (II) przebywają na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Więcej podatku zapłacą podatnicy, którzy pracują m.in. w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Finlandii, Izraelu, na Słowacji, w Nowej Zelandii, Belgii, Norwegii, Portugalii i Singapurze. Podatnicy ci szczególnie odczują zmianę, jeśli ich dochód był za granicą zwolniony z podatku, bo będą musieli zapłacić podatek powyżej kwoty 8 000 zł (17 proc. PIT do 85 528 zł, a powyżej tej kwoty – 32 proc. podatku).

Jeśli natomiast zapłacony za granicą podatek był niższy, to zobowiązani będą do zapłaty różnicy. Kraje, z których dochody za 2021 rok trzeba będzie rozliczyć na nowych zasadach to: Wielka Brytania, Irlandia, Finlandia, Izrael, Japonia, Litwa, Nowa Zelandia, Słowacja, Norwegia, Belgia, Kanada, Dania, Australia, Austria i Słowenia. Wprowadzenie rygorystycznego limitu ulgi abolicyjnej nie będzie miało wpływu na podatników zarabiających w Niemczech, na Malcie czy na Cyprze, bo dla rozliczenia ich dochodu stosowana jest korzystniejsza metoda wyłączenia z progresją.

Przedsiębiorca jak konsument

Zgodnie z art. 221 kodeksu cywilnego, konsument to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Tak zwana ustawa “Prawo Przyjazne Przedsiębiorcom” (Pakiet przyjazne Prawo) zakładała od 1 czerwca 2020 r. zmianę przepisów o ochronie konsumentów, jednakże termin wejścia w życie tych przepisów, z uwagi na COVID, przesunięto na 1 stycznia 2021 r. Od tego dnia przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą dokonując zakupów na fakturę, które nie są bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością, są traktowani jak konsumenci i w tym zakresie przysługiwać im będzie ochrona właściwa konsumentom. Zmianie ulegnie art. 3855 Kodeksu cywilnego oraz art. 38a ustawy o Prawach konsumenta. Nowe przepisy wiążą się też z koniecznością zmiany umów z jednoosobowymi przedsiębiorcami czy dostosowania regulaminów i dokumentów wewnętrznych. Sprzedawcy muszą też pamiętać o obowiązku informacyjnym, który do tej pory nie był wymagany w transakcjach B2B.

Obowiązkowe Pracownicze Plany Kapitałowe

Zasady funkcjonowania Pracowniczych Planów Kapitałowych określa ustawa z 4 października 2018 r. o Pracowniczych Planach Kapitałowych. PPK to system długoterminowego oszczędzania dla pracowników, współfinansowany przez nich samych, przez pracodawców oraz przez państwo. Dotychczas program ten wdrożyli pracodawcy z tzw. I, II i III etapu, czyli tzw. pracodawcy 250+, 50+ i 20+ (podana liczba odnosi do liczby osób zatrudnionych u pracodawcy).

CZYTAJ TEŻ: Próbki i prezenty w świetle przepisów ustawy o podatku VAT

W 2021 roku program ten obejmie pracodawców z ostatniego, tzw. IV etapu wdrożenia, a także jednostki sektora finansów publicznych (bez względu na liczbę zatrudnionych). W celu utworzenia PPK pracodawcy dokonają wyboru instytucji finansowej, której zostanie powierzone zarządzanie środkami gromadzonymi w PPK oraz podpiszą z nią umowy. Chodzi o umowę o zarządzanie PPK i umowę o prowadzenie PPK. W przypadku jednostek sektora finansów publicznych, umowa o zarządzanie PPK powinna zostać zawarta najpóźniej do 26 marca 2021 r. (w przypadku pozostałych podmiotów do 23 kwietnia 2021 r.), a umowa o prowadzenie PPK najpóźniej do 10 kwietnia 2021 r. (pozostałe podmioty do 10 maja 2021 r.). Po zawarciu umów na rachunki uczestników PPK trafią pierwsze wpłaty.

Anna Migdał i Mariusz Mirosławski, radcowie prawni z MGM Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski Galos Mozes. Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita”.