Chodzi o § 25 pkt 12 rozporządzenia w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej, polityki wynagrodzeń oraz szczegółowego sposobu szacowania kapitału wewnętrznego. Przepis wdraża do polskiego porządku prawnego procedurę tzw. clawback, która wynika wprost z dyrektywy CRD IV. W myśl tej regulacji każdy bank będzie musiał wpisać do umowy o pracę zawartej z prezesem, członkami zarządu i innymi osobami, od których zależy poziom ryzyka prowadzonej przez bank działalności, obowiązek zwrotu części wynagrodzenia, gdy upomni się o to poprzedni pracodawca takiej osoby.

W Polsce nie można zrzec się pensji

Ta regulacja to skutek kryzysu gospodarczego z 2008 r., gdy nadmierne spekulacje banków doprowadziły do krachu na giełdzie.

– Ten mechanizm ma zabezpieczać banki przed podejmowaniem nadmiernego ryzyka inwestycyjnego, które przynosi krótkotrwałe zyski. Chodzi tu o przeciwdziałanie bulwersującym przypadkom, jakie miały miejsce kilka lat temu w zachodnich bankach, gdy osoby zarządzające ryzykiem gwarantowały sobie wysokie bonusy czy tzw. złote parasole, choć po czasie z podejmowanych przez nich decyzji wynikały poważne straty dla banku – tłumaczy Jerzy Bańka ze Związku Banków Polskich. – Takie zjawisko nigdy jednak nie miało miejsca w Polsce.

W swoim stanowisku ZBP wskazuje, że proponowany przez MF przepis jest sprzeczny z art. 84 kodeksu pracy, który mówi, że pracownik nie może się zrzec prawa do wynagrodzenia.

– W praktyce taki zapis spowoduje, że spory pomiędzy osobami zarządzającymi ryzykiem a bankami będą musiały rozstrzygać sądy pracy, które powinny dać pierwszeństwo regulacji wynikającej z kodeksu pracy, a nie rozporządzenia – zauważa Bańka. – Mam nadzieję, że w toku zbliżających się konferencji uzgodnieniowych resort zrezygnuje z tej regulacji.

Lepiej odroczyć wypłatę

Prawnicy zajmujący się branżą bankową podkreślają, że obowiązujące dotychczas w tym zakresie wytyczne Komisji Nadzory Finansowego 258/2011 nie przewidywały mechanizmu clawback, mimo że takie rozwiązanie było wskazane wprost w dyrektywie jako jeden ze sposobów ograniczania ryzyka.

Poprzednia dyrektywa w tym zakresie, tzw. CRD III, przewiduje inny system zabezpieczenia interesów banków, który jest zgodny z polskimi regulacjami obowiązującymi w prawie pracy.

– Unijne przepisy przewidują możliwość, aby różne bonusy czy premie za wyniki finansowe były wypłacane po pewnym czasie, tak by bank mógł zweryfikować efekty pracy takiej osoby jako stabilne – zauważa przedstawiciel Związku Banków Polskich. – Moim zdaniem nie ma przeszkód, aby taką właśnie regulacją zastąpić wątpliwe propozycje MF w tym zakresie. Taki zapis będzie spełniał swoją rolę, a dodatkowo będzie zgodny z naszym kodeksem pracy.

Innym rozwiązaniem może być nowelizacja art. 84 kodeksu pracy, który stawia obecnie ograniczenia nie do przejścia, i wprowadzenie do niego wyjątku dotyczącego bankowców.

Wymagałoby to jednak przeprowadzenia czasochłonnej procedury legislacyjnej, z którą trudno będzie zdążyć do 1 stycznia 2017 r., zaplanowanego jako data wejścia w życie nowego rozporządzenia.

etap legislacyjny: po konsultacjach społecznych

Opinia:

Katarzyna Dulewicz, radca prawny partner w kancelarii CMS

Mechanizm clawback ma ograniczać ryzykowne działania bankowców, poddając ich poczynania ocenie dopiero po kilku latach. Jeżeli ocena jest negatywna, pozwala odebrać pracownikom zbyt pochopnie przyznane bonusy. Tyle że regulacja przewidziana w unijnych przepisach jest niezgodna z naszym prawem pracy, bo pracownik nie może się zrzec prawa do wynagrodzenia. W projekcie nie zwrócono na to należytej uwagi. Zdecydowana większość bankowców pracuje na etatach, ta regulacja będzie więc martwa, choć w początkowym okresie może wywołać spore zamieszanie. Uważam, że projekt powinien zostać w tym zakresie zmieniony.