Wspólne rozliczenie wykluczone przy podatku liniowym

W grudniu ub.r. zawiesiłem działalność gospodarczą na półtora roku. Wcześniej płaciłem podatek liniowy. Czy za 2015 rok będę mógł się rozliczyć wspólnie z żoną?

Nie.

Zawieszenie działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym nawet na cały rok podatkowy nie uprawnia podatnika do wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

Regułą jest, że małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów (zob. art. 6 ust. 1 ustawy o PIT). Jednak, stosownie do art. 6 ust. 2 ustawy o PIT, małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o PIT (tj. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu), między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów. W tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Sposób opodatkowania wspólnie z małżonkiem, na mocy art. 6 ust. 8 ustawy o PIT, nie ma zastosowania, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o PIT (tzn. przepisy o podatku liniowym), ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zawieszenie prowadzonej działalności gospodarczej nie jest równoznaczne z jej likwidacją. Zawieszenie oznacza, że przychody z tej działalności gospodarczej nie są osiągane. Nie zmienia to jednak faktu, że do przedsiębiorcy nadal ma zastosowanie art. 30c ustawy o PIT, co oznacza brak możliwości wspólnego opodatkowania z małżonką (wyrok WSA w Łodzi z 22 października 2014 r., I SA/Łd 695/14; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 24 grudnia 2013 r., IPPB1/415-1081/13-6/JB).

Sam wybór opodatkowania dochodów osiąganych z działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c ustawy o PIT oraz niezłożenie w terminie do 20 stycznia roku podatkowego oświadczeń dotyczących likwidacji działalności gospodarczej lub zmiany formy opodatkowania (powrót do zasad ogólnych) wyklucza możliwość łącznego opodatkowania dochodów uzyskanych przez współmałżonków.

Jeżeli zatem podatnik posiada zarejestrowaną działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, to mimo zawieszenia tej działalności jest pozbawiony możliwości wspólnego rozliczenia podatkowego za ten rok, w którym był opodatkowany w tej formie.

Uwaga! Również wybór opodatkowania w formie ryczałtowej pozbawia prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem, nawet w sytuacji gdy przez cały rok podatkowy podatnik miał zawieszoną działalność gospodarczą. Na przykładzie podatnika mającego zawieszoną działalność gospodarczą, który wybrał opodatkowanie działalności gospodarczej ryczałtem ewidencjonowanym, pogląd taki potwierdziła Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 10 września 2014 r. (ITPB1/415-671/14/KW). Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o PIT nie dotyczy to osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (tj. osób osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej – opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym) niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c ustawy o PIT albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie o podatku tonażowym.

Rozliczenie z dzieckiem także niemożliwe

Czy jeśli podatnik płacący podatek liniowy zawiesi działalność na cały rok, może skorzystać z rozliczania w sposób właściwy dla osoby samotnie wychowującej dziecko?

Nie.

Zawieszenie działalności gospodarczej opodatkowanej tzw. podatkiem liniowym nawet przez cały rok podatkowy nie uprawnia podatnika do rozliczenia PIT w sposób właściwy dla osób samotnie wychowujących dziecko.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o PIT od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (art. 3 ust. 1 ustawy o PIT), będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1) małoletnie,

2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3) do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o PIT w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3091 zł.

– podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Do sumy tych dochodów nie wlicza się jednak dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ustawie o PIT.

Sposób opodatkowania w sposób właściwy dla osoby samotnie wychowującej dziecko na mocy art. 6 ust. 8 ustawy o PIT nie ma zastosowania, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o PIT, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym.

Jak zostało już wyjaśnione, zawieszenie prowadzonej działalności gospodarczej nie jest równoznaczne z jej likwidacją. Zatem – jak stwierdził WSA w Gliwicach w wyroku z 17 kwietnia 2012 r. (I SA/Gl 1101/11) – brak możliwości opodatkowania w sposób przewidziany dla samotnego rodzica dotyczy również podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej oraz faktycznie jej nie prowadzili, lecz nie zgłosili likwidacji takiej działalności i w terminie do 20 stycznia roku podatkowego wybrali opodatkowanie przewidziane w art. 30c ustawy o PIT bądź po dokonaniu takiego wyboru w kolejnych latach nie zawiadomili organu podatkowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania.

Uwaga! Również wybór opodatkowania w formie ryczałtowej co do zasady pozbawia prawa do rozliczenia w sposób właściwy dla osoby samotnie wychowującej dziecko, nawet gdy przez cały rok podatkowy podatnik miał zawieszoną działalność gospodarczą. Na przykładzie podatnika mającego zawieszoną działalność gospodarczą, który wybrał opodatkowanie działalności gospodarczej:

- ryczałtem ewidencjonowanym – pogląd taki wyraziła Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 16 grudnia 2010 r. (ITPB2/415-933/09/IL);

- kartą podatkową – pogląd taki wyraziła Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 12 marca 2009 r. (ITPB1/415-5/09/HD).

Przychód z wynajmu środka trwałego

Po zawieszeniu działalności gospodarczej (zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) przedsiębiorca wynajął lokal użytkowy będący środkiem trwałym w jego firmie. Czy uzyskane z tego tytułu przychody może opodatkować jako tzw. przychody z najmu prywatnego?

Nie.

Przychody osiągnięte z wynajmu środka trwałego są przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przychody z najmu mogą być traktowane jako:

- przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT) albo

- przychody z odrębnego źródła przychodów, jakim jest tzw. najem prywatny (zob. art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT).

Z reguły podatnik ma możliwość wyboru źródła przychodów z tytułu najmu. Wybór ten jest jednak ograniczony istnieniem związku pomiędzy wynajmowanym składnikiem majątkowym a prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą. Jeżeli wynajmowany składnik majątku związany jest z tą działalnością – jak to ma miejsce w przedstawionym stanie faktycznym, gdzie wynajmowany jest lokal użytkowy stanowiący środek trwały przedsiębiorcy – to przychód z jego wynajmu jest zawsze przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 9 lipca 2014 r., IBPBI/1/415-522/14/BK; interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 4 stycznia 2011 r., ITPB1/415-947/10/TK; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 30 czerwca 2010 r., IBPBI/1/415-372/10/ZK).

Przychodem z działalności gospodarczej są bowiem również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o PIT).

Uwaga! Obowiązek zaliczenia przychodów z najmu składnika majątku związanego z działalnością gospodarczą do przychodów z tej działalności nie jest uzależniony od zgłoszenia tego faktu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wystarczający w tym względzie jest samo to, że przepisy ustawy o PIT zaliczają dany przychód do określonego źródła przychodów.

Wykaz składników majątku niepotrzebny

Czy zawieszając działalność gospodarczą (opodatkowaną według zasad ogólnych – skala podatkowa), powinienem sporządzić wykaz składników majątku, tak jak przy likwidacji działalności gospodarczej?

Nie.

Przedsiębiorca nie sporządza wykazu składników majątku na dzień zawieszenia działalności gospodarczej.

W razie likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, w tym także prowadzonych w formie spółki niebędącej osobą prawną, lub wystąpienia wspólnika z takiej spółki sporządza się wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji (art. 24 ust. 3a ustawy o PIT).

Zawieszenia działalności gospodarczej zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie można utożsamiać z likwidacją działalności gospodarczej. Na przedsiębiorcy zawieszającym prowadzenie działalności gospodarczej nie ciąży zatem obowiązek sporządzenia wykazu składników majątku.

Spis z natury na koniec roku

Zawiesiłem prowadzenie działalności gospodarczej na okres od 1 maja 2015 r. do 30 kwietnia 2016 r. Prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów. Czy fakt zawieszenia działalności gospodarczej zwalania mnie z obowiązku sporządzenia spisu z natury na koniec rok?

Nie.

Zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia podatnika z obowiązku sporządzenia spisu z natury na koniec roku podatkowego.

Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów (spis z natury) na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności (§ 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów).

Zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia podatnika z obowiązku sporządzenia spisu z natury na koniec roku podatkowego. Zgodnie bowiem z art. 14a ust. 4 pkt 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa.

Pierwsza część odpowiedzi na pytania czytelników związane z zawieszeniem działalności ukazała się w tygodniku „Podatki" z 11 maja 2015 r.