Zwolnienie z kosztów sądowych tylko ze sprawozdaniem

Spółka z o.o. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku o zwolnienie od kosztów sądowych, w tym od wpisu sądowego od skargi, w kwocie dwustu złotych. Sprawa, którą zaskarżyła, dotyczyła decyzji wydanej przez dyrektora izby skarbowej, w zakresie podatku od towarów i usług.

W złożonym oświadczeniu o stanie majątkowym i dochodach spółka podała, że posiada środki trwałe o wartości ponad stu tysięcy złotych. W ostatnim zaś roku obrotowym poniosła stratę w wysokości ponad stu pięćdziesięciu tysięcy złotych, a na jednym z dwóch rachunków bankowych zgromadziła środki w kwocie jedenastu tysięcy euro.

Firma wyjaśniła również, że wniesiona skarga zmierza do ochrony praw spółki, której obecna sytuacja finansowa uniemożliwia uiszczenie należnych kosztów sądowych. Przedsiębiorstwo nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku dla prowadzonej działalności gospodarczej, w tym wywiązywania się z powstałych zobowiązań. Wskazała, że naczelnik urzędu skarbowego dokonał zabezpieczenia na majątku spółki kwoty zobowiązań podatkowych w wysokości prawie półtora miliona złotych i odsetek za zwłokę w kwocie ponad dwustu tysięcy. Zajął również środki transportu spółki oraz jej rachunki bankowe.

Takie wyjaśnienia nie wystarczyły referendarzowi sądowemu. Wezwał on spółkę do nadesłania m.in. odpisu zeznania podatkowego za ostatni rok podatkowy, dokumentów księgowych, z których wynikałaby wysokość osiągniętego dochodu, przychodu lub poniesionej straty, a także kosztów uzyskania przychodów w okresie ostatnich trzech miesięcy.

Urzędnika interesował również: odpis sprawozdania finansowego, zestawienie środków trwałych, odpisy deklaracji VAT-7, a także wyciąg ze wszystkich posiadanych rachunków bankowych. Poinformował przy tym spółkę, że niezastosowanie się do treści wezwania będzie skutkować rozpoznaniem wniosku w oparciu o posiadane dokumenty.

Spółka przedłożyła szereg dowodów. Dodała jednak, iż dokumenty obrazujące stan zadłużenia spółki zostaną przedłożone po rozpoznaniu wniosku złożonego przez naczelnika urzędu skarbowego. Poprosiła też o dodatkowy termin na ich skompletowanie.

Gdy czas na wykonanie obowiązków minął, referendarz sądowy odmówił firmie przyznania prawa pomocy, uznając, że nie wykazała w sposób rzetelny swojej sytuacji majątkowej. Również po wniesionym sprzeciwie, WSA oficjalnie postanowieniem odmówił zwolnienia od kosztów.

Wskazał, że spółka mimo wezwania nie przedłożyła sprawozdania finansowego, a nadesłane przez nią dowody księgowe obrazują w zasadzie wyłącznie księgowane przez spółkę koszty podatkowe. Sąd wyraził opinię, iż dokonane przez firmę transakcje z kontrahentami nie mają odzwierciedlenia w historii operacji, dokonanych na rachunkach bankowych. Okoliczność ta zdaniem sądu rodziła przypuszczenie, że spółka nie przedłożyła wyciągów ze wszystkich posiadanych kont, a jedynie z tych, które podlegają zajęciu egzekucyjnemu.

WSA dodał również, iż udostępnione przez firmę informacje, co do posiadanego majątku, w szczególności uzyskiwanych przychodów, wskazują, że w dacie wniesienia skargi, a także składania wniosku o przyznanie prawa pomocy, dysponowała ona środkami, które mogłaby przeznaczyć na uiszczenie wpisu sądowego. W deklaracji VAT-7 spółka zadeklarowała dostawę towarów o wartości prawie dwunastu tysięcy złotych. Z początkiem ubiegłego roku dokonała sprzedaży na kwotę ponad dwudziestu tysięcy złotych, co udokumentowała fakturami.

Spółka poskarżyła się do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wskazała, że okoliczność wystawienia faktur VAT nie jest jednoznaczna z otrzymaniem zapłaty z tytułu zrealizowanej transakcji i dysponowania środkami pieniężnymi.

NSA 22 stycznia 2015 roku oddalił jej zażalenie. Orzekł, iż spółka, pomimo wezwania oraz przedłużenia terminu na jego wykonanie, nie nadesłała wymaganego przez WSA sprawozdania finansowego co skutkowało odmową zwolnienia z kosztów.

Zdaniem sądu, uchylenie się od obowiązków nałożonych w toku postępowania uzupełniającego, należy uznać za przeszkodę wykluczającą uprawdopodobnienie wskazanych we wniosku okoliczności, a tym samym przyznanie prawa pomocy w żądanym zakresie. Strona występująca na drogę sądową, powinna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów i wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku, powinna uprawdopodobnić w sposób wiarygodny i rzetelny, że zachodzą okoliczności do uwzględnienia wniosku. To leży w jej interesie. NSA dodał, że jedynym kryterium oceny o przyznanie prawa pomocy jest kryterium finansowe. (I FZ 334/14).

Orzeczenie jest prawomocne.