Tak.
W kodeksie cywilnym została przewidziana możliwość cesji czyjejś wierzytelności. Czyli na przykład, gdy A jest winien B 20 tys. zł, to B może swoją wierzytelność wobec A sprzedać innej osobie, np. C. Wówczas to C będzie mógł dochodzić od A wskazaną kwotę.
Aby umowa cesji wierzytelności była ważna i niebudząca wątpliwości, musi spełniać pewne warunki. Po pierwsze, sama cesja powinna być wykonaniem jakiegoś zobowiązania. Może to być umowa sprzedaży (np. przeniesienie wierzytelności w zamian za określoną sumę pieniężną), umowa darowizny czy też np. umowa zamiany (wierzytelność w zamian za jakąś rzecz, np. samochód). Jeżeli przy okazji przygotowania umowy nie zadba się o ten element, to jej ważność może zostać zakwestionowana.
W umowie cesji wierzytelności zbywający wierzytelność powinien zapewnić nabywcę, że wierzytelność jest wymagalna (lub że będzie wymagalna za określony czas). Taka informacja w umowie cesji będzie powodować również skutki prawne. Gdy stan faktyczny będzie wyglądał inaczej niż zapewnienia zbywającego wierzytelność (i wierzytelność okaże się np. przedawniona), to nabywca wierzytelności może skierować roszczenia odszkodowawcze.
Zbywający wierzytelność powinien (i to również musi znaleźć odzwierciedlenie w umowie) zawiadomić dłużnika o tym, że zmieniła się osoba, na rzecz której powinien on zrealizować wierzytelność. Dopóki takiego zawiadomienia nie ma, dłużnik może spełnić świadczenie do rąk zbywcy wierzytelności i w ten sposób uwolnić się od swojego długu. Nabywca wierzytelności może próbować to kwestionować, jeśli wykaże, że dłużnik wiedział o cesji wierzytelności.
Po zawarciu umowy cesji wierzytelności należy również zapłacić podatek – co do zasady od czynności cywilnoprawnych (a gdy istnieje taka możliwość – zamiast niego podatek od towarów i usług). Ustala się jego wysokość na podstawie umowy, której cesja stanowi wykonanie – np. umowy sprzedaży czy umowy dzierżawy. W różnych wariantach podatek ten wynosi ?1 proc. wartości wierzytelności. Obowiązek zapłaty powstaje ?w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy.
Niezależnie od skutków podatkowych zbywca i nabywca wierzytelności mogą sobie ustalać jej cenę. Jeżeli wartość wierzytelności wynosi np. 20 tys. zł, nie znaczy to, że strony muszą sprzedać ją za taką cenę. Może być ona zupełnie inna ?– kluczową rolę odgrywać będzie zasada swobody umów, zgodnie z którą strony mogą wysokość ceny ustalić według własnej woli.
—Maciej J. Nowak, radca prawny
