Znaki towarowe są niezbędne w strategii marketingowej firmy.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które odróżnia towary/usługi jednego przedsiębiorcy od tych pochodzących od innego. Może nim być np. słowo, liczba, litera, grafika, trójwymiarowy kształt, dźwięk. Zasadniczo musi to być znak nadający się do graficznego przedstawienia, stąd też na niekonwencjonalne oznaczenia (jak np. zapach, pojedynczy kolor nieposiadający formy) raczej trudno będzie uzyskać ochronę.
Z reguły jest tak, że aby uzyskać wyłączność na posługiwanie się oznaczeniem dla określonych towarów lub usług, należy je zarejestrować. Wyłączność oznacza, że żaden inny przedsiębiorca nie będzie mógł oferować takich samych (lub podobnych) towarów/usług pod takim samym (lub podobnym) oznaczeniem. Chodzi o to, by tam, gdzie przedsiębiorca sprzedaje swoje produkty, inni uczestnicy rynku nie podszywali się pod niego, co mogłoby skutkować obniżeniem jego przychodów, jak też nadszarpnięciem reputacji (gdyby np. wprowadzali do obrotu pod jego oznaczeniem towary niskiej jakości).
Polskiemu przedsiębiorcy najwygodniej będzie skorzystać z procedury krajowej, unijnej lub międzynarodowej. W procedurze krajowej wniosek o rejestrację składa się do polskiego Urzędu Patentowego. Procedura unijna polega na zgłoszeniu znaku Urzędowi Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (Alicante, Hiszpania). W obu tych procedurach uzyskuje się jedno prawo ochronne, przy czym w procedurze krajowej znak jest chroniony tylko na terytorium Polski, w procedurze unijnej – w całej UE.
Przedsiębiorcy, którzy chcą chronić swój znak także w krajach spoza UE, mogą skorzystać z procedury rejestracji międzynarodowej (tzw. system madrycki). Można ją zastosować po wcześniejszej rejestracji znaku w Polsce. Korzystne w tej procedurze jest to, że wystarczy złożenie jednego wniosku do Biura Międzynarodowego oraz wskazanie w nim państw, w których znak ma być chroniony. W ten sposób uzyskuje się nie jedno, lecz wiązkę praw ochronnych obowiązujących na terytorium wybranych państw. Po potwierdzeniu ochrony w poszczególnych krajach znak chroniony jest na takich samych zasadach, jakie obowiązują dla rejestracji wewnętrznych.
Zgłaszając znak do ochrony, należy mieć na uwadze tzw. bezwzględne przeszkody rejestracji. Na pewne kategorie znaków nie udziela się ochrony. Są to co do zasady oznaczenia, które nie mogą spełniać funkcji znaku towarowego. W Polsce należą do nich następujące oznaczenia:
- ?niemające dostatecznych znamion odróżniających, a wśród nich:
– znaki nienadające się do odróżniania w obrocie towarów, dla których zostały zgłoszone np. grafika odwzorowująca towar, nazwa rodzajowa produktu,
– znaki opisowe – składające się wyłącznie z elementów wskazujących rodzaj towaru, jego pochodzenie, jakość, ilość, wartość, przeznaczenie, sposób wytwarzania, skład, funkcję lub przydatność,
– znaki wolne, czyli te, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;
- ?których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich np. nazwisko znanej osoby zgłoszone jako znak bez jej zgody na wykorzystanie w takiej funkcji;
- ?które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, np. znaki afirmujące systemy totalitarne, szydzące z narodowości, wulgarne lub obsceniczne;
- ?które ze swojej istoty mogą wprowadzać odbiorców w błąd, np. znak graficzny zawierający wyraz „jedwab" dla wyrobów z tworzyw sztucznych;
- ?które zostały zgłoszone w złej wierze, np. w celu zablokowania uzyskania ochrony przez innego przedsiębiorcę, który danym znakiem posługiwał się od dłuższego czasu, o czym jego kontrahent wiedział;
- ?które zawierają symbole narodowe lub inne oznaczenia państwowe, zarówno polskie, jak i zagraniczne, np. biały orzeł w koronie.
Podobne przyczyny odmowy rejestracji znajdują zastosowanie także w innych krajach. Dzieje się tak, gdyż obecne regulacje dotyczące znaków towarowych opierają się na umowach międzynarodowych, których stronami jest znaczna liczba państw. -
Autorka jest radcą prawnym, aplikantem rzecznikowskim w FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz