Jest tak dlatego, że każdy wspólnik – w myśl art. 22 § 2 kodeksu spółek handlowych – odpowiada za zobowiązania spółki jawnej bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie ?z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Wierzyciel może zatem domagać się zapłaty od wszystkich wspólników i spółki łącznie, od każdego wspólnika lub w części od spółki i od każdego z jej wspólników. Zapłata przez spółkę lub choćby jednego wspólnika całości długu zwalnia pozostałych wspólników od odpowiedzialności.
Trzeba jednak pamiętać, że ?w myśl art. 31 k.s.h. wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, ?w przypadku gdy egzekucja ?z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Jest to tzw. subsydiarna odpowiedzialność wspólnika. Oznacza to, że wierzyciel musi najpierw podjąć próbę zaspokojenia swojej wierzytelności z majątku spółki, a gdy okaże się to niemożliwe ?– kieruje egzekucję do majątków osobistych wspólników (wszystkich lub tylko niektórych – dowolnie wybranych).
Wierzyciel może pozwać tylko spółkę (to najprostsza droga, gdy wie, że majątek spółki wystarczy, aby się zaspokoić) albo spółkę i wspólników (jest to jednak zbędne dla możliwości prowadzenia egzekucji z majątku wspólnika; jednocześnie ma praktyczne uzasadnienie ?w przypadku chęci uzyskania zabezpieczenia na majątku wspólnika). Wierzyciel może też pozwać jedynie samych wspólników lub np. tylko jednego ?z nich z pominięciem spółki. ?W końcu może realizować swoje roszczenia także z pominięciem spółki i uzyskać wyrok. Sąd nie nada jednak klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi do czasu, gdy wierzyciel wykaże bezskuteczność egzekucji ?z majątku spółki.
Pozew kieruje się przed sąd siedziby spółki. Zanim jednak wierzyciel zdecyduje, przeciwko komu powinien skierować pozew, musi przeanalizować konkretną sytuację, mając na uwadze subsydiarny charakter odpowiedzialności wspólnika (nie stanowi ona przeszkody ?w pozywaniu wspólników o zapłatę długu spółki, ma jedynie znaczenie przy prowadzeniu egzekucji) i konieczność wykazania bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Chodzi o to, że nawet jeśli złoży pozew jedynie przeciwko wspólnikowi ?(z pominięciem spółki) lub nawet pozwie zarówno spółkę, jak i wspólnika, to o możliwości zaspokojenia się z majątku osobistego wspólnika będzie mógł myśleć dopiero wtedy, gdy egzekucja przeciwko spółce nie da żadnych efektów (bo jej majątek okaże się niewystarczający).
Dlatego w wielu przypadkach nie ma potrzeby kierowania oddzielnego pozwu przeciwko wspólnikowi lub wspólnikom. Wystarczy, w razie bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, uzyskanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi. Taka klauzula pozwoli wierzycielowi przystąpić do egzekucji z majątków osobistych wspólników. Odbywa się to w ten sposób, że wierzyciel występuje do sądu ?o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi dla wyroku, jaki został wydany przeciwko spółce. Powinien jednak pamiętać, że będzie musiał wykazać, iż egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna (przedstawiając np. postanowienie od komornika albo inne dokumenty) lub że jest oczywiste, iż będzie bezskuteczna (bo spółka nie ma żadnego majątku).
Regułą jest, że wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe w czasie, gdy byli jej wspólnikami. Są jednak sytuacje, kiedy te granice czasowe zostają nieco rozszerzone. ?W myśl art. 32 k.s.h. osoba przystępująca do spółki poniesie odpowiedzialność za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przystąpienia. Wspólnicy mogą co prawda wpisać w umowie postanowienie, w myśl którego osoba przystępująca do spółki jawnej nie będzie odpowiadała za zobowiązania powstałe przed dniem jej przystąpienia. Stosownie jednak do art. 34 k.s.h. postanowienie takie jest bezwzględnie nieważne. Jest skuteczne w stosunkach wewnętrznych (czyli między wspólnikami). Nie wywołuje zaś skutku wobec osób trzecich (czyli w praktyce wierzycieli). Oznacza to, że przystępujący do spółki wspólnik i tak będzie odpowiadał za jej wcześniejsze zobowiązania wobec wierzycieli.
