Jedną z form prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka cywilna. Trzeba ją odróżnić od spółek prawa handlowego: spółki jawnej, partnerskiej czy z ograniczoną odpowiedzialnością. Do powstania spółki cywilnej wystarczy pisemna umowa, na podstawie której wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia celu gospodarczego przez wspólne działania, w tym wniesienie wkładów.
Wspólnicy stają się stronami umowy, należąc do spółki. Mogą to być osoby fizyczne ?i inne podmioty prawne. Konsekwencją zawarcia umowy jest wspólność majątku spółki. Powstaje on z wkładów wspólników, które mogą polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo też na świadczeniu usług. Wspólnik, wnosząc wkład, nie pozbywa się majątku. Staje się on współwłasnością łączną wszystkich wspólników. Współwłasność łączna powiązana jest ze szczególnymi stosunkami prawnymi – m.in. spółką cywilną. Przedmiotem współwłasności ?w spółce może być każde prawo majątkowe. Może więc dotyczyć rzeczy ruchomych, nieruchomości czy też praw majątkowych na dobrach niematerialnych. Oczywiście wyróżnić też trzeba jako możliwe wkłady pieniężne. Inna forma wkładu do spółki to usługi wspólnika na rzecz spółki (bez wynagrodzenia), a także świadczenie pracy.
Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku, udziałami w poszczególnych jego składnikach ani też domagać się podziału wspólnego majątku. Udziały – jako współwłasność łączna – nie są oznaczone ułamkowo. Nie jest więc tak, że jeden wspólnik ma 50 proc. udziałów, a drugi 20 proc. Nie ma zależności pomiędzy wniesieniem wkładu a udziałem w majątku wspólnym.
Co do zasady, każdy wspólnik spółki cywilnej uprawniony jest do równego udziału w jej zyskach. W tym samym zakresie co w zyskach wspólnik uczestniczy też w stratach spółki. Zasada ta jednak może być zmieniona w umowach spółek. Można w nich określić inne proporcje udziału w zyskach ?i stratach. Krańcowo można nawet – gdy inni wyrażą zgodę – wyłączyć jakiegoś wspólnika z udziału w stratach. Nie dotyczy to jednak udziału w zyskach. Oczywiście wszystkie te postanowienia odnoszą się do stosunków wewnętrznych spółki. Na zewnątrz za zobowiązania spółki wszyscy wspólnicy odpowiadają solidarnie. Na przykład gdy umowa spółki zwolni Jana Kowalskiego od udziału w stratach, a wierzyciel spółki pozwie go o zapłatę – będzie musiał konkretną kwotę zapłacić. Później jednak Jan Kowalski będzie mógł żądać od pozostałych wspólników zwrotu utraconej w ten sposób kwoty. Sam podział zysku może nastąpić po rozwiązaniu spółki lub – gdy spółka trwa przez dłuższy okres – na koniec roku obrachunkowego.
Sprawy bieżące spółki mogą być prowadzone przez każdego jej wspólnika. Jeżeli jednak chociaż jeden z pozostałych wspólników wyrazi sprzeciw, to potrzebna jest uchwała wszystkich wspólników. Może ona dla swojej ważności wymagać zgody wszystkich wspólników. ?W umowie spółki można też inaczej określić zasady związane z jej podejmowaniem. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, każdy ze wspólników ma prawo reprezentować spółkę na zewnątrz.
