Obywatel Austrii (zamieszkały w Wiedniu) zamierza nabyć ?akcje polskiej spółki akcyjnej ?(z siedzibą w Krakowie). Zbywcą jest spółka niemiecka (z siedzibą ?w Monachium) będąca głównym akcjonariuszem polskiej spółki. Sprzedaż akcji nie będzie objęta VAT. Czy istnieje możliwość, ?aby nabywca nie zapłacił podatku od czynności cywilnoprawnych ?od planowanej transakcji zakupu tych akcji? – pyta czytelnik.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży ?oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (zob. art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku ?od czynności cywilnoprawnych). Umowa sprzedaży akcji w spółce akcyjnej – jako sprzedaż praw majątkowych – objęta jest zakresem art. 1 ust. 1 ?pkt 1 lit. a ustawy o PCC, a więc co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przepisy przewidują wyłączenia

Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) ?opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b) ?zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

– umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Przy czym podatek od towarów i usług to podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 r. o VAT lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących ?w państwach członkowskich (zob. art. 1a pkt 7 ustawy ?o PCC).

Z kolei państwo członkowskie to państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy ?o Europejskim Obszarze Gospodarczym (zob. art. 1a pkt 5 ustawy o PCC).

Z przedstawionego przez czytelnika stanu faktycznego wynika, że planowana sprzedaż akcji w ogóle nie będzie objęta VAT. Zatem do tej umowy sprzedaży nie znajdzie zastosowanie wyłączenie przewidziane w art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Decyduje przedmiot

To, że umowa sprzedaży akcji polskiej spółki objęta jest zakresem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC, nie oznacza, że konieczna będzie w każdym przypadku zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 1 ust. 4 ustawy o PCC czynności cywilnoprawne (takie jak umowy sprzedaży praw majątkowych) podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli ich przedmiotem są:

1) ?rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) ?rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ?i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Gdzie jest miejsce wykonywania

Przepisy ustawy o PCC nie zawierają definicji miejsca wykonywania praw majątkowych. Miejscem wykonywania prawa majątkowego jest miejsce, gdzie prawo majątkowe jest realizowane. ?O miejscu wykonywania praw majątkowych związanych ?z udziałami (akcjami) w spółkach prawa handlowego decyduje, co do zasady, miejsce siedziby spółki, w której udziały są sprzedawane. Taką opinię wyraziła Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji ?z 17 marca 2011 r. (ILPB2/436-273/10-2/MK).

Obywatel Austrii zamierza kupić akcje polskiej spółki. Miejscem wykonywania prawa majątkowego (akcji) będzie zatem terytorium Polski, gdzie siedzibę ma spółka, której akcje mają być przedmiotem sprzedaży. Oznacza to, że stosownie do art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o PCC sprzedaż tych akcji podlega opodatkowaniu PCC niezależnie od miejsca zamieszkania (lub siedziby nabywcy) i miejsca dokonania czynności cywilnoprawnej. Tak wynika z interpretacji ?Izby Skarbowej w Warszawie ?z 28 kwietnia 2008 r. (IPPB2/ 436-38/08-2/MZ). Nie można zatem uniknąć zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, zawierając umowę sprzedaży poza terytorium Polski, np. w Austrii czy Niemczech. Dla opodatkowania tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie ma również znaczenia to, że zbywca nie posiada w Polsce siedziby ani miejsca zamieszkania.

Przykład

Umowa sprzedaży akcji polskiej spółki została zawarta pomiędzy spółką niemiecką (sprzedawca) ?a obywatelem austriackim (kupujący):

Wariant I: w Krakowie, gdzie znajduje się siedziba polskiej spółki, której akcje są przedmiotem sprzedaży

Wariant II: w Wiedniu, gdzie znajduje się miejsce zamieszkania nabywcy – obywatela Austrii

Wariant III: w Monachium, gdzie ma swoją siedzibę sprzedawca, czyli spółka niemiecka

We wszystkich tych wariantach umowa sprzedaży tych akcji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek zapłaty podatku spoczywa ?na nabywcy, tj. na obywatelu Austrii.

Obowiązki kupującego

W przypadku sprzedaży praw majątkowych w postaci akcji spółek kapitałowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, ?tj. zawarcia umowy (zob. ?art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy ?o PCC), i ciąży na kupującym (zob. art. 4 pkt 1 ustawy ?o PCC). Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa prawa majątkowego (zob. ?art. 6 ust. 1 pkt 1, ust. 2–4 ustawy o PCC), a stawka podatku wynosi 1 proc. (zob. ?art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC). Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (deklaracja PCC-2) oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (art. 10 ust. 1 ustawy o PCC). Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego (art. 10 ust. 2 ustawy ?o PCC).

Autor jest doradcą podatkowym