Należy zwrócić uwagę na art. 528 k.c., który wzmacnia pozycję wierzyciela, łagodząc przesłanki uzasadniające występowanie ze skargą pauliańską. ?W świetle tego przepisu, jeżeli korzyść majątkową osoba trzecia uzyskała bezpłatnie, czyli np. w wyniku darowizny, wierzyciel może żądać uznania czynności dokonanej przez dłużnika za bezskuteczną wobec niego, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Wierzyciel niejako zostaje zwolniony z obowiązku wykazywania tzw. złej wiary osoby trzeciej.
Należy wspomnieć o art. 529 k.c., zgodnie z którym, gdy ?w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo odnosi się do przypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. Przepis wprowadza zatem domniemanie istnienia u dłużnika świadomości pokrzywdzenia wierzyciela, które dotyczy czynności prawnej dłużnika w postaci darowizny.
Mając na względzie art. 530 k.c., należy zaznaczyć, że wskazane przepisy prawa stosuje się odpowiednio, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Jeżeli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, kiedy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała.
Uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która na skutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową (art. 531 § 1 k.c.). W przypadku, gdy osoba trzecia rozporządziła uzyskaną korzyścią, wierzyciel może wystąpić bezpośrednio przeciwko osobie, na której rzecz rozporządzenie nastąpiło, jeśli jednak osoba ta wiedziała ?o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną albo jeżeli rozporządzenie było nieodpłatne (art. 531 § 2 k.c.).
Przyjmuje się, że powód ?– wierzyciel powinien określić w pozwie czynność prawną, której realizacji się domaga, ?a także wierzytelność i jej wysokość lub przewidywalną (maksymalną) kwotę, jeśli nie jest ona oznaczona. W przypadku uznania czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną wobec wierzyciela, wierzyciel będzie uprawniony do przeprowadzenia egzekucji w stosunku do majątku osoby trzeciej, która to będzie miała obowiązek znoszenia tej egzekucji.
W przypadku uwzględnienia powództwa pauliańskiego, zgodnie z art. 532 k.c. wierzyciel może z pierwszeństwem przed wierzycielami osoby trzeciej dochodzić zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły. Z tej regulacji może skorzystać wierzyciel, który uzyskał prawomocne orzeczenie o uznaniu czynności za bezskuteczną oraz dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi w zakresie wierzytelności będącej przedmiotem ochrony w ramach skargi pauliańskiej.
—k.k., a.m.
