Z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje miesięczne dofinansowanie do ich wynagrodzeń. Warunek – pracownik musi być ujęty w ewidencji zatrudnionych inwalidów prowadzonej przez PFRON.

Przedsiębiorca, który po rozliczeniu dofinansowania za dany miesiąc złoży w PFRON korektę uprawniającą go do wyższej refundacji wynagrodzenia, musi liczyć się z tym, że do czasu wyjaśnienia sprawy przez Fundusz nie dostanie wyrównania.

Jak postępować

Z racji pomocy udzielanej przedsiębiorcom Funduszowi przysługują dodatkowe uprawnienia kontrolne. Ich szczegóły reguluje ustawa z 27 sierpnia 1997 r. ?o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji).

Aby otrzymać dofinansowanie do wynagrodzeń, pracodawca składa wniosek (druk Wn-D) i informację (załącznik INF-DP) do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy. Wzory wniosku i informacji stanowią załączniki do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej ?z 9 stycznia 2009 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.).

Standardowa procedura jest taka, że po otrzymaniu informacji i wniosku PFRON:

1) ?sprawdza je pod względem rachunkowym i formalnym, a gdy stwierdzi nieprawidłowości ?w ciągu 14 dni roboczych od dnia otrzymania informacji lub wniosku, zawiadamia pracodawcę o nich i wzywa do ich usunięcia, jednocześnie poucza, że wniosek pozostawi bez rozpoznania, gdy nie wyeliminuje błędów,

2) ?ustala, czy pracodawca ma zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem 100 zł,

3) ?ustala kwotę przysługującego dofinansowania,

4) ?przekazuje ustaloną kwotę należnego wsparcia na rachunek bankowy pracodawcy w ciągu ?25 dni od otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania. Fundusz przekazuje miesięczne dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy oraz informuje go o sposobie jego ustalenia, jeżeli kwota ta różni się od tej wskazanej we wniosku,

5) ?informuje o numerze referencyjnym programu pomocowego, na podstawie którego pomoc ta jest udzielana.

Czekając ?na nowy dokument

Zanim jednak pracodawca złoży wniosek o dofinansowanie, musi prawidłowo ustalić stan zatrudnienia niepełnosprawnych w firmie. Stosuje zasady wynikające z art. 2a ustawy o rehabilitacji. Określa on, jak wliczać pracowników do liczby niepełnosprawnych w razie przedstawiania nowych i kolejnych orzeczeń o inwalidztwie. Każą zwiększać ten stan od dnia podania firmie orzeczenia potwierdzającego niesprawność etatowca.

Przykład 1

Pracodawca 2 lutego 2014 r. zatrudnił pana Andrzeja, który jest niepełnosprawny. W tym samym ?dniu pracownik przedstawił ?orzeczenie o umiarkowanej niepełnosprawności. Wynika z niego, ?że jest upośledzony w tym ?stopniu od 1 września 2013 r. ?Ponieważ pan Andrzej jest nowym pracownikiem, szef powinien ?wliczyć go do stanu zatrudnienia niepełnosprawnych?od dnia przedstawienia dokumentu, ?czyli od 2 lutego 2014 r.

Inaczej jest, gdy etatowiec dostarcza kolejne orzeczenie. Można go wstecznie zaliczyć do zatrudnienia, pod warunkiem że wniosek ?o wydanie orzeczenia złożył nie później niż w dniu następującym po dniu wygaśnięcia poprzedniego dokumentu.

Przykład 2

Pan Marcin jest zatrudniony ?w spółce od 2 stycznia 2011 r. Orzeczenie o uznaniu go za niepełnosprawnego w stopniu lekkim wygasło 31 sierpnia 2013 r. Wniosek ?o nowe złożył w powiatowym zespole ?do spraw osób niepełnosprawnych ?1 września 2013 r. Uzyskał je ?1 października 2013 r. i tego samego dnia przekazał pracodawcy. Dlatego ?na podstawie art. 2a ust. 2 ustawy ?o rehabilitacji szef ponownie wliczy go ?do stanu zatrudnienia na bieżąco oraz wstecznie od dnia złożenia wniosku, ?tj. od 1 września 2013 r., pod warunkiem ?że z orzeczenia wynikać będzie, ?iż w tym okresie był niepełnosprawny. ?Za ten okres może też skorygować wniosek i dostać dofinansowanie ?na pana Marcina.

Jeżeli pracownik spóźni się ze złożeniem wniosku o wydanie orzeczenia, szef może go wstecznie wliczyć do stanu zatrudnienia niepełnosprawnych. Ale tutaj wolno to zrobić tylko do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy orzeczenia o ponownym uznaniu za niepełnosprawnego.

Te same zasady wliczania do zatrudnienia stosuje się na mocy ?art. 2a ust. 4 ustawy o rehabilitacji, które odnoszą się m.in. do dokumentów potwierdzających schorzenia specjalne u pracownika >patrz ramka poniżej.

Schorzenia specjalne zatrudnionego uprawniają jego pracodawcę do ubiegania się o większe pieniądze. Można jednak z nich korzystać tylko na bieżąco, od dnia przedłożenia przez etatowca dowodu występowania tych chorób (orzeczenia). Nie wolno więc korygować podwyższonego dofinansowania.

Przykład 3

Pan Artur jest zatrudniony od ?1 stycznia 2010 r. Orzeczenie ?o uznaniu go za niepełnosprawnego ?w stopniu lekkim (02-P – choroby psychiczne) wygasło 31 sierpnia ?2013 r. Wniosek o nowe orzeczenie złożył 1 września 2013 r. i to z umiarkowanym stopniem przedłożył pracodawcy 1 października 2013 r. Wskazuje ono, że ten stopień ?datuje się od 1 września (schorzenie specjalne – 02-P – choroby ?psychiczne). Oznacza to, że ?od 1 września 2013 r. pracodawca ?może skorygować dofinansowanie ?na plus na pana Artura jako osobę ?z orzeczoną umiarkowaną niepełnosprawnością. Przy schorzeniu specjalnym, które w kolejnym dokumencie określono kodem 02-P, zgodnie z art. 2a ust. 4 ustawy o rehabilitacji, należy stosować zasadę, ?że niepełnosprawnego wlicza się ?do zatrudnienia niepełnosprawnych ?z kodem 02-P tylko od dnia przedstawienia pracodawcy ?orzeczenia potwierdzającego ?ułomność. Ponieważ pan Artur ?przekazał firmie taki dokument ?1 października 2013 r., czyli od tej ?daty może ona ubiegać się o wyższe dofinansowanie dla etatowca ze schorzeniem specjalnym.

Ponieważ ustawowe zasady wliczania niepełnosprawnych do zatrudnienia określają, że można to zrobić tylko od dnia przedstawienia przez nich orzeczenia o inwalidztwie, w oczekiwaniu na dostarczenie nowego dokumentu pracodawcy muszą często wstrzymać się z uzyskaniem dofinansowania na tę osobę. Mogą jednak skorygować wniosek Wn-D za miesiące wcześniejsze, gdy mają ważny dokument potwierdzający niepełnosprawność w tym okresie.

Ważne! Szczegóły dotyczące procedury składania korekty do wniosku Wn-D są na stronie http://www.pfron.org.pl/pl/obsluga-dofinansowan-i/pytania-i-odpowiedzi/pytania-i-odpowiedzi-z-1/1994, 13WjakisposobzlozyckorektedownioskuWND.html.

Blokada w SOD

W grudniu 2013 r. w Systemie Obsługi Dofinansowań i Refundacji (SODiR) zaczęła obowiązywać nowa procedura przy dokonywaniu tzw. korekt na plus dla pracodawcy.

Jeżeli więc zatrudniający niepełnosprawnych wysyła do PFRON skorygowane o wyższą kwotę wnioski Wn-D z załącznikami INF-D-P, w wielu wypadkach Fundusz po wysłaniu korekt i ustaleniu nowego większego salda dla pracodawcy wstrzymuje mu wypłatę zwiększonego dofinansowania. Przeprowadza bowiem postępowanie sprawdzające dotyczące złożonej poprawki. Oprócz blokady w SODiR kwoty wynikającej z korekty w danym miesiącu hamuje też bieżące dofinansowanie.

W takim wypadku PFRON wysyła pracodawcy informację o wszczęciu postępowania sprawdzającego, wskazuje w nim dokumentację, jaką należy przedstawić Funduszowi. Szef musi wysłać do PFRON za te osoby, których INF-D-P było korygowane w górę, wszystkie dokumenty kadrowe i płacowe, na których pobiera dofinansowanie. Są nimi m.in.:

- ?akta osobowe pracowników, ?w tym kopie orzeczeń o niepełnosprawności, zgłoszeń pracownika w ZUS, umowy o pracę,

- ?wskaźniki zatrudnienia niepełnosprawnych za poszczególne miesiące,

- ?dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia,

- ?wysokość miesięcznego dofinansowania, w tym kwoty i terminy poniesienia miesięcznych kosztów płacy pracowników,

- ?dokumenty dowodzące, że firma nie jest w złej sytuacji finansowej, np. ujawnienie sprawozdania finansowego za poprzedni rok,

- ?wyciągi bankowe lub inne dokumenty świadczące o tym, że pracodawca poniósł miesięczne koszty płacy zgodnie z ustawą.

Przepisy dotyczące prowadzenia postępowania sprawdzającego nie ograniczają, kiedy można to zrobić. ?W praktyce oznacza to wstrzymanie przez PFRON dofinansowania za dany miesiąc oraz na bieżąco nawet na kilka miesięcy. W odpowiedzi na zarzuty pracodawców PFRON wskazuje, że blokada pieniędzy dotyczy wyłącznie tego za czas objęty postępowaniem wyjaśniającym. Firma może natomiast wnioskować o dofinansowanie bieżących okresów.

Przedmiot zainteresowania

Ustawa o rehabilitacji umożliwia przeprowadzanie przez prezesa zarządu PFRON postępowania sprawdzającego u pracodawcy pobierającego dofinansowania. Ma ono potwierdzić zgodność ze stanem faktycznym danych z dokumentów, o których mowa w art. 26c ust. 1 ustawy o rehabilitacji. Chodzi o te wykazywane w:

- ?miesięcznej informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu  i stopniach niepełnosprawności ułomnych pracowników (INF-DP),

- ?wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za miesiąc, (Wn-D) z danymi i dokumentami załączanymi do wniosku.

Ważne! Postępowanie sprawdzające tym różni się od kontrolnego, że w nim PFRON nie sprawdza zakładu przedsiębiorcy, a jedynie wzywa go do złożenia wyjaśnień. Do Funduszu przesyła on pocztą odpowiednie dokumenty.

W praktyce PFRON może uruchomić takie postępowanie przy okazji każdego składanego wniosku o dofinansowanie, gdyż jego celem jest właśnie potwierdzenie zgodności danych zawartych w dokumentach Wn-D i INF-DP z faktami.

Gdy PFRON wszczyna postępowanie sprawdzające co do wniosku złożonego o wypłatę miesięcznego dofinansowania, termin przelania tych pieniędzy (25 dni) przedłuża się o okres niezbędny do przeprowadzenia tej procedury. Nie może ona jednak przekraczać 14 dni.

Przedsiębiorcy muszą także pamiętać, że konsekwencją tego postępowania i stwierdzenia nieprawidłowości może być odrębna kontrola przeprowadzona u tego pracodawcy. Jeśli w jej wyniku zostaną wykryte nieprawidłowości, prezes PFRON wydaje decyzję:

- ?nakazującą zwrot wypłaconego dofinansowania w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości,

- ?o wstrzymaniu dofinansowania do czasu zwrotu wypłaconego dofinansowania; decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania. -

Autor jest radcą prawnym ?Polskiej Organizacji Pracodawców ?Osób Niepełnosprawnych

Poprawka na korzyść – obowiązek czy przywilej

Jeśli pracodawca uzyska nowe orzeczenie o niepełnosprawności, może, ale nie musi korygować dofinansowania za miesiące, kiedy oczekiwał na dokument potwierdzający inwalidztwo. Otrzymanie co miesiąc dofinansowania do wynagrodzenia z PFRON jest przywilejem, a nie obowiązkiem. Jeżeli nie ma wniosku pracodawcy, PFRON nie wypłaci pieniędzy. Z drugiej strony, mając potwierdzenie niepełnosprawności pracownika, przedsiębiorca, który nie składa wniosku, narazi się na stratę refundacji, choć zgodnie z przepisami może ją uzyskać.

Z chorobami specjalnymi

Na podstawie art. 26a ust. 1b ustawy o rehabilitacji kwoty dofinansowań ?do wynagrodzeń zwiększają się o 40 proc. najniższego wynagrodzenia ?u niepełnosprawnych, wobec których orzeczono:

01 – U – upośledzenie umysłowe,

02 – P – choroby psychiczne,

04 – O – choroby narządu wzroku (tzw. niewidomi – tylko znaczny ?lub umiarkowany stopień),

06 – E – epilepsja,

12- C – całościowe zaburzenia rozwojowe.

Co może PFRON

To organ administracji publicznej wspierający rehabilitację oraz zatrudnienie niepełnosprawnych. Jednym z ważniejszych jego zadań jest wypłata przedsiębiorcom dofinansowania do wynagrodzeń niepełnosprawnych etatowców.