Wskazana podwyżka podstawy wymiaru składek wynika z zasad jej ustalania za pracowników i zleceniobiorców oddelegowanych do pracy za granicę, którzy nadal figurują jako ubezpieczeni w polskim ZUS. Zasadniczo ustala się ją na tych samych zasadach, co za osoby pracujące na terenie Polski. Dla pracowników jest to więc przychód osiągnięty z tytułu zatrudnienia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak samo jest w przypadku zleceniobiorców, jeśli ich umowy określają odpłatność za pracę kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.
Do jednych i drugich mają jednak zastosowanie przepisy rozporządzenia MPiPS ?z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne ?i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.). A jego § 2 ust. 1 przewiduje ulgi od składek – w tym m.in. wymienione w pkt 16 wyłączenie z podstawy ich wymiaru części przychodu za czas pracy za granicą. Zwolnienie to obejmuje sumę diet za dni pobytu w innym kraju, ?w wysokości należnej za czas podróży służbowej pracownikom sfery budżetowej. Przepis ten wprowadza przy tym pewne zastrzeżenie – po odliczeniu tych diet podstawa składek nie może być niższa niż planowane na dany rok przeciętne wynagrodzenie ?w gospodarce narodowej. ?W 2014 r. wynosi ono 3746 zł (w 2013 r. było to 3713 zł). Miesięczna podstawa składek społecznych może być niższa wtedy, gdy pracownik nie wykonywał pracy za granicą przez cały miesiąc (np. rozpoczął ją lub zakończył w trakcie miesiąca). W tych okolicznościach zmniejsza się ją proporcjonalnie do liczby dni pobytu za granicą.
Należy jednak pamiętać, że powyższe zasady ustalania najniższej podstawy składek dotyczą osób, których miesięczna pensja jest wyższa lub równa przeciętnemu wynagrodzeniu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 22 listopada 2013 r. (II UK 204/13), § 2 ust. 1 pkt 16 nie stanowi podstawy do tego, żeby sztucznie zawyżać podstawę składek za osoby, których zarobek był niższy niż wskazana kwota.
